Tour de Konstytucja PL. „To my decydujemy, w jakim państwie chcemy żyć"

„Chciałbym, żebyście uwierzyli, że wszystko zależy od nas, naprawdę, to my decydujemy, w jakim państwie chcemy żyć. Czy będziemy mieli rządy prawa czy bezprawia. Ja wybieram wolny, przyjazny, otwarty, praworządny kraj i życzę wszystkim, żebyśmy taką Polskę tworzyli" - mówił w Radomiu sędzia Paweł Juszczyszyn na rozpoczęcie akcji Tour de Konstytucja.

Przez Polskę jedzie szary bus, a w nim kilkumetrowy zwój z treścią Konstytucji Rzeczypospolitej. Przed busem - grupa motocyklistów w koszulkach z napisem „Konstytucja". W środku - sędziowie, wybitni konstytucjonaliści, obrońcy wolności obywatelskich. W piątek ruszył spod Biura RzecznikaPraw Obywatelskich w Warszawie, zatrzymał się w Raszynie i Kozienicach, by popołudniu dotrzeć do Radomia. W ciągu dwóch miesięcy odwiedzi m.in. Mielec, Rzeszów, Jaworzno, Żary, Ustkę, Bytów, Chojnice, Mrągowo, Siemiatycze, Biłgoraj.

„Wieziemy lekarzy konstytucyjnej medycyny, czyli ludzi, którzy wiedzą na ten temat najwięcej" - mówił 4 czerwca 2021 w Kozienicach muzyk Zbigniew Hołdys o ekipie podróżującej po Polsce konstytucyjnym „tour-busem”. Skład będzie się zmieniał.

„Cieszę się z udziału w tej przygodzie, to jest niezwykła przygoda. Od czasów kiedy rześmy w jednym busie wylądowali z chłopakami z Republiki i TSA, to takiego towarzystwa w samochodzie nie miałem - tak mocnego” - żartował Hołdys.

„Porozmawiajmy z sąsiadami”

Kozienice były drugim przystankiem na trasie konstytucyjnego busa. Wcześniej zatrzymał się w Raszynie, a popołudniu dojechał do Radomia.

Do sierpnia bus odwiedzi ponad 130 miejscowości. Tam, gdzie się zatrzymuje, jego pasażerowie odczytują fragmenty Konstytucji i rozdają jej egzemplarze ze swoim podpisem (w piątek w trzech miastach rozdali ok. 250 egzemplarzy). A każdy, kto przyjdzie, będzie miał okazję podpisać zwój.

„Ten podpis będzie oznaczał, że szanujemy Konstytucję i chcemy, żeby była wśród nas" - mówił Robert Hojda z Kongresu Obywatelskich Ruchów Demokratycznych, pomysłodawca akcji.

Ale podpis to nie wszystko. Istotą Tour de Konstytucja PL są rozmowy i spotkania.

„Skoro politycy nie mogą sobie z tym poradzić, zróbmy to my, obywatele, zacznijmy rozmawiać ze swoimi sąsiadami, zróbmy ten pierwszy krok, podajmy im rękę" - apelował Hojda. Uśmiech, szacunek i wychodzenie naprzeciwko tym, z którymi się nie zgadzamy - tak Hojda określił zasady rządzące Tour de Konstytucja PL.

Sędzia Tuleya podkreślał, że ważny jest dialog, a nie pouczanie.

„Jeśli Konstytucji nie będziemy mieć w sercach i głowach...”

Wizyty busa mają być okazją, by przypomnieć treść Konstytucji, propagować wiedzę o prawach i wolnościach obywatelskich.

Adam Bodnar zwrócił uwagę, że w Konstytucji są co prawda mechanizmy obrony praw obywatelskich, ale trzeba o nie dbać. Te mechanizmy to urząd RPO i niezależny wymiar sprawiedliwości.

Również sędzia Paweł Juszczyszyn podkreślał, że ustawa zasadnicza nie może być tylko martwym dokumentem: „Jeśli Konstytucja miałaby być tylko zamknięta w okładkach, jeśli nie będziemy jej mieć w sercach i głowach, domagać się od władz, żeby te prawa były przestrzegane, to Konstytucja nie będzie działać. Władze będą z nami mogły zrobić praktycznie wszystko. Chodzi o to, żebyśmy mieli wolność i demokrację”.

