Solidarność z Żydami. W prawdzie, we wzruszeniu, w proteście przeciw ustawie, która zakłamuje Holocaust

Staliśmy obok dziwnie dziś małego budynku Dworca Gdańskiego i na schodach prowadzących na wiadukt, tysiąc osób, może trochę mniej, w każdym wieku, także rodziny z dziećmi. W miejscu, które jest symbolem ciemnej karty polskiej historii. Stąd odjeżdżały w świat tysiące polskich Żydów, często z pustych peronów, bo nawet najbliżsi polscy przyjaciele nie pofatygowali się ich pożegnać.

List "Piszemy do was z Polski" ma być próbą ratowania relacji polsko-żydowskich pomimo traumy Holocaustu, mimo wypędzenia roku 1968 i pomimo próby korekty historii przez obecną władzę. W niedzielę 11 marca przeczytał go nam Andrzej Seweryn, aktor i dyrektor Teatru Polskiego.

List "Piszemy do Was z Polski" odrzuca politykę historycznej obecnych władz, która "kładzie się cieniem na budowanych przez lata relacjach polsko-żydowskich". Ma być za to świadectwem, że są w Polsce "miliony ludzi, dla których dialog polsko-żydowski i prawda o wspólnej historii są ważne".

"W tych dniach mija rocznica wydarzeń Marca ‘68, kiedy to tysiące Polaków żydowskiego pochodzenia zostało zmuszonych do wyjazdu z Polski. Działo się to niespełna 23 lata po zakończeniu Wojny, w której 90 proc. polskich Żydów straciło życie. Jest to tym smutniejsze, że rocznicę przeżywamy w atmosferze rosnącego antysemityzmu " - napisali w zaproszeniu inicjatorzy uroczystości, która odbyła się w niedzielę 11 marca 2018 r. na Dworcu Gdańskim.

List "Piszemy do Was z Polski", podpisało kilkadziesiąt organizacji, wśród nich OKO.press i Archiwum Osiatyńskiego.

Po odczytaniu polskiej wersji listu przez Andrzeja Seweryna, wersję angielską przeczytała piosenkarka Aga Zaryan. Mocnym gestem było odczytanie fragment listu po hebrajsku przez ks. Wojciecha Lemańskiego.

Atmosfera była poważna, odczuwało się smutek, napięcie. Sporo osób miało łzy w oczach słuchając jak aktor Wojciech Pszoniak czyta wiersz Stanisława Barańczaka:

Jeżeli porcelana to wyłącznie taka Której nie żal pod butem tragarza lub gąsienicą czołgu, Jeżeli fotel, to niezbyt wygodny, tak aby Nie było przykro podnieść się i odejść; Jeżeli odzież, to tyle, ile można unieść w walizce, Jeżeli książki, to te, które można unieść w pamięci, Jeżeli plany, to takie, by można o nich zapomnieć gdy nadejdzie czas następnej przeprowadzki na inna ulicę, kontynent, etap dziejowy lub świat

Na koniec zebrani usłyszeli piosenkę "Tak jak malował Pan Chagall", niezwykłą balladę o Zagładzie w wykonaniu Wojciecha Młynarskiego, który zmarł niemal równo rok temu, 15 marca 2017.

Zaczyna się od słów: "Tych miasteczek nie ma już".

Przedstawiciele organizacji pozarządowych, którzy chcieliby dołączyć swój podpisać mogą wypełnić formularz kontaktowy na stroniesolidarityintruth.org/

"Piszemy do Was z Polski...

.... i z wielu innych miejsc na świecie, gdzie mieszkamy, studiujemy, pracujemy. My, czyli Polki i Polacy, którzy nie godzą się z tym, jak bieżąca polityka kładzie się cieniem na budowanych przez lata relacjach polsko-żydowskich. Do Was, czyli do wszystkich tych, którzy patrzą dziś na Polskę - z niedowierzaniem, smutkiem czy złością.

Piszemy, bo zależy nam, żebyście wiedzieli, że niezależnie od tego jak radykalne i niewłaściwe są stanowiska polskich władz czy niektórych środowisk, nie są to stanowiska i poglądy nas wszystkich. Prosimy, choć wiemy, jakie to trudne – patrzcie na tę bieżącą politykę z dystansem.

W naszym kraju są miliony ludzi, dla których dialog polsko-żydowski i prawda o wspólnej historii są ważne. Piszemy do Was jak przyjaciele do przyjaciół. Żebyście wiedzieli, że jesteśmy – w Polsce i wszędzie tam, gdzie łączy nas nie tylko historia i korzenie, ale też wspólna codzienność i przyszłość.

