Wybory 2023 na żywo. Duda o szkodliwych sojuszach, narodowcy o komunistach. Kaczyński o zawsze złych Niemcach

Do wyborów parlamentarnych zostało 9 dni. Co wydarzyło się w kampanii wyborczej w piątek 6 października?

Debata w TVP

Coraz goręcej robi się wokół telewizyjnej debaty przedwyborczej, która zostanie wyemitowana na żywo w TVP w najbliższy poniedziałek. Najpierw swój udział w niej zadeklarował lider KO Donald Tusk. Oczy wszystkich zwróciły się wtedy na prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, który od początku kampanii, mimo wezwań Tuska konsekwentnie odmawia debaty z szefem PO.

Tak było i tym razem. Nie minęło wiele czasu, jak prezes PiS oświadczył, że, cóż, tego dnia ma już zaplanowane spotkanie z wyborcami w Przysusze i woli to, niż rozmowę z „kłamczuchem” Tuskiem. W mediach od razu ruszyła giełda nazwisk – kto weźmie udział w debacie z ramienia PiS? Premier Morawiecki? Europoseł Tarczyński? Marszałek Witek? Dziś wątpliwości rozwiał premier, który na portalu X napisał: „Nie mogę się doczekać! Widzimy się w polskiej telewizji!”.

Swój udział w debacie potwierdził też już Donald Tusk w imieniu Koalicji Obywatelskiej oraz Szymon Hołownia w imieniu Trzeciej Drogi. Konfederację będzie reprezentował Krzysztof Bosak, a Bezpartyjnych Samorządowców Krzysztof Maj.

Jedyną kobietą podczas debaty będzie przedstawicielka Lewicy Joanna Scheuring-Wielgus. Jak pisała w OKO.press Agata Szczęśniak, w grę wchodziły trzy nazwiska: Magdalena Biejat, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk i właśnie Joanna Scheuring-Wielgus. Dlaczego one? „Nie można wybierać spoza osób, które były wcześniej promowane”. W sztabie Lewicy słyszymy, że do debaty tej rangi, która zapewne będzie miała ogromną oglądalność, nie można wystawić osoby, która nie jest na bieżąco z kampanią.

Dlaczego to Scheuring-Wielgus, a nie popularna wśród lewicowej młodzieży Dziemianowicz-Bąk stanie do debaty w TVP? Zdecydowało między innymi to, że Scheuring-Wielgus jest bardziej rozpoznawalna. Ma też wizerunek osoby sympatycznej, niezacietrzewionej.

Pozostając jeszcze chwilę przy TVP, Onet ujawnił dzisiaj umowy z „gwiazdami” tej stacji. Prowadzący „Wiadomości” są zatrudnieni zarówno na umowę o pracę, za co pobierają wynagrodzenie miesięczne w wysokości do 10 tysięcy złotych, a poza tym część usług świadczą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Te umowy B2B opiewają na kilkadziesiąt tysięcy złotych miesięcznie. Danuta Holecka na przykład ma kontrakt B2B na prowadzenie 9-11 wydań „Wiadomości” za 50 tysięcy złotych netto miesięcznie. Kontrakt został zawarty w lutym 2023 na 2,5 roku.

Michał Adamczyk od początku sierpnia 2020 roku do końca stycznia 2023 roku zarabiał 43 tys. zł netto miesięcznie za prowadzenie „Wiadomości” i programu „Bez retuszu” w TVP Info. Z umów, do których dotarł Onet, wynika, że Adamczyk w TVP w ciągu ostatnich 2 lat zarobił niemal 2 miliony złotych. Jego obecny kontrakt opiewa na 47 tys. zł netto miesięcznie.

PiS broni i korzysta na referendum

Zaplanowane na dzień wyborów parlamentarnych referendum ogólnokrajowe służy temu, by rząd miał „legitymację społeczną do tego, aby nie wykonywać przepisów, które będą przyjęte przez UE” – przyznał rzecznik rządu Piotr Müller na antenie RMF FM.

Chodzi przede wszystkim o przepisy paktu migracyjnego, czyli negocjowanej obecnie na forum UE reformy polityki migracyjnej.

