Przez pięć lat nie zmieniło się prawie nic. Lustrzane wyniki do 2020 roku [ANALIZA]

Wynik tych wyborów jest łudząco podobny do wyniku sprzed pięciu lat. Wówczas Andrzej Duda zdobył 51,03 proc. głosów. Wczoraj na Karola Nawrockiego zagłosowało 50,89 proc. głosujących.

Pełny rezultat wyborów prezentuje się następująco:

• Karol Nawrocki – 10 606 877 głosów, 50,89 proc.,
• Rafał Trzaskowski – 10 237 286, 49,11 proc.

Przy wyższej frekwencji (71,63 proc. wczoraj kontra 68,18 proc. w 2020 roku) Nawrocki zdobywa nawet o 166 tys. głosów więcej niż urzędujący do sierpnia tego roku prezydent.

Rafał Trzaskowski również zdobył więcej (o 219 tys.) głosów niż pięć lat temu, ale to za mało, by zostać prezydentem.

Być może część wyborców Karola Nawrockiego wybierała go z innych powodów niż wyborcy Andrzeja Dudy z 2020 roku. Być może Nawrocki rzeczywiście był – jak podkreślało wielu komentatorów – kiepskim kandydatem i gdyby PiS wystawił kogoś innego, wynik byłby lepszy. Tego jednak nie wiemy, a na analizę powodów takiego wyniku przyjdzie jeszcze czas.

Na razie możemy jednak powiedzieć – przez pięć lat zmieniło się wiele, by nie zmieniło się nic. Na poziomie czystego wyniku są to wybory niemal identyczne z tymi w 2020 roku.

Late poll

Dane z badania late poll istotnie różnią się od tych z exit poll. I są znacznie dokładniejsze – ostatecznie Karol Nawrocki otrzymał 50,89 proc. głosów, a według drugiej aktualizacji late poll – 51 proc. To oznacza, że dane z late poll dosyć dokładnie mówią nam o tym, jak głosowaliśmy.

Spójrzmy więc na to, co te dane mówią nam o tym, co wydarzyło się 1 czerwca 2025 roku.

Płeć

Po pierwsze — kobiety rzeczywiście w większości głosowały na Rafała Trzaskowskiego, ale w mniejszym odsetku, niż mówił nam to late poll:

• 52,8 proc. wybrało Rafała Trzaskowskiego,
• 47,2 proc. – Karola Nawrockiego.

U mężczyzn proporcje są wyraźniejsze:

• 55,5 proc. z nich wybrało Nawrockiego,
• 45,5 proc. – Trzaskowskiego.

Kobiety głosowały częściej – wśród nich frekwencja wyniosła 73,9 proc. (wśród mężczyzn – 69,2 proc.), ale to nie wystarczyło, by zmienić wynik tych wyborów. Mężczyźni głosowali rzadziej, ale byli bardziej przekonani co do Nawrockiego.

Wiek

Spójrzmy na wyniki głosowania według wieku:

Wyborcy do 39. roku życia zdecydowanie wybierają kandydata PiS. Trzaskowski wygrywa w dwóch kolejnych grupach wiekowych, wśród ludzi między 40. a 59. rokiem życia. Ale nieznacznie, z mniejszą przewagą niż Nawrocki wśród młodszych.

Z kolei seniorzy – wyborcy po 60. roku życia – najlepiej odzwierciedlają polityczny podział Polski. Głosują tak samo, jak cały kraj, dając 51 proc. głosów Nawrockiemu (przypomnijmy – to wyniki late poll, gdzie Nawrocki otrzymuje właśnie 51 proc.). I, co ciekawe, w exit poll było bardzo podobnie – w tamtym, mniej dokładnym badaniu, Trzaskowski zbierał 50,3 proc. wszystkich głosów i 50,1 proc. najstarszych wyborców.

Ale – frekwencja w tej grupie była zdecydowanie najsłabsza.

To tylko 64,3 proc. – o ponad 10 punktów procentowych mniej, niż wśród najmłodszych. Wybory te pokazują, że młodzi wcale nie są politycznie apatyczni. Częściej niż osoby poniżej 30. roku życia do urn wyborczych poszli tylko przedstawiciele grupy 50-59.

Przepływy

Na kogo głosowali wyborcy innych kandydatów z pierwszej tury? Spójrzmy na wykres:

Pamiętajmy, że są to wyniki dotyczące osób, które na wczorajsze wybory poszły. Na podstawie badania Ipsos nie wiemy, jaka część tych elektoratów z pierwszej tury została w domu. Uwzględniamy tylko kandydatów, którzy w pierwszej turze zdobyli przynajmniej jeden procent głosów.

Nie ma tutaj niespodzianek – wyborcy prawicy w ponad 85 proc. wybierali kandydata prawicowego, wyborcy partii rządowych i lewicy – w ponad 80 proc. kandydata obozu rządowego. Choć wyborcy Razem w kampanii przed drugą turą głośno wyrażali swoje niezadowolenie z kandydatury Rafała Trzaskowskiego, to jednak wśród tych wyborców Zandberga, którzy wczoraj zagłosowali, 83,5 proc. wybrało Rafała Trzaskowskiego.

