Sąd: naklejanie na siedzibie PiS plakatów w obronie sądów to dopuszczalne prawo krytyki. I umarza sprawę

Wyrok zapadł 23 listopada 2017 roku. Sąd uznał, że "zachowanie obwinionych było proporcjonalne i adekwatne do działań podejmowanych przez władzę. Stanowiło realizację dopuszczalnego prawa do krytyki i wyrażania opinii". Sąd podkreślił, iż "w stosunku do władz państwa granice dozwolonej krytyki są znacznie szersze niż w stosunku do osoby prywatnej, a swoboda wypowiedzi jest filarem społeczeństwa demokratycznego i nie może być ograniczona sposobem jej artykułowania. Obywatele mają prawo oceniać działalność legislacyjną władzy oraz wprowadzanie konkretnych rozwiązań, jest to w interesie społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznym państwie".

Artykuł ze stanu wojennego

Sąd zwrócił także uwagę, że policja sformułowała zarzut na podstawie przepisu kodeksu karnego uchwalonego w stanie wojennym przeciwko ówczesnej opozycji solidarnościowej.

"Artykuł 63a kw został wprowadzony do ustawy nowelizacją z dnia 28.07.1983 r. (Dz. U. nr 44 poz. 203) łącznie ze zmianą art. 278 dawnego kodeksu karnego o treści: kto bierze udział w związku, którego istnienie, ustrój lub cel ma pozostać tajemnicą wobec organów państwowych albo który rozwiązano lub któremu odmówiono zalegalizowania podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Ostatnia zmiana art. 63a kw przeprowadzona została na podstawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu z dnia 24.04.2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 774).

A oto pełna treść wyroku i uzasadnienia.

Sygn. Akt VW 132/17 Postanowienie Dnia 23 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy w Giżycku V Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Węgorzewie Przewodniczący SSR Lidia Merska Protokolant st. sek. sąd. Danuta Betlej w sprawie przeciwko Janowi Płońskiemu, Elizie Anicie Brzozowskiej - Płońskiej, Jolancie Świrkowicz obwinionym o wykroczenie z art. 63a par. 1 kw z urzędu w przedmiocie umorzenia postępowania na podstawie art. 5 par. 1 pkt 2 kpw w zw. z art. 1 par. 1 kw, art. 118 par. 2 kpw postanawia 1) postępowanie w sprawie umorzyć 2) kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa

UZASADNIENIE Komendant Powiatowy Policji w Węgorzewie w dniu 24 sierpnia 2017 r. wniósł o ukaranie – Jana Płońskiego, Jolanty Świerkowicz i Elizy Anity Brzozowskiej – Płońskiej. Każdemu z obwinionych zarzucił popełnienie czynu polegającego na tym, że w dniu 26 lipca 2017 r. około godziny 19:25 w Węgorzewie na ul. Krzywej 2, na zewnętrznych roletach antywłamaniowych do Biura Poselsko – Senatorskiego Prawa i Sprawiedliwości oraz barierkach ochronnych przy budynku wspólnie i w porozumieniu umieścili w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym napisy oraz plakaty, tj. popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 63a par. 1 kw.

Stan faktyczny w tej sprawie jest bezsporny.

Na miejsce zdarzenia w dniu 26.07.2017 r. o godz. 19.25 przyjechał patrol policji w składzie – sierż. sztab. Andrzej Kurowski i sierż. Grzegorz Ruszczyk. Policjanci zauważyli, że dwie kobiety naklejały na rolecie antywłamaniowej biura poselskiego czerwone naklejki z napisem „3xNIE”. Oprócz tego policjanci ujawnili naklejone kartki z napisami o treści:

• WYBORCO, MASZ PRAWO ZMIENIĆ ZDANIE;
• 2 TO NIE 3;
• PATRZYMY WAM NA RĘCE;
• NIE MA WAKACJI OD DEMOKRACJI;
• JA BEZ ŻADNEGO TRYBU PANIE MARSZAŁKU – k. 1.

Obwinieni – wszyscy troje – przyznali, iż to oni umieścili te wszystkie napisy. O powyższym policjanci poinformowali dyżurnego KPP w Giżycku, a ten z kolei dyrektora biura senatorskiego. Do akt dołączono dokumentację fotograficzną miejsca umieszczenia napisów oraz ich treść – k. 5 – 9. Z pisma k. 16 wynika, iż obwinieni nie występowali o zgodę na umieszczenia napisów oraz plakatów na elewacji budynku lub w jego sąsiedztwie.

Artykuł 63a kw stanowi, że kto umieszcza w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym ogłoszenie, plakat, afisz, apel, ulotkę, napis lub rysunek albo wystawia je na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarządzającego tym miejscem, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Natomiast zgodnie z art. 1 par. 1 kw odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (…).

Zatem warunkiem odpowiedzialności za popełnione wykroczenie jest stwierdzenie, iż czyn ten jest społecznie szkodliwy, w przeciwnym wypadku czyn pozbawiony cech społecznej szkodliwości nie stanowi wykroczenia i nie wyczerpuje znamienia materialnego czynu zabronionego – wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 5.09.2013 r. sygn. Akt VII Ka 663/13.

Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie czyn popełniony przez obwinionych pozbawiony jest cechy społecznej szkodliwości, a więc czyn ten nie wyczerpuje znamienia materialnego wykroczenia.

Doszło wówczas do wielu, licznych protestów w różnych miastach, na terenie całego kraju. Obywatele zgodnie z przysługującym im prawem do wolności wyrażania własnych poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania – art. 54 Konstytucji, wyrażali swój sprzeciw wobec uchwalanych przepisów. Jest to niezbywalne i nieograniczone prawo krytyki społecznej.

Zaznaczyć należy, iż w stosunku do władz państwa granice dozwolonej krytyki są znacznie szersze niż w stosunku do osoby prywatnej, a swoboda wypowiedzi jest filarem społeczeństwa demokratycznego i nie może być ograniczona sposobem jej artykułowania. Obywatele mają prawo oceniać działalność legislacyjną władzy oraz wprowadzanie konkretnych rozwiązań, jest to w interesie społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznym państwie.

Po drugie artykuł 63a kw został wprowadzony do ustawy nowelizacją z dnia 28.07.1983 r. (Dz. U. nr 44 poz. 203) łącznie ze zmianą art. 278 dawnego kodeksu karnego o treści: kto bierze udział w związku, którego istnienie, ustrój lub cel ma pozostać tajemnicą wobec organów państwowych albo który rozwiązano lub któremu odmówiono zalegalizowania podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Celem tej nowelizacji było wprowadzenie przepisów prawa legitymizujących walkę z ówczesną opozycją, zaś później zaostrzono sankcję o karę aresztu. Ostatnia zmiana art. 63a kw przeprowadzona została na podstawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu z dnia 24.04.2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 774).

Zdaniem Sądu zainicjowanie postępowania w sprawie o wykroczenie z art. 63a par. 1 kw jest próbą instrumentalnego wykorzystania tej normy do zamknięcia jednego z dozwolonych sposobów krytyki obywatelskiej, mającej gwarancję w art. 54 Konstytucji.

Kwestia ewentualnej odpowiedzialność za powstałe szkody jest poza zakresem rozpoznania w tym postępowaniu.

Wobec umorzenia postępowania, kosztami należało obciążyć Skarb Państwa – art. 118 par. 2 kpw.

Starszy Sekretarz Sądowy Danuta Betlej