Holokaust był niewyobrażalną tragedią narodu żydowskiego - wielką porażką człowieczeństwa. Dziś, zamiast zachować pokorę i szacunek dla jego ofiar, próbuje się używać tych tragicznych wydarzeń by nas – Żydów i Polaków – dzielić.

Przyjęta przez polski parlament ustawa, która przewiduje karanie pozbawieniem wolności za słowa; wypowiedzi, których celem jest wyparcie udziału Polaków w Zagładzie; nieprzemyślane działania polityków, które wzbudzają antysemickie nastroje - to wszystko nie dzieje się w naszym imieniu. Jest nas więcej, ludzi którzy myślą podobnie jak my, którzy widząc co się teraz dzieje, czują złość.

Możemy czuć gorycz, możemy czuć smutek, możemy czuć wściekłość, ale wszyscy razem chcemy powiedzieć: dosyć przemilczania i dosyć dzielenia. Nie pozwolimy zniweczyć lat pracy nad pojednaniem. Tylko pełna prawda i solidarność może stanowić fundament naszego współistnienia.

Prawda, bo duma z tych Polek i Polaków, którzy heroicznie pomagali Żydom, nie przesłania nam krzywd, które Żydów w Polsce spotkały. Również ze strony obywateli naszego kraju. Chcemy całej prawdy o Holokauście, jakkolwiek nie byłaby ona bolesna. Pamięć o milionach Żydów, naszych współobywateli, zamordowanych w czasie wojny, uczy nas wyciągania lekcji ze wspólnej przeszłości.

Tak jak przed laty, dziś też chodzi o solidarność. O solidarność w szukaniu prawdy, o solidarność z potomkami ofiar Holokaustu, o solidarność z wypędzonymi z domu w 1968 r, o solidarność w obliczu antysemityzmu.

Łączy nas ponad tysiąc lat historii, Żydzi są i byli Polakami przez setki lat. Tworzyli i tworzą nasz wspólny kraj. Antysemityzm jest wymierzony także w nas, bo jest wymierzony w ludzi i wolność słowa. Dlatego chcemy powiedzieć głośno i stanowczo: NIE DLA ANTYSEMITYZMU. Nie dla przekłamywania historii.

W tym szczególnym momencie powinniśmy wszyscy zjednoczyć się wokół prawdy o tamtych straszliwych czasach. Po to, by już nigdy nie mogły się one powtórzyć. Prawda i solidarność – tylko w ten sposób możemy razem powrócić na drogę do pojednania, którego oba nasze narody tak bardzo potrzebują.

"We are writing to you from Poland...

...and from many other places in the world, where we live, study and work. We, the Poles, who do not agree with how current policy casts a pall over the Polish-Jewish relations developed over the years. We write to all of you who look at Poland today with disbelief, sadness or anger.

We write because we want you to know that regardless of how radical and inappropriate the positions of Polish authorities or certain groups are, these are not the positions and views of us all. We ask that you keep current politics in perspective, although we know how difficult this may be. There are millions of people in our country for whom the Polish-Jewish dialogue and the truth about common history are important. We write to you as friends to friends, so that you may know that we are there, in Poland and the times that history and heritage bound us, and that we are also bound together in daily life and the future.

The Holocaust was an unimaginable tragedy of the Jewish people - a great failure of humanity. Today, instead of maintaining humility and respect for its victims, attempts are being made to divide us, Jews and Poles.

A law has been ratified by the Polish parliament, which provides imprisonment for speech, statements are being made that seek to whitewash Poles’ involvement in the Holocaust, thoughtless actions are being taken by politicians that arouse anti-Semitic sentiment - all this is not being done in our name. There are more of us, people who think like us, who, seeing what is happening now, feel anger.

We may feel bitterness, we may feel sadness, we may feel rage, but all together we want to say: enough of the silence and divisiveness. We will not allow the years of reconciliation to be destroyed. Only complete truth and solidarity can be the foundation of our co-existence.

Truth, because the pride in those Poles who heroically helped the Jews will not obscure the wrongs that Jews confronted in Poland, including from citizens of our country. We want the whole truth about the Holocaust, however painful it may be. Remembrance of millions of Jews, citizens of Poland, murdered during the war, teaches us to learn from the past.

As in years past, today is also about solidarity. It is about solidarity in seeking the truth, solidarity with the descendants of Holocaust victims, solidarity with the people expelled from home in 1968, and solidarity in the face of anti-Semitism.

We are united by more than a thousand years of common history; Jews are and have been Poles for hundreds of years. They created and continue to create our common country. Anti-Semitism is also aimed at us because it is aimed at people and freedom of speech. That is why we want to say it loud and firmly – NO TO ANTISEMITISM. No to misrepresenting history. That is why we should all unite at this particular time around the truth about those terrible times. So that they may never be repeated. Truth and solidarity are the only ways we can return together to the path of reconciliation so needed by both our nations."

