0:00
0:00

0:00

17 maja 2017

Osoby niepełnosprawne bez reprezentacji i wspierającego prawa. Lot PiS nad kukułczym gniazdem

Rząd nie powołał ani Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych, ani Polskiej Rady ds. Języka Migowego. Sejm, zmieniając ustawę o służbie cywilnej, zlikwidował konkursy i tym samym ułatwienia w znalezieniu pracy dla osób niepełnosprawnych. PiS słucha Polaków, ale nie wszystkich

Google News

Rządowej administracji daleko do rozwiązań, które wspierałyby osoby z niepełnosprawnościami oraz włączały je w życie społeczne. Od 2015 roku władze PiS zrobiły kilka kroków wstecz:

  • nie powołały Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych;
  • nie powołały Polskiej Rady ds. Języka Migowego;
  • w ramach programu 500 plus nie objęły preferencyjnym wsparciem rodzin z dziećmi o lekkiej niepełnosprawności;
  • zlikwidowały pierwszeństwo zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w służbie cywilnej, czyli w administracji publicznej.

Listę zaniechań i szkodliwych dla osób z niepełnosprawnościami decyzji dla OKO.press komentuje poseł Platformy Obywatelskiej, Sławomir Piechota (na zdjęciu), członek Komisji Polityki Społecznej, znany z obrony praw osób niepełnosprawnych: "To pokazuje postawę PiS wobec osób niepełnosprawnych. To jest ich konsekwentne myślenie i nie zaczęło się w tej kadencji".

Piechota przypomniał, że przed wyborami w 2011 roku, Platforma Obywatelska złożyła projekt umożliwiający osobom z niepełnosprawnościami głosowanie korespondencyjne lub za pośrednictwem Rządowego Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych. Takie udogodnienia, eliminujące absencję wyborczą osób niepełnosprawnych, wprowadziło wiele państw europejskich. Już wtedy PiS był stanowczo przeciw i zaskarżył projekt do Trybunału Konstytucyjnego.

TK orzekł jednoznacznie, że istotne jest nie "literalne czytanie Konstytucji". Pierwszeństwo zawsze powinno mieć "podmiotowe prawo osób".

Piechota przywoływał też nieadekwatne zachowanie pracowników Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), którzy w ostatnich miesiącach bardziej zaangażowani byli w wybór nowego logo organizacji niż wyjaśnianie, dlaczego wyżej wymienione ciała doradcze przy Rządowym Pełnomocniku ds. Osób Niepełnosprawnych nie funkcjonują.

"Zachowanie PiS to myślenie jak z PRL - niech sobie będą, byle tylko osoby niepełnosprawne nie psuły ładnego obrazka powszechnej szczęśliwości i dobrobytu. Albo z filmu "Lot nad kukułczym gniazdem" - będziemy otaczać Was opieką, ale nie ważcie się mieć własnego zdania" - dodaje Piechota.

Widmowe wsparcie, czyli Rady są, ale ich nie ma

W kompetencjach Rządowego Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, obecnie Krzysztofa Michałczyka, leży powołanie Rady ds. Osób Niepełnosprawnych oraz Polskiej Rady ds. Języka Migowego.

Oba ciała mają charakter konsultacyjny, a w ich skład wchodzą przedstawiciele pracodawców, organizacji zajmujących się prawami osób niepełnosprawnych i eksperci. Do tej pory negocjowały zmiany w prawie oraz proponowały rozwiązania, np. dotyczące aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Polska Rada ds. Języka Migowego zajmowała się dostępem osób głuchych do przekazów medialnych.

Jednak w tej kadencji obie rady to widma. Formalnie nie zostały zlikwidowane, ale Michałczyk nie powołał ich składów. O komentarz zapytaliśmy samego pełnomocnika. Nie odpowiedział na telefony, pytania posłaliśmy do jego biura.

