Orbán wygrał i pomaga Putinowi, a PiS wzdraga się wyrzec jedynego sojusznika w Unii Europejskiej

Partia Fidesz premiera Orbána wygrała ze zjednoczoną opozycją – zyskując większość konstytucyjną, a więc w decydujący sposób – w niedzielę 3 kwietnia 2022.

W ciągu następnych trzech dni Orbán zaatakował prezydenta walczącej z Rosją Ukrainy, wezwał jej ambasadora i zażądał zaprzestania ukraińskich „ataków” na Węgry, a potem ogłosił, że Węgry zapłacą rublami za gaz, a Rosja to „część europejskiej infrastruktury bezpieczeństwa”.

• W nocy z niedzieli na poniedziałek w triumfalnym przemówieniu wymienił wrogów, których musiał pokonać, żeby wygrać wybory. Według niego FIDESZ walczył z „lewicą w kraju, międzynarodową lewicą dookoła, brukselskimi biurokratami, wszystkimi pieniędzmi i organizacjami (finansisty) György’ego Sorosa, międzynarodowymi mediami głównego nurtu, i wreszcie z prezydentem Ukrainy. Nigdy dotąd nie mieliśmy tylu przeciwników na raz” – mówił.
• 6 kwietnia węgierski minister spraw zagranicznych Péter Szijjártó wezwał do MSZ ambasador Ukrainy, żądając, aby Ukraina „przestała obrażać Węgry”. Na Facebooku napisał: „To nie jest nasza wojna. Nie jesteśmy skłonni ryzykować pokoju i bezpieczeństwa węgierskiego, dlatego nie przewozimy broni ani nie głosujemy nad sankcjami energetycznymi”. W zwyczajach dyplomacji wezwanie ambasadora obcego kraju na rozmowę w MSZ sygnalizuje kryzys we wzajemnych stosunkach.
• 6 kwietnia Orbán złamał europejską solidarność i ogłosił, że Węgry są gotowe płacić za rosyjską energię w rublach. „Jeśli Rosjanie poproszą, zapłacimy w rublach” – powiedział. To ma pomóc Rosji przełamać sankcje finansowe nałożone na rosyjskie banki.
• także 6 kwietnia Orbán ogłosił, że Rosja „już od wielu lat jest częścią europejskiej architektury bezpieczeństwa” (co skwapliwie zacytowała rosyjska agencja TASS). „Na razie nikt nie wie, jak rozwinie się sytuacja wokół Ukrainy i jakie będą wyzwania” – mówił. „Jeszcze wcześniej, w 2009 roku, było jasne, że Rosja staje się częścią europejskiej architektury bezpieczeństwa. Pojawiła się nowa granica, która oddzielała NATO od Rosji. Na południu była nią Gruzja, na flance wschodniej – Ukraina. Trzeba było wypracować racjonalną politykę w odnoszeniu się do niej [Rosji]” – ubolewał.

Węgry Orbána nie tylko nie wspierały Ukrainy militarnie, ale również sprzeciwiały się najbardziej dotkliwym dla Rosji sankcjom – embargu na import energii (ku sprawiedliwości trzeba dodać, że nie jako jedyne, a w Unii Europejskiej nie ma zgody w tej sprawie). Mówił, że oznaczałyby „zatrzymanie węgierskiej gospodarki”.

W czasie kampanii wyborczej skutecznie przekonywał Węgrów, że opozycja chce wciągnięcia kraju w ukraińską wojnę, a sam przedstawiał się jako gwarant bezpieczeństwa i spokoju.

Zełenski krytykuje Orbána

Politykę Węgier wielokrotnie krytykowali politycy ukraińscy — z prezydentem Zełenskim na czele. W dzień wyborów na Węgrzech Zełenski zarzucił Orbánowi, że „nie w pełni rozumie, co się dzieje”.

„Nie otrzymaliśmy niezbędnego tranzytu pomocy obronnej, nie widzieliśmy moralnego przywództwa, nie widzieliśmy wysiłków, by zatrzymać wojnę (…) jeśli to wojna, to nazywam ją wojną, a nie »operacją specjalną«. Jeśli jest to zagrożenie dla całej Europy, to ja nazywam to zagrożeniem dla całej Europy. Nazywa się to uczciwością, której brakuje panu Orbanowi. Być może zgubił ją gdzieś w kontaktach z Moskwą” – mówił Zełensky.

Wcześniej szef MSZ Péter Szijjártó zarzucił Ukraińcom, że pomagają węgierskiej opozycji, próbując wpływać na wynik wyborów.

5 kwietnia prezydent Ukrainy komentował słowa Orbána o „wrogach” z powyborczego wiecu.

„Chciałem ułożyć sobie z nim relacje. Dzwoniłem do niego, proponowałem spotkanie na Ukrainie lub na Węgrzech. Obawiał się tego i nadal obawia się wpływu Rosji na państwo węgierskie. Ten wpływ jest istotny na Węgrzech, niezależnie od tego, czy premierowi Orbánowi się to podoba (czy nie)” – mówił.

