Publikacja zdjęć "zadymiarzy" narusza prawa obywatelskie. Kto kazał: Błaszczak czy Ziobro?

Pytany o komunikat policji Mariusz Błaszczak, szef MSWiA, przesądził w Radiu ZET, że demonstrantom spod Sejmu zarzuca się łamanie prawa. Chodzi m.in. o uniemożliwianie wykonywania pracy dziennikarzowi TVP oraz blokowanie wyjazdu samochodu z premier Szydło. Na pytanie, dlaczego zatem 16 grudnia 2016 policja nikogo nie spisała, Błaszczak stwierdził:

"[policja] uznała, że jeżeli by przystąpiła do zatrzymywań to byłaby awantura. (...) Wtedy policja oceniła, że przy tej agresji, pompowanej przez polityków PO, .Nowoczesnej, którzy w Sejmie wtedy byli, dojdzie do awantury (...) Oni, jak mówili sami, z totalnej opozycji chcieli poprzez ulice i zagranicę, obalić rząd. I to była właśnie ta awantura uliczna".

"Ważny interes społeczny"

Choć w grudniu nikt nie został zatrzymany, w styczniu policja rozpoczęła poszukiwania osób, które "mogą mieć związek z tymi zdarzeniami". W tym celu opublikowała zdjęcia 21 osób.

O komentarz poprosiliśmy Wojciecha Klickiego, prawnika z Fundacji Panoptykon.

"Generalna zasada jest taka, że wizerunek każdego człowieka jest pod ochroną. Na opublikowanie musi być zgoda. Ale, oczywiście, są wyjątki. Można opublikować wizerunek podejrzanych lub oskarżonych o popełnienie przestępstwa, jeżeli wymaga tego ważny interes społeczny.

Nie wiadomo, jaki jest dokładnie powód poszukiwania informacji o osobach ze zdjęć, poza stwierdzeniem, że brały udział w wydarzeniach pod Sejmem. Nie wiadomo, czy są o coś podejrzane, a jeżeli tak, to o co.

Nie wiadomo na czym polegało "naruszenie porządku prawnego" i skąd przypuszczenie, że dokonały tego akurat osoby przedstawione na zdjęciach.

W liście do Komendanta Stołecznej Policji z 19 stycznia 2016 Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że

Organ państwa, zanim sąd wydał wyrok, przesądził o winie osób ze zdjęć.

Rzecznik poprosił Policję o wyjaśnienia, na jakiej podstawie rozpowszechnia wizerunek 21 osób bez ich zgody.

Wojciech Klicki zwraca uwagę na kolejny niepokojący aspekt sprawy:

Takie działanie stygmatyzuje ludzi, o których nie wiadomo nawet, czy rzeczywiście naruszyli prawo. To są niebezpieczne praktyki, których powinno się używać tylko w absolutnie wyjątkowych przypadkach".

Czy doszło do przestępstwa

Jak wynika z analiz prowadzonych przez OKO.press demonstranci pod Sejmem zapewne nie naruszyli prawa. Nie jest bowiem naruszeniem prawa blokowanie dróg czy obiektów publicznych w ramach demonstrowania swoich przekonań. Żaden z wielu zapisów zdarzeń nie wskazał też na agresję fizyczna wobec polityczek czy polityków, choć doszło do gestów takich jak grożenie pięścią czy agresywne okrzyki. Pisaliśmy o tym m.in. w tekście "Prokuratura zajęła się blokującymi Sejm".

Kto kazał: Błaszczak czy Ziobro?

"W związku z dużym zainteresowaniem" publikacją zdjęć 19 stycznia 2017 po południu Policja opublikowała kolejny komunikat.

Rzecznik prasowy KSP, Mariusz Mrozek, wyjaśnia, że publikację zleciła Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Podaje konkretne daty zleceń: 5 stycznia (publikacja wizerunków trzech osób) i 17 stycznia (pozostałych osób, zapewne 18).

Doszło tu jednak do zaskakującej riposty ze strony Michała Dziekańskiego, rzecznika warszawskiej Prokuratury Okręgowej, który w "Faktach" TVN 19 stycznia kategorycznie stwierdził:

"Zapewniam, że prokurator nadzorujący to postępowanie nie wydał polecenia publikacji w trybie procesowym, bo też prokurator nie ma takich uprawnień. Może jedynie decydować o publikacji wizerunku osób podejrzanych, czyli takich, którym przedstawiono zarzuty, a zatem znana jest ich tożsamość".

O publikacji wizerunku może zdecydować (poza prokuratorem w przypadku osób podejrzanych) funkcjonariusz policji prowadzący sprawę. Musi to być jednak uzasadnione opisanym wcześniej ważnym interesem społecznym.

OKO.press wystąpiło do Komendy Stołecznej Policji o udostępnienie pism z 5 i 17 stycznia, które mogłyby przesądzić jak to się odbyło. Teoretycznie obie strony mogą mówić prawdę: jeżeli polecenie wydała prokuratura wyższego, bądź najwyższego szczebla, informując policję, że jest to polecenie prokuratora prowadzącego postępowanie.

Do publikacji odniosła się także Helsińska Fundacja Praw Człowieka: "W naszej ocenie nie ma wyraźnych podstaw prawnych do publikacji wizerunku ww. osób na stronie Komendy Stołecznej Policji. (…) Publikacja wizerunków tych osób może stanowić naruszenie ich dóbr osobistych i być źródłem odpowiedzialności odszkodowawczej." Według HFPC publikacja może naruszać:

• art. 6 ust. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka - domniemanie niewinności;
• art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka - poszanowanie życia prywatnego;
• art. 57 Konstytucji RP - wolność zgromadzeń;
• art. 11 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka - prawo do wolności zgromadzeń.

Osoby, których zdjęcia znalazły się na stronie Policji, mogą kontaktować się z Fundacją.