Informacja ze strony pełnomocnika:

Członkowie wybierani są przez pełnomocnika na podstawie przesłanych zgłoszeń na 4-letnią kadencję. W Radzie zasiada:

  • pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej, w tym jednego przedstawiciela ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
  • pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego;
  • przedstawiciele organizacji pozarządowych, w tym:
    • po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. poz. 1240),
    • po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej, reprezentatywnej w rozumieniu ww. ustawy,
    • dwudziestu przedstawicieli organizacji pozarządowych, a także związków i porozumień organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych.

Do zadań Rady należy w szczególności:

  1. Przedstawianie Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych:
  • propozycji przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych,
  • propozycji rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających z niepełnosprawności,
  • opinii do dokumentów przedkładanych Radzie przez Pełnomocnika, w tym do projektów:
  • aktów prawnych mających lub mogących mieć wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych, planów finansowych oraz sprawozdań Funduszu,
  • rządowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz informacji o ich realizacji,
  • rocznych informacji o działalności Rady,
  1. Sygnalizowanie odpowiednim organom potrzeby wydania lub zmiany przepisów dotyczących sytuacji osób niepełnosprawnych.

Rada może również powoływać ekspertów oraz zapraszać do uczestnictwa w posiedzeniach przedstawicieli organów administracji publicznej i organizacji pozarządowych niereprezentowanych w Radzie, a także przedstawicieli wojewódzkich oraz powiatowych Rad.

Rada może zlecać przeprowadzanie badań i opracowywanie ekspertyz związanych z realizacją swoich zadań, po uzyskaniu zgody Pełnomocnika.

Posiedzenia Rady zwołuje przewodniczący (lub co najmniej 5 członków Rady) raz na kwartał oraz w każdym czasie na wniosek Pełnomocnika.

Polska Rada Języka Migowego jest organem doradczym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, stanowiącym forum współpracy na rzecz osób niesłyszących i niedosłyszących przedstawicieli organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych. Rada powołana została na podstawie art. 19 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2011 r. nr 209, poz. 1243).

Do zakresu działania Rady należy:

  1. ustalanie rekomendacji w celu prawidłowego stosowania komunikacji migowej;
  2. upowszechnianie i promowanie wiedzy o języku migowym poprzez wspieranie inicjatyw promujących rozwiązania na rzecz osób uprawnionych i upowszechniających rozwiązania wspierające komunikowanie się;
  3. sporządzanie opinii o funkcjonowaniu przepisów ustawy, opiniowanie projektów dokumentów rządowych w zakresie dotyczącym funkcjonowania osób uprawnionych;
  4. wskazywanie propozycji rozwiązań wpływających na funkcjonowanie osób uprawnionych, w tym związanych ze stosowaniem PJM, SJM i SKOGN.

500 plus nie dla wszystkich

Z podwyższonego do 1200 zł progu dochodowego uprawniającego do świadczenia 500 plus wykluczone są rodziny wychowujące dzieci w wieku 16-18 lat z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Większa niepełnosprawność (w stopniu umiarkowanym lub znacznym) nadal daje zasiłek rodzinom z dochodem do 1200 zł na osobę.

Zgodnie z ustawą świadczenie na pierwsze dziecko przysługuje rodzinom z dochodem poniżej 800 zł netto na osobę lub 1200 zł - jeśli ta wychowuje niepełnosprawne dziecko.

Jednak gdy dziecko z lekkim stopniem niepełnosprawności w rodzinie o dochodzie np. 805 zł na osobę, ukończy 16 lat - automatycznie przestaje dostawać zasiłek.

Takie dzieci stanowią około trzech czwartych dzieci niepełnosprawnych.

Ministerialną decyzję Rzecznik Praw Dziecka, Marek Michalak - już na etapie tworzenia zasad funkcjonowania kluczowego dla PiS programu - stanowczo krytykował. W piśmie do minister Rafalskiej zaznaczał, że "niedopuszczalne jest odmienne traktowanie dzieci legitymujących się orzeczeniem o lekkiej niepełnosprawności", a praktyka ta "narusza zasadę równego traktowania".