PiS ma kłopot: sojusznik kocha Putina

Bliskość pomiędzy Orbánem i Putinem od dawna sprawiała kłopot jego polskim przyjaciołom z partii rządzącej. Do wojny w Ukrainie udawało się jednak nad tymi różnicami przechodzić do porządku dziennego.

Linię PiS wobec Orbána podsumował 5 kwietnia wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki. Komentując głośną wypowiedź węgierskiego premiera o „wrogach” powiedział:

„To było przemówienie nocne po zwycięstwie i prezydent Ukrainy został wymieniony wśród innych przeszkód, z którymi zmagały się Węgry. Rzeczywiście te stosunki węgiersko-ukraińskie są dla nas pewnym kłopotem (…). Nie, mamy nadzieję, że ta polityka ulegnie modyfikacjom, a Orbán pozostanie naszym przyjacielem” – mówił Terlecki.

Dodał również, że „lewica w Europie jest w odwrocie” i „śladem Orbána zapewne pójdą wkrótce inne państwa”.

Terleckiemu najprawdopodobniej chodziło o Francję, w której wybory prezydenckie odbędą się 10 kwietnia. Do drugiej tury – planowanej na 24 kwietnia – przejdzie niemal na pewno, obok urzędującego prezydenta Macrona, Marine Le Pen, szefowa skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego, która ma długą historię bliskich kontaktów z Putinem.

W ostatnich sondażach Le Pen dzielą od Macrona tylko 3-4 punkty procentowe – a więc blisko błędu statystycznego.

Strategia PiS w sprawie Orbána jest więc jasna – krytykują jego bliskość z Putinem, ale nie zamierzają zrywać z nim sojuszu wewnątrz Unii Europejskiej, w której zarówno PiS, jak i FIDESZ mają problemy m.in. z powodu naruszeń praworządności.

„Nie ze wszystkim się musimy zgadzać z naszymi partnerami, czy w ramach Unii Europejskiej z naszymi sojusznikami. Czasami nie zgadzamy się z Niemcami, w tym wypadku nie zgadzamy się także i z Węgrami”

– mówił 28 marca wiceminister spraw zagranicznych Marcin Przydacz.

„Nie cieszę się” – powiedział 25 marca w Polskim Radiu 24 Jarosław Kaczyński, zastrzegając, że „ocena będzie musiała zostać sformułowana po wyborach”. 2 kwietnia w wywiadzie dla „Sieci” dodał: „W żadnym wypadku nie przekreślamy naszych relacji”.

Jak PiS kochał Orbána

Media prorządowe nadal wytrwale bronią premiera Węgier.

„Węgry odmawiają mocnego, przyjacielskiego stanięcia przy naszym boku w tej próbie. I to boli. (…) to jednak nie powód, by równać ten dzielny, doświadczony straszliwie w XX wieku naród z barbarzyńskimi najeźdźcami, by zapominać zupełnie o sprawach, które nas Polaków z Węgrami łączą, by przekreślać lojalność i solidarność w wielu trudnych sytuacjach w ostatnich latach i wiele momentów prawdziwej przyjaźni” – pisał w portalu wPolityce.pl Michał Karnowski 30 marca.

Dodał, że „ochłodzenie relacji jest dziś naturalne”.

Wcześniej jednak te relacje były bardzo gorące. Viktor Orbán spotykał się wielokrotnie z Jarosławem Kaczyńskim, znają się od wielu lat. W 2016 roku na nieoficjalnym spotkaniu na zamku w Nidzicy – pierwszy raz spotkali się właśnie tam w 1996 roku – rozmawiali m.in. o tym, jak wspólnie prowadzić politykę wobec Unii Europejskiej, zarzucającej obu politykom naruszenia praworządności.

Nikt z nas dzisiaj rano nie przypuszczał ,że to spotkanie zakończy się dopiero teraz:) pic.twitter.com/smHDUGaF8I

— Joachim Brudziński 🇵🇱 (@jbrudzinski) January 6, 2016

Po spotkaniach zostało wiele zdjęć pokazujących bardzo serdeczne relacje. Jeszcze w grudniu 2021 Kaczyński nazywał Orbána „lojalnym sojusznikiem”, mimo „innego zdania” niż Polska w sprawie Rosji.

„Nie jest to dla nas zaskoczenie, co nie zmienia faktu, że Orbán jest lojalnym sojusznikiem na forum unijnym. Współpracujemy też w innych sprawach”

– mówił Kaczyński w wywiadzie dla Interii 27 grudnia 2021.

OKO relacjonuje wojnę w Ukrainie.
Pomóż nam mówić prawdę o rosyjskiej agresji

WSPIERAM OKO

Adam Leszczyński

Historyk i socjolog, profesor na Uniwersytecie SWPS, publicysta. Autor dwóch książek reporterskich o Afryce i kilku książek o historii. "Szkalował" Polskę m.in. w „the Guardian”, „Le Monde”, „El Pais”, „Suddeutsche Zeitung”. Ostatnio wydał „Ludową historię Polski” (WAB 2017). W OKO.press pisze o polityce i historii.