Powstańcy, piloci i żołnierze wyklęci. Bohaterowie naszej wyobraźni

Zapytaliśmy Polki i Polaków, kogo uważają za polskich bohaterów. Daliśmy do wyboru kilka możliwości, nie sięgaliśmy do historii daleko - tylko do XX i XXI wieku. Za każdym razem pytany mógł stwierdzić, czy uważa wymienioną grupę za bohaterów, czy nie.

Najmniej wątpliwości jako kandydaci na bohaterów budzą powstańcy warszawscy: wskazało ich 74 proc. respondentów. Trochę mniej osób wybrało polskich pilotów, którzy brali udział w bitwie o Anglię w 1940 r., i Polaków, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej (po 66 proc.). Tuż za podium są tzw. żołnierze wyklęci, czyli członkowie powojennej partyzantki antykomunistycznej — 61 proc.

Kobiety: bohaterowie pomagali Żydom i walczyli w getcie

W przypadku pierwszego wyboru kobiety i mężczyźni nie różnią się: wśród obu płci zwyciężają powstańcy warszawscy, ciekawe różnice zaczynają się od drugiego miejsca.

Co ciekawe, zaledwie 35 proc. kobiet uznało za bohaterów działaczy opozycji demokratycznej z lat 70. Wśród mężczyzn wskazań było aż o 10 proc. więcej.

Najmłodsza grupa respondentów (18-29 lat) bliższa jest mężczyznom niż kobietom. Polki i Polacy przed trzydziestką widzą bohaterów przede wszystkim w powstańcach warszawskich (77 proc.), tzw. żołnierzach wyklętych (70 proc.) i pilotach (68 proc.). Z kolei najwięcej wątpliwości co do bohaterstwa powstańców warszawskich mają najstarsi - wskazało ich 68 proc. Zachodzi też ciekawa regularność: im młodsi są odpowiadający, tym rzadziej za bohaterów uznają działaczy KOR, a tym częściej tzw. żołnierzy wyklętych. Wyjątkiem jest grupa 30-39 lat:

Żołnierze wyklęci bohaterami PiS

Powstańców warszawskich za największych polskich bohaterów uznają Polki i Polacy w większości grup wykształcenia, zamieszkania itd. Jednym z wyjątków są wyborcy PiS. Wśród głosujących na partię Kaczyńskiego największe uznanie budzą tzw. żołnierze wyklęci. Dopiero za nimi są powstańcy warszawscy, a potem Polacy ratujący Żydów.

Jeśli zsumujemy odpowiedzi wyborców wszystkich pozostałych partii, to okaże się, że największymi bohaterami polskiej historii są powstańcy warszawscy (74 proc.), piloci z bitwy o Anglię (68 proc.) i Polacy ratujący Żydów (66 proc.).

Bohaterowie nie dość bohaterscy

Łatwiej jest szukać bohaterów w bardziej odległej przeszłości. Im bliżej czasów współczesnych, tym bohaterstwo jest bardziej wątpliwe, nawet jeśli mówimy o żołnierzach, którzy – jak widać – cieszą się szacunkiem Polaków. Tymczasem tylko 44,2 proc. uznało za bohaterów polskich żołnierzy na misjach NATO w Afganistanie czy Iraku.

a po 52 proc. wśród działaczy podziemnej „Solidarności" i Polaków walczących z Niemcami u boku Armii Czerwonej. Czy opozycja demokratyczna za mało zadbała o pamięć? A może minęło zbyt mało czasu?

Sondaż IPSOS dla OKO.press 28-30 września na reprezentatywnej, 1001-osobowej grupie metodą wywiadu telefonicznego CATI.