Zarzuty skontrował resort Rafalskiej, który uznał, że określanie programu 500 plus jako dyskryminacyjnego jest "niedopuszczalne i nieuzasadnione". Ministerstwo powołało się na dotychczasową praktykę tworzenia progów dochodowych, w której również występowała bariera wieku (16 lat). I dodało, że "kryteria dochodowe w programie "Rodzina 500 plus" są znacząco wyższe niż w innych systemach wsparcia rodzin. Mamy nadzieję, że również i Rzecznik Praw Dziecka dostrzega olbrzymie wsparcie jakie zostało skierowane do polskich rodzin programem Rodzina 500 plus". I w ten sposób zamknął debatę.

W dotychczas obowiązujących systemach wsparcia rodzin (systemie świadczeń rodzinnych, funduszu alimentacyjnym) opartych o dochód rodziny realizowana jest zasada, że wsparcie przy wyższym kryterium dochodowym udzielane jest w przypadku rodzin z dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub po 16. roku życia z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasady te aż do chwili obecnej nie były kwestionowane, w tym również przez Rzecznika Praw Dziecka. Co więcej - w uchwalonej w 2011 roku, przy dużym zaangażowaniu Rzecznika Praw Dziecka, ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zasada ta została powielona. Rodzina zastępcza otrzymuje więc wyższe wsparcie, gdy dziecko legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności lub po 16. roku życia - orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Kryteria dochodowe w programie "Rodzina 500 plus" są znacząco wyższe niż w innych systemach wsparcia rodzin i dotyczą jedynie wsparcia na pierwsze dziecko.

Ministerstwo zapewniło jednocześnie, że "na pierwszym miejscu zawsze stawia dobro rodziny i jest ono dla nas najwyższą wartością". "Mamy nadzieję, że również i Rzecznik Praw Dziecka dostrzega olbrzymie wsparcie jakie zostało skierowane do polskich rodzin programem +Rodzina 500 plus.

Służba cywilna dla swoich

W listopadzie 2011 roku poprzedni Sejm znowelizował ustawę o służbie cywilnej. Kluczową zmianą było pierwszeństwo zatrudniania osób niepełnosprawnych w urzędach, w których wskaźnik zatrudnienia takich osób wynosił mniej niż 6 proc. Urząd ogłaszając konkurs na stanowisko miał obowiązek informować o preferencyjnych warunkach zatrudniania dla osób niepełnosprawnych i zatrudniać w pierwszej kolejności takie osoby.

Jednak PiS zmieniając ustawę o służbie cywilnej zlikwidował konkursy, a wraz z nimi zniknęły preferencje w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w całej administracji publicznej.

Dziś do służby cywilnej przyjmuje się na zasadzie mianowania.

Piechota w rozmowie z OKO.press podkreślał, że: "Poprzednio też było kiepsko z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w niewielu urzędach czy ministerstwach wskaźnik zbliżał się do wymaganych 6 proc. Jednak po nowelizacji [z 2011 roku] sytuacja się poprawiała. Przede wszystkim dlatego, że osoby niepełnosprawne uwierzyły, że jest sens zgłaszania się do konkursów. Dziś PiS bierze swoich ludzi, prawo przestało wspierać tę dyskryminowaną grupę".

;
Google NewsWydrukuj

Niepełnosprawność

Elżbieta Rafalska

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej

Na zdjęciu Anton Ambroziak
Anton Ambroziak

Dziennikarz i reporter. Uhonorowany nagrodami: Amnesty International „Pióro Nadziei” (2018), Kampanii Przeciw Homofobii “Korony Równości” (2019). W OKO.press pisze o prawach człowieka, społeczeństwie obywatelskim i usługach publicznych.

Komentarze

Nasze tematy