ONZ: Polska łamie prawa człowieka. 19 wytycznych, część dotyczy rządów PiS

Komitet Praw Człowieka ONZ ogłosił rekomendacje w związku ze złożeniem przez Polskę VII sprawozdania z realizacji postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Ocena ONZ ma wpływ na wizerunek kraju na arenie międzynarodowej.

Komitet Praw Człowieka wskazał 19 obszarów, w których Polska narusza prawa człowieka i 19 rekomendacji co do zmian, które powinna wprowadzić. Część z nich dotyczy naruszeń, które pojawiły się za obecnych rządów Prawa i Sprawiedliwości, a wśród nich:

• decyzji Sejmu o zmniejszeniu budżetu biura Rzecznika Praw Obywatelskich, co zagraża zdolności do wykonywania jego obowiązków. Komitet zaleca jego podwyższenie;
• nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z listopada i grudnia 2015 r. oraz lipca 2016 r., lekceważenia wyroków Trybunału, odmowy ich publikacji przez premier Szydło oraz odmowy powołania sędziów TK przez prezydenta. Komitet zaleca publikację i realizację wszystkich wyroków Trybunału oraz powstrzymanie się od działań ograniczających jego funkcjonowanie;
• ustawy antyterrorystycznej z 2016 r., która zawiera zbyt szeroką definicję terroryzmu. Komitet zaleca wprowadzenie regulacji, które nie pozwolą władzom na dowolne interpretowanie tego, czym jest "akt terrorystyczny" i ograniczą ich swobodę w naruszaniu praw zapisanych w Pakcie;
• cudzoziemców wyznających islam (głównie Czeczenów), którym polska straż graniczna na przejściu w Terespolu uniemożliwia złożenie wniosków o przyznanie statusu uchodźcy oraz dużej liczby osób starających się o ochronę międzynarodową przetrzymywanych w ośrodkach dla cudzoziemców. Komitet zaleca, by z osadzania w ośrodkach zamkniętych korzystano tylko, gdy jest to konieczne i niedyskryminowanie cudzoziemców ze względu na wyznanie;
• zwiększenia zależności publicznej telewizji i radia od władz. Komitet zaleca, by Polska zagwarantowała mediom publicznym wolność słowa;
• dużej liczby nielegalnych aborcji i procedur utrudniających dostęp do aborcji legalnych - przede wszystkim przepisów o klauzuli sumienia, sprawiających, że aborcja jest niedostępna w całych regionach kraju. Komitet wyraził też zaniepokojenie zgłaszanymi ostatnio projektami ustaw, mającymi jeszcze bardziej ograniczyć możliwość przerywania ciąży.

Część zaleceń Komitetu Praw Człowieka dotyczy problemów, które wskazywał Polsce już wcześniej i odpowiedzialne za nie były także poprzednie rządy, np.:

• braku informacji o wynikach śledztwa w sprawie stosowania tortur w bazie CIA w Starych Kiejkutach w latach 2003 i 2005. Komitet zaleca, by Polska postarała się o dokładne i niezależne postępowanie w tej sprawie, a jego wyniki zostały ogłoszone publicznie w rozsądnym terminie;
• rosnącej liczby przypadków przemocy, mowy nienawiści i dyskryminacji oraz niewystarczającej reakcji władz na to zjawisko. Komitet wytyka Polsce, że kodeks karny wciąż nie uwzględnia przestępstw z nienawiści ze względu na wiek, niepełnosprawność, orientację i tożsamość seksualną;
• dużej liczby kobiet, będących ofiarami przemocy domowej. Komitet zaleca, by wzmocniono kontrolę nad postępowaniami wobec sprawców, a ofiarom zapewniono opiekę w schroniskach i centrach pomocy w całym kraju oraz organizację kampanii społecznej.

Komitet Praw Człowieka ONZ monitoruje okresowo, jak państwa sygnatariusze realizują Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Pakt ratyfikowało 168 państw, w tym Polska, która ratyfikowała go w roku 1977. Pakt zobowiązuje je do zapewnienia praw obywatelskich i politycznych takich jak m.in.: prawo do życia, wolność religii i swoboda wyznania, wolność słowa i zgromadzeń, prawo uczestniczenia w wyborze władzy, równość wobec prawa. Zobowiązane je także do składania regularnych sprawozdań do Komisji.

Delegacja polskiego rządu odpowiadała na pytania Komitetu odnośnie VII Sprawozdania w Genewie 17 i 18 października 2016 r.