Szyszko: "Polsce nie grożą kary". Trybunał: "Kara do 120 tys. euro za dzień". Groteska w wykonaniu ministra

Podczas wspólnej konferencji prasowej 21 listopada minister środowiska Jan Szyszko, wiceminister Andrzej Konieczny i Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Konrad Tomaszewski przekonywali media, że nigdy nie naruszali postanowień Trybunału zakazujących wycinki w Puszczy Białowieskiej.

W poniedziałek 20 listopada 2017 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał decyzję w sprawie tylko jednego z wątków sporu z pozwu Komisji Europejskiej przeciwko Polsce związanego z dewastacją Puszczy Białowieskiej.

Chodzi o zignorowanie tzw. środka tymczasowego, czyli nałożonego przez Trybunał na Polskę natychmiastowego zakazu wycinki w Puszczy do czasu rozpatrzenia sporu miedzy Komisją Europejską a Polską o złamanie dyrektyw środowiskowej i ptasiej przez nadmierna wycinkę Puszczy. Ponadto, TSUE zobowiązał Polskę do tego, by w ciągu 15 dni poinformowała Komisję Europejską (KE) o tym, w jaki sposób dba o bezpieczeństwo publiczne Puszczy Białowieskiej. By można było ocenić, czy Polska nie dopuszcza się nadużyć. I czy - w związku z tym - nie będzie konieczne nałożenie kar finansowych.

Szerzej pisaliśmy o tym tu:

Tymczasem minister Szyszko zapewniał dziennikarzy, że Polsce nie grożą żadne kary. I że jest to zapisane w samym postanowieniu. Przekonywał, że jeśli ktoś twierdzi inaczej, to znaczy, że nie zrozumiał treści pisma Trybunału. Podkreślił też, że Polska respektuje postanowienie TSUE. I bardzo się denerwował, gdy dziennikarze próbowali pytać go o jego przyszłość w rządzie premier Beaty Szydło w związku z zaistniałą sytuacją.

Czego Polsce zabronił Trybunał

Przypomnijmy, że TSUE w lipcu tego roku wezwał Polskę do:

• zaprzestania wycinki w puszczańskich borach i lasach bagiennych oraz łęgach wierzbowych, olszowych, topolowych i jesionowych, a także w starodrzewach;
• zaprzestania wycinki w siedliskach licznych gatunków zwierząt, m.in. dzięcioła trójpalczastego, trzmielojada i zagłębka bruzdkowanego;
• zaprzestania usuwania ponadstuletnich, martwych świerków;
• zaprzestania wycinki w ramach zwiększonego etatu cięć w Nadleśnictwie Białowieża (w marcu 2016, decyzją ministra środowiska Jana Szyszko, zwiększono go trzykrotnie).

Zakaz dopuszcza jeden wyjątek: sytuacje zagrażające bezpieczeństwu publicznemu. Trybunał nie określił precyzyjnie tego pojęcia, bo dla ludzi dobrej woli jest ono zrozumiałe - to są sytuacje nadzwyczajne, w dodatku wycinanie drzew jest ostatnim środkiem, wcześniej np. można zakazać wstępu w zagrożony rejon.

I przyjmie, że zapewnianie bezpieczeństwa publicznego to np. powalanie uschniętych drzew w pobliżu ważnych szlaków komunikacyjnych - dróg łączących miejscowości czy tras turystycznych. Ale już nie wycinanie suchych drzew w głębi lasu, bo rzekomo mogą się przewrócić na przypadkowego grzybiarza.

Lasy Państwowe wykorzystały jednak nieprecyzyjny zapis i rozciągnęły pojęcie zagrożenia do granic groteski. W tej interpretacji zagrożeniem jest cała przyroda. Skorzystano z tego, że bezpieczeństwo publiczne nie jest zdefiniowane ani w prawie polskim, ani europejskim.

Podobnie Lasy postąpiły z zakazem wywożenie ściętego drewna z lasu. Zasłoniły się bezpieczeństwem przeciwpożarowym .

Trybunał ma wątpliwości

W postanowieniu Trybunału z 20 listopada jest wyraźnie napisane, że Trybunał ma wątpliwości co do tego, czy Polska wywiązuje się z respektowania środka tymczasowego (zakazu wycinki do czasu rozstrzygnięcia sporu głównego). A więc tego, czy zostały wstrzymane działania takie jak "cięcia sanitarne, zalesiania i cięcia odnowieniowe".

Między innymi z tego powodu Trybunał wskazał, że wycinka jest możliwa tylko i wyłącznie "w bezpośrednim otoczeniu dróg komunikacyjnych lub innej ważnej infrastruktury". I tylko i wyłącznie wtedy, gdy nie istnieje możliwość zastosowania alternatywnego, mniej radykalnego, rozwiązania (np. czasowego zakazu wejścia do lasu).

Ekolodzy już skontrolowali Szyszkę

Na to, że Polska przekracza zdroworozsądkowe minimum określone przez pojęcie "bezpieczeństwa publicznego", wskazywały już organizacje pozarządowe zaangażowane w obronę Puszczy Białowieskiej. Od 12 do 21 sierpnia 2017 obywatelskie patrole aktywistów ekologicznych z Greenpeace, Fundacji Dzika Polska i Obozu dla Puszczy przeprowadziły kilkadziesiąt wizji lokalnych. Robiły to w tych częściach Puszczy, w których prowadzona była wycinka po 27 lipca, czyli już po wydaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) zakazu wycinki. Okazało się, że:

• na 30 wydzieleń, które kontrolowano – 16 to drzewostany ponadstuletnie na siedlisku grądu subkontynentalnego 9170. Czyli dokładnie te miejsca, w których ciąć – w świetle nakazu TSUE – nie wolno;
• część wycinek, owszem, była prowadzona wzdłuż dróg i szlaków leśnych. Ale usuwano również uschnięte drzewa ulokowane w znacznym oddaleniu od traktów komunikacyjnych. Ich przewrócenie się nie stwarzałoby żadnego zagrożenia dla pieszych czy kierowców pojazdów;
• wycinano i wywożono z lasu nie tylko martwe świerki (tzw. posusz jałowy) i świerki trocinkowe (z larwami kornika), ale także graby i pojedyncze dęby;
• jak piszą autorzy raportu – „żadna ze skontrolowanych wycinek nie była prowadzona w strefach wyznaczonych pasów przeciwpożarowych”.

Szerzej OKO.press pisało o tym tu: