„Skończył się mój koszmar". Tomasz Komenda dostanie prawie 13 milionów odszkodowania za 18 lat więzienia

"Skończył się mój koszmar. Ludzie, którzy mnie zamknęli, nie mają serca. Żadne pieniądze nie wynagrodzą tych 18 lat" - mówił dziennikarzom po zakończonej rozprawie Tomasz Komenda (na zdjęciu po lewej, obok jego adwokat Zbigniew Ćwiąkalski).

"Zacznę żyć, tak jak powinienem żyć od samego początku. Ktoś ukradł to, co ukradł i skończyło się, jak się skończyło. (...) To zamknięcie tamtego rozdziału. Mój nowy rozdział ma dwa miesiące i chcę, by był szczęśliwy, tak jak ja jestem w tej chwili" - mówił dziennikarzom mężczyzna.

Policyjne „ABC" tortur

Komenda spędził niewinnie 18 lat w więzieniu na podstawie zeznań, które wymuszono od niego biciem i poniżaniem. Policja zarzucała mu gwałt i morderstwo 15-letniej dziewczyny. Do zbrodni doszło w Miłoszycach podczas zabawy sylwestrowej 1997/1998 roku. W 2004 roku sąd zdecydował o skazaniu Komendy na 25 lat więzienia.

Podczas odbywania niesłusznie zasądzonej kary mężczyzna był maltretowany przez współwięźniów, trzykrotnie próbował popełnić samobójstwo. Dopiero ponowne śledztwo wykazało, że nie miał nic wspólnego z miłoszycką zbrodnią, a jego skazanie było wymuszone i bezpodstawne.

Na kanwie spraw Tomasza Komendy i Igora Stachowiaka (który zmarł na komendzie we Wrocławiu w 2016 roku w skutek podduszania i rażenia paralizatorem) Mechanizm Prewencji Tortur przy Rzeczniku Praw Obywatelskich przygotował specjalny raport, który wskazywał, że nie wystarczy ukarać winnych.

Adam Bodnar apelował do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, o przygotowanie ustawy, która zapobiegałaby stosowaniu tortur na komendach. Żeby unaocznić mu wagę problemu w obszernym raporcie przywołał drastyczne szczegóły z analizy spraw z lat 2008-2015, w których za stosowanie tortur skazano 33 policjantów:

„Zatrzymani byli w wyrafinowany sposób bici (przy użyciu m.in. pałek i innych przedmiotów), duszeni, straszeni bronią, wielokrotnie zmuszani bez powodu do poddania się rewizji osobistej, połączonej ze zdjęciem bielizny do kostek i rozchyleniem kolan, ściskano im jądra i wykręcano genitalia, rozbierano i wystawiano na widok publiczny przez okno, straszono zgwałceniem, podrzuceniem narkotyków i sprowokowaniem odpowiedzialności karnej z tego tytułu, utratą pracy, pobiciem metalowym młotkiem, przestrzeleniem kolan przy próbie ucieczki, użyciem psa służbowego, czy przyprowadzeniem ojca ofiary, by przyglądał się znęcaniu".

Ujawniono też przypadki wielokrotnego bicia podczas rozpytań [nieformalnych przesłuchań – red.], aż do momentu uzyskania satysfakcjonującego funkcjonariuszy Policji oświadczenia – dopiero wówczas następowało formalne sporządzenie protokołu przesłuchania w trybie Kodeksu postępowania karnego.

Tortur dopuszczono się również wobec sprawców wykroczeń, usiłując zmusić ich do przyjęcia mandatu karnego kredytowanego. Ofiarami byli zarówno mężczyźni, jak i kobiety, a także osoby nieletnie. W jednym przypadku nie pozwolono dziecku skontaktować się z rodzicami i straszoną je przemocą, nie informując jednocześnie opiekunów o zatrzymaniu”.

Finał

Tomasz Komenda domagał się 18 mln zł odszkodowania - milion za każdy rok niesłusznie spędzony w więzieniu. Sąd Okręgowy w Opolu przed wydaniem wyroku przeanalizował 42 wyroki w podobnych sprawach, przesłuchał 21 świadków, a także posiłkował się obszernym materiałem dowodowym i opiniami specjalistów/biegłych.

Czy dla samego niesłusznie skazanego to finał sprawy? Mężczyzna podczas spotkania z dziennikarzami mówił, że wiele zależy od decyzji prokuratora. "Nie wiem, czy będzie się odwoływać, czy pozwoli, żebym tu już nie przychodził" - komentował Komenda.