W wywiadzie na antenie RMF FM Piotr Müller mówił, że najważniejsze w kwestii zarządzania migracją jest „wzmocnienie wszystkich granic zewnętrznych UE” oraz „wsparcie finansowe dla krajów afrykańskich”.

„[To, co jest ważne], to przede wszystkim (...) wzmocnienie wszystkich granic zewnętrznych UE, w tym najważniejszej (...) południowej granicy Europy. [Niezbędne jest] wzmocnienie patroli morskich na Morzu Śródziemnym, bo w tej chwili to jest jedna z ważniejszych rzeczy, plus bardziej zaawansowane rozmowy oraz wsparcie finansowe dla krajów afrykańskich. Po to, aby już u swoich granic morskich pewnego rodzaju zabezpieczenia czy kontrole graniczne były mocniejsze niż teraz” – powiedział Piotr Müller.

PiS-owi jednak, nawet bardziej od samego referendum, opłaci się referendalna kampania.

Kampanię referendalną regulują inne przepisy niż kampanię wyborczą. Nie ma ograniczeń finansowych i może trwać także w trakcie ciszy wyborczej. Mogą ją prowadzić nie tylko zarejestrowane komitety wyborcze, ale praktycznie każdy podmiot. Zapowiedź tego, co planuje PiS mieliśmy kilka tygodni temu, kiedy okazało się, że do PKW w sprawie prowadzenia kampanii referendalnej zgłosiło się kilkanaście fundacji spółek skarbu państwa. Ich spoty, publikowane w telewizji i internecie, wyglądają de facto jak spoty PiS-u.

Co ciekawe, oprawa graficzna „4 x NIE” oraz hasło „Głosujesz – decydujesz” często są do siebie bliźniaczo podobne i w fundacjach spółek skarbu państwa, i innych podmiotach zaangażowanych w kampanię referendalną.

Inną formę promocji referendum opisał na łamach OKO.press Adam Leszczyński. Broszurę „Twój głos referendalny” kolportuje Poczta Polska. Nie ma na niej informacji o redaktorach, autorach czy wydawcy – poza logo Fundacji Niezależne Media, która jest związana z grupą medialną Tomasza Sakiewicza (m.in. „Gazeta Polska”, Niezalezna.pl). „Mamy to dostarczyć do wszystkich prywatnych odbiorców” – mówił anonimowy listonosz portalowi Onet.pl 3 października 2023.

W kwietniu 2023 roku premier Mateusz Morawiecki przyznał fundacji dotację w wysokości 5,7 mln złotych.

Na pierwszej stronie gazetki znalazło się ostrzeżenie przed napływem imigrantów. „TO JUŻ INWAZJA. ONI TUTAJ PŁYNĄ” oraz wezwanie do udziału w referendum.

Wieś i wybory

Na początku 2023 r. PiS znowelizował Kodeks wyborczy. Nowela zakładała m.in. zwiększenie liczby obwodowych komisji wyborczych na wsiach i w małych miejscowościach. PiS twierdził, że to zmiana profrekwencyjna, bo dzięki niej wyborcy spoza większych miast będą mieć komisje bliżej miejsca zamieszkania. Opozycja z kolei twierdziła, że PiS robi tę zmianę pod swój wyborczy wynik, bo łatwiej będzie głosować tym grupom wyborców, które opowiadają się za partią Jarosława Kaczyńskiego.

Jarosław Flis, socjolog, dr hab. i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przeanalizował tę zmianę Kodeksu wyborczego. W analizie dla Fundacji Batorego Flis stwierdza m.in., że:

„Inicjatorzy zmian Kodeksu wyborczego szacowali liczbę komisji, które miałyby zostać utworzone na skutek nowelizacji, na 6000. Ogłoszona przez Państwową Komisję Wyborczą lista obwodów do głosowania pokazuje wzrost ich liczby na terenach wiejskich o 3336. Jak z tego wynika, inicjatorzy regulacji drastycznie rozminęli się z realiami, jeśli chodzi o możliwość i celowość tworzenia nowych obwodów”.

