0:00
0:00

0:00

Podczas wspólnej konferencji prasowej 21 listopada minister środowiska Jan Szyszko, wiceminister Andrzej Konieczny i Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Konrad Tomaszewski przekonywali media, że nigdy nie naruszali postanowień Trybunału zakazujących wycinki w Puszczy Białowieskiej.

Nie grożą nam żadne kary i to jest wyraźnie zapisane we wniosku tymczasowym [...]. Polska nie może być obciążona jakimikolwiek karami za działalność w przyszłości, [...] gdyż Polska w 100 proc. wykonuje [...] zalecenia KE zawarte we wniosku tymczasowym.

konferencja prasowa w Ministerstwie Środowiska,21 listopada 2017

Sprawdziliśmy

Fałsz. Trybunał nie ufa Szyszce i dlatego grozi karami

Uważasz inaczej?

W poniedziałek 20 listopada 2017 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał decyzję w sprawie tylko jednego z wątków sporu z pozwu Komisji Europejskiej przeciwko Polsce związanego z dewastacją Puszczy Białowieskiej.

Chodzi o zignorowanie tzw. środka tymczasowego, czyli nałożonego przez Trybunał na Polskę natychmiastowego zakazu wycinki w Puszczy do czasu rozpatrzenia sporu miedzy Komisją Europejską a Polską o złamanie dyrektyw środowiskowej i ptasiej przez nadmierna wycinkę Puszczy. Ponadto, TSUE zobowiązał Polskę do tego, by w ciągu 15 dni poinformowała Komisję Europejską (KE) o tym, w jaki sposób dba o bezpieczeństwo publiczne Puszczy Białowieskiej. By można było ocenić, czy Polska nie dopuszcza się nadużyć. I czy - w związku z tym - nie będzie konieczne nałożenie kar finansowych.

Szerzej pisaliśmy o tym tu:

Przeczytaj także:

Tymczasem minister Szyszko zapewniał dziennikarzy, że Polsce nie grożą żadne kary. I że jest to zapisane w samym postanowieniu. Przekonywał, że jeśli ktoś twierdzi inaczej, to znaczy, że nie zrozumiał treści pisma Trybunału. Podkreślił też, że Polska respektuje postanowienie TSUE. I bardzo się denerwował, gdy dziennikarze próbowali pytać go o jego przyszłość w rządzie premier Beaty Szydło w związku z zaistniałą sytuacją.

Czego Polsce zabronił Trybunał

Przypomnijmy, że TSUE w lipcu tego roku wezwał Polskę do:

  • zaprzestania wycinki w puszczańskich borach i lasach bagiennych oraz łęgach wierzbowych, olszowych, topolowych i jesionowych, a także w starodrzewach;
  • zaprzestania wycinki w siedliskach licznych gatunków zwierząt, m.in. dzięcioła trójpalczastego, trzmielojada i zagłębka bruzdkowanego;
  • zaprzestania usuwania ponadstuletnich, martwych świerków;
  • zaprzestania wycinki w ramach zwiększonego etatu cięć w Nadleśnictwie Białowieża (w marcu 2016, decyzją ministra środowiska Jana Szyszko, zwiększono go trzykrotnie).

Zakaz dopuszcza jeden wyjątek: sytuacje zagrażające bezpieczeństwu publicznemu. Trybunał nie określił precyzyjnie tego pojęcia, bo dla ludzi dobrej woli jest ono zrozumiałe - to są sytuacje nadzwyczajne, w dodatku wycinanie drzew jest ostatnim środkiem, wcześniej np. można zakazać wstępu w zagrożony rejon.

Trybunał w dobrej wierze założył, że Polska podejdzie do interpretacji tego zapisu zdroworozsądkowo.

I przyjmie, że zapewnianie bezpieczeństwa publicznego to np. powalanie uschniętych drzew w pobliżu ważnych szlaków komunikacyjnych - dróg łączących miejscowości czy tras turystycznych. Ale już nie wycinanie suchych drzew w głębi lasu, bo rzekomo mogą się przewrócić na przypadkowego grzybiarza.

