Organizacja zleciła certyfikowanemu laboratorium Wessling Polska sp. z o.o. przebadanie próbek gruntu pochodzących z dwóch pogorzelisk – w Trzebini i Zgierzu. Magazyn odpadów w pierwszej miejscowości płonął 27 maja. Składowisko w Zgierzu paliło się dwukrotnie – 25 maja i 6 czerwca 2018.
„Zebrane próbki zawierały dramatycznie wysokie stężenia niebezpiecznych substancji, m.in. arsenu, ołowiu i kadmu” – czytamy w raporcie. A to substancje ogromnie niebezpieczne dla naszego zdrowia. I – mówiąc metaforycznie – trafią na nasze stoły.
„Znaczne zanieczyszczenia, jakie zostały wykryte w próbkach z pogorzelisk w Trzebini i Zgierzu sugerują, że szkodliwe substancje wraz z dymem i sadzą mogły przedostać się do gleby i wody, w ślad za tym trafią zaś do żywności produkowanej na pobliskich terenach rolnych i zostaną spożyte przez ludzi”.
Badanie pogorzelisk
Przeszkolenie do tego celu aktywiści Greenpeace pobierali próbki 8 czerwca w Trzebini i 9 czerwca w Zgierzu. „W każdym miejscu zostały pobrane cztery próbki gleby: po trzy próbki z różnych miejsc samego pogorzeliska, a także po jednej tzw. próbce tła, pobranej na zewnątrz składowiska” – pisze Greenpeace. Próbka tła miała pokazać, jaki jest typowy poziom substancji chemicznych w miejscu niedotkniętym pożarem.
Stężenia metali ciężkich przekroczyły nawet normy przemysłowe
Następnie zebrane próbki zostały przekazane do specjalistycznego laboratorium, gdzie poddano je badaniu. Wyniki analizy nie napawają optymizmem: we wszystkich próbkach wykryto wysoką zawartość metali ciężkich – arsenu, ołowiu, kadmu, cynku i miedzi.
Co prawda, wymienione metale występują naturalnie w przyrodzie, ale w dużo mniejszych ilościach.
„Tymczasem ich stężenia w większości próbek z badanych pogorzelisk kilkakrotnie przekraczały dopuszczalne zawartości dla terenów przemysłowych, określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 roku w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi” – czytamy w raporcie.
Zestawienie danych dla obydwu miejsc składowania śmieci zawierają dwie poniższe tabele. Przyjętą jednostką miary są megagramy na kilogram. Kolumna „tło” zawiera wartość stężenia dla metali ciężkich z próbki ziemi zebranej poza pogorzeliskiem. Kolumny „próbka” (od 1 do 3) – stężenie metali ciężkich w trzech próbkach z pogorzeliska.
Trujące metale
W powyższych tabelach szczególną uwagę zwracają wysokie poziomy ołowiu w próbkach z Trzebini (Tab. 1). „Nadmierna ilość ołowiu może uszkadzać układ nerwowy, wątrobę i nerki. Jest on szczególnie niebezpieczny dla dzieci, skutkując niepełnosprawnością intelektualną, może ponadto powodować zaburzenia wydzielania hormonów” – pisze Greenpeace.
Ale toksyczne są również pozostałe metale:
- arsen – zaburza działanie m.in. układu nerwowego, krążeniowego, immunologicznego, reprodukcyjnego, oddechowego i endokrynologicznego;
- kadm – zbiera się w nerkach, gdzie zaburza ich funkcjonowanie; ponadto – może być sprawcą niedokrwistości i uszkadzać komórki nerwowe;
- cynk i miedź – ich nadmiar prowadzi do uszkodzenia nerek i wątroby.
„Wspólną cechą metali ciężkich jest to, że kumulują się one w organizmie ludzi, zaś ich wydalanie bywa bardzo powolne” – czytamy w raporcie.
Nie tylko metale ciężkie
Autorzy raportu piszą też, że wydalanie z organizmu skumulowanych w nim metali ciężkich jest długotrwałe. Na przykład połowa wchłoniętego przez ludzki organizm ołowiu zostaje wydalona z organizmu dopiero po 50 latach. Kadmu – po 15 latach.
„Ołów i kadm odkładają się również w łożysku u kobiet w ciąży i przenikają do krwiobiegu płodu, powodując ciężkie uszkodzenia u noworodków. Arsen z kolei długo kumuluje się w sposób niezauważalny, zaś objawy ciężkiego zatrucia pojawiają nieraz po upływie kilku lat” – czytamy.
Natomiast znalezione w próbkach wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – m.in. benzo(a)piren – mogą powodować nowotwory. A na dodatek upośledzać płodność i działać szkodliwie na płód w łonie matki.