„Musimy konstytucji bronić, a żeby jej bronić, musimy wiedzieć, co jest w niej zapisane" - podsumował Zbigniew Hołdys.

Ale nie tylko przemówienia mają propagować wiedzę o fundamentach państwa prawa. Mecenas Kinga Dagmara Siedlak poprowadziła w Kozienicach quiz na temat Konstytucji. Pytała m.in. o to, na czym polega trójpodział władzy i kiedy może nastąpić utrata polskiego obywatelstwa (nie można go utracić, można się tylko zrzec). Zapytała też, czy źródłem prawa są: a) konferencja prasowa, b) Twitter, c) Konstytucja.

Dodać ducha

Edukacja obywatelska to główny cel Tour de Konstytucja, ale nie jedyny. Obaj sędziowie nękani przez obecne władze, Tuleya i Juszczyszyn, opowiadali Dominice Sitnickiej z OKO.press, jak bardzo są wzruszeni wsparciem, które dostają od ludzi.

„To było bardzo wzruszające" - mówił Igor Tuleya. „Widać, że obywatele, wolni ludzie ciągle nas wspierają, rozumieją, Że to nie jest tak, że kasta broni swoich koryt, tylko mają wspólny cel - konstytucję. Obywatele wiedzą, o co chodzi z wolnymi sądami i niezależnymi sędziami. My, sędziowie, ale też prokuratorzy, adwokaci tego wsparcia dostaliśmy bardzo dużo. Podobnie też prof. Adam Bodnar" - mówił Igor Tuleya.

Za wsparcie i solidarność dziękował też Paweł Juszczyszyn. Mówił OKO.press: „To jest bardzo ważne, jeśli jesteśmy w stanie dodać ducha ludziom, którzy się angażują w obronę praworządności, to bardzo dobrze. A jeśli zdarzą się trudne rozmowy, to wręcz na nie czekam. Liczę, że będziemy mogli porozmawiać na trudne tematy. Że to też da funkcję edukacyjną. Że ludzie zobaczą, że sędziowie są zwykłymi ludźmi, obywatelami, że nam wszystkim powinno chodzić o to samo, żebyśmy żyli w fajnym, otwartym kraju".

Od Mielca po Człuchów

Na rozpoczęcie spotkania w Radomiu dwudziestominutowy występ dała orkiestra dęta Grandioso Radom w biało-czerwono-niebieskich strojach.

„Jestem zauroczony tym przyjęciem. Myślę, że to jest godne przyjęcie Konstytucji - takie radosne" - komentował w rozmowie z OKO.press Adam Bodnar.

A dlaczego akurat w Radomiu rozpoczyna się konstytucyjna trasa? „Od Radomia rozpoczęła się inicjatywa Komitetu Obrony Robotników, potem Solidarności" - mówił Adam Bodnar. Na zakończenie radomskich odwiedzin ustępujący RPO zasadził w mieście drzewo.

Pytany przez Dominikę Sitnicką, czy udział w Tour de Konstytucja to jego pożegnanie z urzędem, odpowiedział: „Z tym urzędem żegnam się już od tylu miesięcy. Symboliczny moment to był TK. Objechałem Polskę [jako RPO]. To jest czas, żeby wrócić i pospotykać się z ludźmi. Traktuję to jako powrót do tych miejsc, w których byłem przed marcem 2020".

Najbliższe przystanki Tour de Konstytucja to:

5.06 - Kielce

6.06 - Ostrowiec Świętokrzyski

7.06 - Kraków

8.06 - Dobczyce, Myślenice

9.06 - Zakopane

10.06 - Nowy Sącz

11.06 - Chrzanów

12.06 - Mielec, Rzeszów

13.06 - Lubaczów, Przemyśl

Całą trasę można zobaczyć tutaj. Uwaga! Warto sprawdzać często, bo jest na bieżąco uzupełniana o nowe przystanki.

Głównym organizatorem Tour de Konstytucja jest Fundacja Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych, a współorganizatorami: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Zbigniew Hołdys, Komitet Obrony Demokracji, Ogólnopolski Strajk Kobiet, Protest z Wykrzyknikiem, Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris, Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia, Stowarzyszenie Radomianie Dla Demokracji, Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia - Oddziały terenowe, Stowarzyszenie Sędziów Themis, Wolne Sądy.

Akcję wspiera również OKO.press.