Według Flisa powody niepowodzenia są dwa:

• brak możliwości technicznych – brak lokali publicznych, gdzie można by ulokować siedzibę komisji;
• dotychczasowa sieć komisji nie stanowiła żadnego problemu dla społeczności lokalnych.

A jak wieś i to i remiza, a dokładnie „Bitwa na remizy”, bo taki konkurs ogłosiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Gminy do 20 tys. mieszkańców, które wykażą się najwyższą frekwencją w wyborach parlamentarnych otrzymają 1 mln zł na remont remizy – donosi Polska Agencja Prasowa.

Tam, gdzie remizy nie ma, wygraną będzie można przeznaczyć na remont innego budynku użyteczności publicznej.

Warunkiem zwycięstwa w konkursie „Bitwa o remizy” jest „uzyskanie najwyższej procentowej frekwencji wyborczej w gminie do 20 tys. mieszkańców w każdym z powiatów w wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r.” – informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Jak przypomina PAP, przy okazji poprzednich wyborów także organizowany był taki konkurs. Wówczas wygrać można było wozy strażackie – po jednym na każde województwo w pierwszej turze i po jednym z drugiej turze. Z tym że w drugiej turze pojazdów do rozdania było 49, a konkurs odbywał się zgodnie z granicami województw sprzed 1999 roku.

O czym jeszcze pisaliśmy w OKO.press

Jak pisaliśmy, zaprzyjaźnione z rządem organizacje i fundacje spółek skarbu państwa wykorzystują kampanię referendalną de facto do pomocy PiS-owi w wyborach. Jednak ten kij ma dwa końce. Do PKW, żeby wziąć udział w kampanii referendalnej, zgłosiły się bowiem także NGO-sy nieprzychylne obozowi rządzącemu. Te, które PKW zaakceptowała, mają m.in. zagwarantowany darmowy czas na swoje spoty w mediach publicznych. I tak TVP i radio publiczne puszczają co dzień spoty znienawidzonej przez PiS Lotnej Brygady Opozycji, i innych NGOsów broniących praw człowieka. Za darmo, bo w ramach kampanii referendalnej. W przekazie już dominują przeciwnicy referendum – o wiele ubożsi niż fundacje SSP.

Więcej w tekście Krzysztofa Boczka.

O wyborach myślą też Ukrainki i Ukraińcy, chociaż tam to dużo bardziej skomplikowane przedsięwzięcie. Dyskusje na temat przeprowadzenia wyborów w Ukrainie trwają od miesięcy. Gdyby nie rosyjska inwazja na pełną skalę, to w końcu października 2023 roku w Ukrainie powinny były odbyć się wybory parlamentarne. A wiosną 2024 roku – prezydenckie. O tych ostatnich podczas swojej wizyty do Kijowa w końcu sierpnia 2023 roku przypomniał amerykański senator Lindsey Graham z Partii Republikańskiej. Według amerykańskiego polityka wybory w Ukrainie powinny odbyć się w przyszłym roku, nawet w obliczu wojny.

Według prezydenta Ukraina w wyborach „nie chodzi o demokrację, ale o bezpieczeństwo”. W wywiadzie dla portugalskiej telewizji RTP Zełeński powiedział, że ukraińskie prawo nie pozwala teraz przeprowadzić wyborów, jednak prezydent jest gotowy do zmian w ustawodawstwie.

„Nie chcę, żeby partnerzy lub przedstawiciele różnych partii zarzucali mi, że boję się stracić władzę. Od razu mówię, że nie, niczego się nie boję” – powiedział Zełenski, dodając, że ma duże wsparcie społeczeństwa.

Prezydent oświadczył, że na wybory z budżetu nie da pieniędzy, które są przeznaczone na broń. Na pytanie dziennikarki, czy zamierza kandydować, odpowiedział:

„Jeśli wojna będzie trwać i jeśli będą odbywać się wybory, nigdy w życiu nie opuszczę mojego kraju. Jestem gwarantem konstytucji i będę jej bronił w każdym przypadku”.

O skomplikowanej sytuacji wyborczej w Ukrainie pisze nasza dziennikarka Krystyna Garbicz: