Polski rząd przeciwko uznaniu przez Rumunię rumuńsko-amerykańskiego małżeństwo gejów. I pisze w tej sprawie do Trybunału Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 23 listopada 2017 pochylił się nad pytaniem prejudycjalnym, które w 2012 roku skierował rumuński sąd konstytucyjny. Pytanie dotyczy definicji małżeństwa w unijnej dyrektywie z 2004 roku dotyczącej swobody przepływu, czyli prawa obywateli UE i ich rodzin do swobodnego poruszania się.

W 2012 roku rumuński urząd stanu cywilnego odmówił uznania (transkrypcji) zagranicznego aktu małżeństwa dwóch mężczyzn. Adrian Coman (obywatel Rumunii) i Clai Hamilton (obywatel Stanów Zjednoczonych) pobrali się w 2010 roku w Brukseli. Rumuńskie prawo (tak samo jak polskie) nie pozwala jednak na rejestrację związku osób tej samej płci. Po odmowie transkrypcji dokumentu także urząd imigracyjny odmówił przedłużenia Clai Hamiltonowi pozwolenia na pobyt czasowy na terytorium Rumunii.

Odmawiając transkrypcji organ powołał się na przepisy kodeksu cywilnego, które nie uznają małżeństw osób tej samej płci zawartych za granicą. I właśnie ten przepis para zaskarżyła do sądu konstytucyjnego jako niekonstytucyjny. Według skarżących jest sprzeczny z zapisaną w konstytucji swobodą przemieszczania się po terytorium Rumunii członków rodzin obywateli państw członkowskich UE i EOG. Brak uznania legalnie zawartych za granicą małżeństw pomiędzy osobami tej samej płci narusza prawo swobodnego przemieszczania się.

Jak podaje POLITICO, podobnych przypadków w Rumunii jest wiele, a silne ruchy "prorodzinne" chcą zablokować możliwość legalizacji małżeństw jednopłciowych. Pod petycją o referendum, by wpisać do konstytucji definicję małżeństwa wyłącznie jako związku kobiety i mężczyzny - w 2016 roku podpisały się 3 miliony obywateli tego 20-milionowego kraju. We wrześniu 2017 rządząca partia socjaldemokratów (PSD) ogłosiła, że referendum odbędzie się do końca 2017 roku. Ale żadnej konkretnej daty nie podano.

Działania prewencyjne MSZ

Niespodziewanie - jak poinformowało stowarzyszenie "Miłość nie wyklucza" - do sprawy przyłączyła się... Polska. W kwietniu 2017 roku MSZ w imieniu polskiego rządu wystosowało pismo do prezesa Trybunału Sprawiedliwości UE, w którym przedstawiło propozycję rozstrzygnięcia sprawy.

W opinii polskiego rządu prymat w definiowaniu pojęcia "współmałżonka" powinno mieć prawo krajowe.

Polski rząd nie godzi się, by honorować małżeństwo osób tej samej płci zawarte za granicą. Zamiast tego proponuje, by współmałżonka geja lub lesbijkę uznawać za "partnera, z którym obywatel Unii pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku". Miałoby to umożliwić takim partnerom uzyskać prawa pobytu i przemieszczania się. To nieprawda.

"Partnerowi w stałym, należycie poświadczonym związku" państwo powinno jedynie „ułatwić” wjazd i pobyt w kraju członkowskim. To znacznie mniej, niż uprawnienia współmałżonka, który jako członek rodziny, może ubiegać się o status rezydenta i ma prawo do:

• podróżowania po terenie UE;
• wjazdu do państwa członkowskiego;
• pobytu w państwie członkowskim,
• a także prawo do równego traktowania.

Polski rząd w stanowisku wielokrotnie podkreśla, że Unia Europejska ma ograniczone kompetencje w zakresie prawa rodzinnego.

Nie dodaje jednak, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału nawet dziedziny prawa należące do zakresu właściwości państw członkowskich powinny być zgodne z przepisami prawa Unii Europejskiej. W szczególności dotyczy to przedmiotu sprawy, czyli swobody poruszania się i przebywania na terytorium państw członkowskich.

Wyrok w sprawie Coman-Hamilton Trybunał Sprawiedliwości wyda za kilka miesięcy.

Prokuratura polska i transkrypcja

Nie pierwszy raz rząd PiS wykazuje się zapobiegliwością w sprawach dotyczących możliwości transkrypcji zagranicznego aktu małżeństwa. W lutym 2017 roku Prokuratura Generalna wydała wytyczne dla prokuratorów regionalnych, w których upominała, że "niedopuszczalne jest przyjęcie przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez osoby tej samej płci". Poleciła im też zbieranie informacji o toczących się postępowaniach i włączanie się do nich "w celu ochrony praworządności".