Lasy Państwowe wykorzystały jednak nieprecyzyjny zapis i rozciągnęły pojęcie zagrożenia do granic groteski. W tej interpretacji zagrożeniem jest cała przyroda. Skorzystano z tego, że bezpieczeństwo publiczne nie jest zdefiniowane ani w prawie polskim, ani europejskim.

Lasy Państwowe bezpieczeństwo publiczne w Puszczy Białowieskiej określiły absurdalnie szeroko, by wyjątek dany przez Trybunał wykorzystać do intensywnej wycinki.

Podobnie Lasy postąpiły z zakazem wywożenie ściętego drewna z lasu. Zasłoniły się bezpieczeństwem przeciwpożarowym .

Trybunał ma wątpliwości

W postanowieniu Trybunału z 20 listopada jest wyraźnie napisane, że Trybunał ma wątpliwości co do tego, czy Polska wywiązuje się z respektowania środka tymczasowego (zakazu wycinki do czasu rozstrzygnięcia sporu głównego). A więc tego, czy zostały wstrzymane działania takie jak "cięcia sanitarne, zalesiania i cięcia odnowieniowe".

Ale - co również jasno stoi w postanowieniu - Trybunał ma wątpliwości co do tego, czy Polska będzie w przyszłości respektowała środek tymczasowy. Wątpi również to, że polska strona właściwie interpretuje zapisy z wcześniejszego postanowienia mówiące o możliwości dokonania cięć z powodu konieczności zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.

Między innymi z tego powodu Trybunał wskazał, że wycinka jest możliwa tylko i wyłącznie "w bezpośrednim otoczeniu dróg komunikacyjnych lub innej ważnej infrastruktury". I tylko i wyłącznie wtedy, gdy nie istnieje możliwość zastosowania alternatywnego, mniej radykalnego, rozwiązania (np. czasowego zakazu wejścia do lasu).

Z tego względu Trybunał uznał za niezbędne - "by wzmocnić skuteczność zarządzonych [...] środków tymczasowych" - możliwość nałożenia kary finansowej na Polskę. "W razie stwierdzenia naruszenia, Trybunał nakaże Polsce zapłatę na rzecz Komisji kary pieniężnej w wysokości co najmniej 100 tys. euro dziennie od dnia doręczenia Polsce [...] postanowienia" - czytamy w komunikacie prasowym TSUE.

Ekolodzy już skontrolowali Szyszkę

Na to, że Polska przekracza zdroworozsądkowe minimum określone przez pojęcie "bezpieczeństwa publicznego", wskazywały już organizacje pozarządowe zaangażowane w obronę Puszczy Białowieskiej. Od 12 do 21 sierpnia 2017 obywatelskie patrole aktywistów ekologicznych z Greenpeace, Fundacji Dzika Polska i Obozu dla Puszczy przeprowadziły kilkadziesiąt wizji lokalnych. Robiły to w tych częściach Puszczy, w których prowadzona była wycinka po 27 lipca, czyli już po wydaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) zakazu wycinki. Okazało się, że:

  • na 30 wydzieleń, które kontrolowano – 16 to drzewostany ponadstuletnie na siedlisku grądu subkontynentalnego 9170. Czyli dokładnie te miejsca, w których ciąć – w świetle nakazu TSUE – nie wolno;
  • część wycinek, owszem, była prowadzona wzdłuż dróg i szlaków leśnych. Ale usuwano również uschnięte drzewa ulokowane w znacznym oddaleniu od traktów komunikacyjnych. Ich przewrócenie się nie stwarzałoby żadnego zagrożenia dla pieszych czy kierowców pojazdów;
  • wycinano i wywożono z lasu nie tylko martwe świerki (tzw. posusz jałowy) i świerki trocinkowe (z larwami kornika), ale także graby i pojedyncze dęby;
  • jak piszą autorzy raportu – „żadna ze skontrolowanych wycinek nie była prowadzona w strefach wyznaczonych pasów przeciwpożarowych”.

Szerzej OKO.press pisało o tym tu:

;
Na zdjęciu Robert Jurszo
Robert Jurszo

Dziennikarz i publicysta. W OKO.press pisze o ochronie przyrody, łowiectwie, prawach zwierząt, smogu i klimacie oraz dokonaniach komisji smoleńskiej. Stały współpracownik miesięcznika „Dzikie Życie”.

Komentarze