מכתב פומבי המופנה לדעת הקהל הבין לאומי, ביוזמת הארגונים החוץ ממשלתיים בפולין.

אנו כותבים מפולין וממקומות רבים אחרים בעולם, שבהם אנו חיים, לומדים ועובדים. אנחנו, הפולנים שאינם מסכימים עם המדיניות הנוכחית לגבי היחסים בין פולין ליהודים אשר התפתחה לאורך השנים. אנחנו כותבים לכל מי שמסתכל היום על פולין בחוסר אמון, עצב או כעס. אנחנו כותבים מפני שאנו רוצים שתדעו שלמרות העמדות הרדיקליות והבלתי הולמות של שלטונות פולין וקבוצות מסוימות, אלה לא העמדות והשקפות של כולנו. אנו מבקשים שתביטו על הפוליטיקה הנוכחית מתוך מרחק, אם כי אנו יודעים עד כמה הדבר יכול להיות קשה. יש מיליוני אנשים בארצנו שעבורם הדיאלוג היהודי-פולני והאמת על ההיסטוריה המשותפת הינו דבר חשוב. אנו כותבים לכם כחברים אל חברים, כדי שתדעו שאנחנו קיימים, בפולין ובכל מקום שבו לא רק היסטוריה ושורשים קושרים ביננו, אלא גם חיי היומיום והעתיד.. השואה הייתה טרגדיה בלתי נתפסת של העם היהודי - כישלון אנושי גדול. היום במקום לשמור על ענווה וכבוד לקורבנותיה, נעשים ניסיונות לחלק אותנו ליהודים ולפולנים. החוק שאושר על ידי הפרלמנט הפולני זהו חוק שלפיו אם נביע דעות המנוגדות להשקפת השלטון הנוכחי, ניענש בשלילת חירותנו. החוק נועד כדי לשלול את מעורבותם של פולנים בשואה וזו פעולה חסרת מחשבה שנעשתה על ידי פוליטיקאים המעוררים רגשות אנטישמיים - כל זה לא נעשה בשמנו. יש הרבה אנשים שחושבים כמונו ומרגישים כעס בעקבות אותם אירועים. אנו עשויים לחוש מרירות, אנו עשויים לחוש עצב, אנו עשויים לחוש זעם, אבל כולנו יחד רוצים לומר : די להשתיק ודי לפלג לא נאפשר להרוס שנים של פעילות למען פיוס. רק האמת המלאה וסולידריות יכולות להוות בסיס לדו-קיום שלנו.

האמת היא שהגאווה בעקבות הפולניות והפולנים שעזרו ליהודים בגבורה, לא תוכל לסתיר את העוולות שנגרמו ליהודים בפולין, גם מצד אזרחי מדינתנו. אנחנו רוצים לדעת את כל האמת על השואה, גם אם האמת כואבת. זכרם של מיליוני יהודים, אזרחי המדינה שנרצחו בזמן המלחמה, מלמד אותנו להפיק לקחים מעברנו המשותף. כמו בעבר, גם היום מדובר בסולידריות. סולידריות בחיפוש אחר האמת סולידריות עם צאצאי קורבנות השואה, סולידריות עם אלה שגורשו מהבית ב-1968, -סולידריות כנגד האנטישמיות.

יש לנו יותר מאלף שנות היסטוריה משותפת, במשך מאות שנים יהודים היו ועודם פולנים . הם יצרו וממשיכים ליצור את מדינתנו המשותפת. האנטישמיות מכוונת גם נגדנו משום שהיא מכוונת נגד אנשים וחופש הדיבור. לכן אנחנו רוצים לומר בקול רם ותקיף: לא לאנטישמיות! לא לעיוות ההיסטוריה!

לכן כיום עלינו להתאחד סביב האמת על אותם זמנים נוראים על מנת שלא יחזרו שוב לעולם. אמת וסולידריות - רק בדרך זו נוכל לחזור יחד אל מסלול הפיוס ששני עמנו זקוקים לו כל כך.

Podpisany przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego: / Signed by NGOs:

A Million Akcja Demokracja Amnesty International Archiwum Osiatyńskiego / The Wiktor Osiatyński Archive Berliński Kongres Kobiet / Congress of Women Berlin Bydgoskie Forum Obywatelskie / Bydgoszcz Civic Forum Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć / Legal Aid Center The Halina Nieć Demokracja Siemiatycze / Democracy Siemiatycze Dziewuchy Dziewuchom Węgorzewo FARSA Londyn Femini Berlin Polska Forum Dialogu / Forum for Dialogue Forum Kraków Forum Obywatelskiego Rozwoju / Civil Development Forum Front Gorzów FG 2018 Fundacja Autonomia / Autonomy Foundation Fundacja Centrum Cyfrowe Fundacja Centrum Kultury Żydowskiej im. Rutki Laskier Fundacja Edukacyjna Jacka Kuronia Fundacja Filmowa im. Władysława Ślesickiego / Wladyslaw Slesicki Film Foundation Fundacja im. Bronisława Geremka / Foundation Prof. Bronislaw Geremek Centre Fundacja im. Kazimierza Łyszczyńskiego / Kazimierz Lyszczynski Foundation Fundacja im. Stefana Batorego / Stefan Batory Foundation Fundacja Instytut Studiów Strategicznych Fundacja Liberté! Fundacja Idealna Gmina Fundacja Judaica Centrum Kultury Żydowskiej Kraków / Judaica Foundation - Center for Jewish Culture Fundacja Krystyny Jandy na rzecz Kultury Fundacja Lege Pharmaciae Fundacja na rzecz Równości i Emancypacji STER / Foundation for Equality and Emancipation STER Fundacja na Rzecz Różnorodności Społecznej / The Foundation for Social Diversity Fundacja Obserwatorium Żywej Kultury – Sieć Badawcza Fundacja Pole Dialogu Fundacja Pozytywnych Zmian / The Foundation for Positive Changes Fundacja Rodzice Mają Głos Fundacja Równanie Fundacja Szkoła Liderów / The School for Leaders Foundation Gildia Polskich Reżyserów Dokumentalnych Gildia Polskich Reżyserów i Reżyserek Teatralnych Gildia Reżyserów Polskich Grupa Artystyczna Teraz Poliż Helsińska Fundacja Praw Człowieka / Helsinki Foundation for Human Rights Inicjatywa #WolneSądy / #FreeCourts Initiative Inicjatywa “Nie w moim imieniu” INPRIS – Instytut Prawa i Społeczeństwa / Institute for Law and Society Instytut Spraw Publicznych / Institute of Public Affairs Kampania Przeciw Homofobii Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie / Club of Catholic Intelligentsia Warsaw Kobiety Filmu Komitet Obrony Demokracji / Comitee for the Defence of Democracy Komitet Obrony Demokracji (Region Dolnośląski, Kujawsko-Pomorski, Lubelski, Lubuski, Łódzki, Małopolski, Mazowiecki, Opolski, Podkarpacki, Podlaski, Pomorski, Śląski, Świętokrzyski, Warmińsko-Mazurski, Wielkopolski, Zachodniopomorski, UK, Polonia USA) Krytyka Polityczna / Political Critique Kultura Liberalna Kultura Niepodległa Lęborskie Dziewuchy Manifest Wolnej Polki Obywatele Kultury Obywatele Nauki / Citizens of Academia Obywatele Solidarnie w Akcji Obywatele RP Obywatele Dla Edukacji / Citizens for Education Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych / National Federation of Polish NGOs Ogólnopolski Strajk Kobiet / Polish Women on Strike Ogólnopolski Strajk Kobiet: Gryfino, Gorzów Wielkopolski, Dąbrowa Górnicza, Jelenia Góra, Katowice, Kielce, Kraków, Koszalin, Lublin, Opole, Piła, Piotrków Trybunalski, Poznań, Puławy, Sanok, Sławno, Świnoujście, Warszawa, Węgorzewo, Wrocław, Zajęczniki, Zgorzelec, Zielona Góra OKO Press Polski PEN Club Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka Poznań Wolny Od Nienawiści / Poznań Free of Hatred Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA / The Unit for Social Innovation and Research “Shipyard” Projekt:Polska Protest Kobiet Radomianie Dla Demokracji Radomska Inicjatywa Kobieca Sieć Obywatelska Watchdog Polska / Citizens Network Watchdog Poland Stowarzyszenie Demokratyczna RP Stowarzyszenie Filmowców Polskich Stowarzyszenie Interwencji Prawnej Stowarzyszenie im. Jana Karskiego / Jan Karski Society Stowarzyszenie im. prof. Zbigniewa Hołdy Stowarzyszenie Klon/Jawor / Klon/Jawor Association Stowarzyszenie Kongres Kobiet / Congress of Women Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza / Love Does Not Exclude Association Stowarzyszenie na Rzecz Kultury Niepodległej Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita Stowarzyszenie Obserwatorium Żywej Kultury – Sieć Badawcza Stowarzyszenie Stop Stereotypom Stowarzyszenie Śląskie Perły Rybnik Toruńskie Dziewuchy Towarzystwo Dziennikarskie Unia Polskich Teatrów Warszawskie Dziewuchy Dziewuchom Wspólna Zielona Góra Związek Dziewcząt i Kobiet Chrześcijańskich Polska YWCA / Young Women's Christian Association Poland