W stosunku do wyborów prezydenckich w 2020 roku i parlamentarnych w 2023 roku najciekawsza informacja to wybór osób, które wówczas nie głosowały. W pierwszym wypadku 55,5 proc. wybrało Karola Nawrockiego. W drugim – 56,9 proc.

Grupy społeczne

Zgodnie z oczekiwaniami na kandydata PiS liczniej głosują osoby z niższym wykształceniem, na Rafała Trzaskowskiego – z wyższym. W badaniu Ipsos Trzaskowski wygrywa tylko wśród osób z licencjatem i wyższym wykształceniem. W tej grupie kandydat KO ma 61 proc. wskazań. Wśród osób z wykształceniem podstawowym Nawrocki otrzymuje 73 proc.

Ipsos podaje też wyniki w kilku grupach zawodowych. Tutaj błąd pomiaru może być nieco poważniejszy niż w pełnym badaniu, ponieważ badane grupy są nieco mniejsze.

To oczywiście wyraźnie lepszy wynik niż Karol Nawrocki. Ale jednocześnie kampania kandydata KO bardzo silnie stawiała właśnie na przedsiębiorców. Od miesięcy rząd mówił dużo o konieczności deregulacji gospodarki. Rafał Trzaskowski przekonywał, że konieczna jest obniżka składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Na ostatniej prostej przed drugą turą Donald Tusk chwalił się pakietem ustaw deregulacyjnych. Przy tak silnej kampanii na rzecz przedsiębiorców; przy tym, że jest to grupa, która naturalnie jest bliżej KO, trzeba ten wynik ocenić jako słaby.

Wyniki – województwa

Rafał Trzaskowski wygrywa w 10 województwach, Karol Nawrocki – w sześciu. W Polsce nie mamy jednak systemu głosów elektorskich i nie ma to znaczenia dla wyniku wyborów.

W żadnym z województw Trzaskowski nie przekroczył 60 proc. Najwyższy wynik to pomorskie z 59,13 proc. głosów. Karol Nawrocki przekracza za to 60 proc. w czterech województwach (podlaskie, świętokrzyskie, lubelskie, podkarpackie, dwie trzecie województw, w których wygrał). Na Podkarpaciu to nawet 71 proc.

Gdy porównamy wyniki late poll i oficjalne wyniki Państwowej Komisji Wyborczej, błąd tylko w trzech przypadkach przekracza dwa punkty procentowe. W siedmiu województwach jest mniejszy niż jeden punkt. To pokazuje siłę statystyki i dużej próby, na jakiej operuje late poll – nawet jeśli w mniejszych próbkach (jak województwa) błąd bywa nieco większy, ostateczny wynik jest bardzo zbliżony do faktycznych wyników.

A wyniki są bardzo zbliżone. W żadnym z województw różnica w wyniku kandydatów dziś i pięć lat temu nie przekracza dwóch punktów procentowych.

Największa różnica to województwo mazowieckie, gdzie Karol Nawrocki zdobył o 1,98 punktu procentowego więcej niż Andrzej Duda w 2020 roku. I niemal dogonił Trzaskowskiego. Prezydent Warszawy zdobył wczoraj na Mazowszu 50,28 proc. głosów. Pięć lat temu – 52,26 proc.

Rafał Trzaskowski najbardziej poprawił swój wynik w województwie łódzkim. W 2020 roku miał tam 45,54 proc. głosów, wczoraj – 46,80 proc.

W województwie podkarpackim wynik jest niemal identyczny jak pięć lat temu. Andrzej Duda zdobył tam 70,92 proc., Karol Nawrocki – 71,02 proc.

Wyniki – miejscowości

W Warszawie Trzaskowski tylko nieznacznie poprawił swój wynik – z 67,65 proc. do 68,21 proc. W stolicy frekwencja wzrosła z 77,4 proc. do 83,16 proc. 777 tys. głosujących w Warszawie zagłosowało na urzędującego prezydenta miasta.

Tu też potwierdza się, że były to niemal identyczne wybory, co w 2020 roku. Największe miasta to niewielki zysk Trzaskowskiego, ale różnice są podobne, jak ta w Warszawie.

• w Krakowie Trzaskowski zdobył o 0,7 punktu procentowego więcej,
• w Łodzi – o 1,8 punktu,
• we Wrocławiu – o 0,5 punktu
• w Poznaniu – o 0,8 punktu,
• w Lublinie – 0 0,1 punktu mniej.

Jeśli chodzi o wielkość miejscowości, zależność jest prosta i stała – im większa miejscowość, tym więcej głosów na Rafała Trzaskowskiego.

Karol Nawrocki wygrywa w miejscowościach do 20 tys. mieszkańców, Rafał Trzaskowski w większych. Polska spotyka się w średnich miastach między 20 a 50 tys. mieszkańców. Wygrywa w nich Rafał Trzaskowski z 50,7 proc., ale to tu wynik jest najbardziej zbliżony do krajowego.

W miejscowościach poniżej 5 tys. osób Nawrocki ma 67,67 proc. głosów, w tych powyżej 500 tys. Rafał Trzaskowski ma lustrzane odbicie tego wyniku i 66,37 proc.

W tym wypadku wyniki również są niemal identyczne jak pięć lat temu. Wówczas w największych miastach Trzaskowski miał 67,03 proc. W najmniejszych miejscowościach Andrzej Duda dostał 66,75 proc.