Ustawa antyszczepionkowców w Sejmie. Uzasadnienie pełne fałszów, półprawd i manipulacji

Projekt firmuje Ogólnopolskie Stowarzyszenie Wiedzy o Szczepieniach „STOP NOP” reprezentowane przez Justynę Sochę. Stowarzyszenie, które zebrało 120 tys. podpisów pod swoim projektem (wymagana liczba to 100 tys.), wnosi, by szczepienia ochronne np. przeciwko gruźlicy, pneumokokom i tężcowi nie były obowiązkowe poza przypadkami epidemii albo zagrożenia epidemicznego.

Dodatkowo wprowadza się bardzo rozbudowane obowiązki informacyjne ze strony państwa w odniesieniu do osób, które chciałyby skorzystać z już nieobowiązkowych szczepień.

Pełnomocniczka komitetu inicjatywy ustawodawczej stanowczo sprzeciwia się nazywaniu jej projektu (i jej organizacji) określeniem "antyszczepionkowe", wysyła do mediów żądania sprostowania i przeprosin, i tak dalej. Chcąc zadośćuczynić jej prośbie, odstąpię od używania tego zwrotu i podsumuję inaczej:

[OKO.press: określenie "ustawa antyszczepionkowców" użyte w tytule pochodzi od OKO.press, a nie autora tekstu.]

Zostawmy na marginesie proponowane zmiany dotyczące procedury rejestracji tzw. niepożądanych odczynów poszczepiennych, bo sami projektodawcy dają do zrozumienia, że nie to w ustawie jest najważniejsze. Z tym jednym ich twierdzeniem można się zgodzić.

"Istota" projektu została już skrytykowana przez Naczelną Radę Lekarską, Naczelną Izbę Pielęgniarek i Położnych oraz eksperta Biura Analiz Sejmowych. Projekt skrytykował także minister zdrowia Łukasz Szumowski.

Warto dodać jeszcze jedno. O stosunku twórców ustawy do szczepionek najlepiej świadczy to, że nie rekompensują zniesienia obowiązku szczepień żadnymi działaniami, które mogłyby zahamować spadek wyszczepialności (odsetek dzieci zaszczepionych).

To nie jest dyskusja o tym, czy lepiej szczepić obowiązkowo, czy szczepić dobrowolnie, a przy tym edukować i zachęcać ludzi do dobrowolnych szczepień.

Ta obojętność, jak się okazuje, dotyczy też faktów.

Półprawdy, manipulacje, fałsze

Wiele twierdzeń zawartych w uzasadnieniu dołączonym do projektu ustawy to albo półprawdy, albo informacje zmanipulowane (bo wyjęte z kontekstu), albo okrutne (i łatwe do sprawdzenia) nieprawdy. Przejdźmy do przykładów.

UZASADNIENIE (s. 10 druku): "W krajach Zachodniej Europy, w których zniesiono obowiązek szczepień, nie występują epidemie chorób zakaźnych"

W najlepszym razie to półprawda. Najgorsza sytuacja w UE, jeśli chodzi o najpopularniejsze choroby zakaźne (różyczka, odra), występuje w Rumunii. To nie Europa Zachodnia, ale obowiązkowych szczepień nie ma.

Ale jeśli spojrzymy na kraje "ścisłego" Zachodu, to nie są daleko w tyle. W Wielkiej Brytanii liczb zachorowań na odrę wzrosła w 2018 kilkukrotnie. Być może dla twórców ustawy to po prostu nie epidemie, ale "tylko" ogniska epidemiczne, a takie są "niewarte" ich uwagi. W takim wypadku pozostaje pogratulować "rzetelności" i dobrego samopoczucia. I przypomnieć, że od 2016 tylko na odrę zmarło w UE kilkadziesiąt osób, a 87 proc. osób chorujących to osoby nieszczepione.

UZASADNIENIE (s. 10 druku): "W krajach, w których wyszczepialnosć dzieci jest bardzo niska, np. na Ukrainie, nie zanotowano epidemii chorób zakaźnych"

Tylko od stycznia do maja 2018 roku Ukraina zanotowała ponad 12 000 zachorowań, z czego 9 158 osób wymagało hospitalizacji, a 9 zmarło. Ukraina rozpaczliwie próbuje nadrobić radykalny spadek wyszczepialności, który wystąpił tam w latach 2008-2016. Ciekawe dlaczego, skoro według twórców ustawy szczepionki nie są takie istotne.

UZASADNIENIE (s. 10 druku): "Masowe migracje do Europy niezaszczepionej ludności z Afryki, Bliskiego Wschodu i innych krajów Azji sprzed kilku lat nie skutkowały epidemiami chorób zakaźnych"

I co z tego wynika? Że migranci to osoby w większości nieszczepione? Chyba jednak nie jest to takie proste. Wyszczepialność wśród migrantów różni się, zależnie od choroby, wieku i kraju pochodzenia. Przykładowo: w 2014 roku bywała taka, jak w krajach europejskich, np. wśród osób pochodzących z Erytrei. Wśród osób z Syrii czy Iraku było gorzej.

Jak jednak wskazuje WHO, osoby dorosłe przybywające do Europy najprawdopodobniej będą zaszczepione na poziomie zbliżonym do osób mieszkających w Europie, bo dawniej w ich krajach opieka zdrowotna funkcjonowała normalnie. Gorzej z dziećmi, których zaszczepienie uniemożliwiła wojna. Czy nikt się tym nie martwi? Wręcz przeciwnie, jest to uznawane za potencjalne zagrożenie dla osób niezaszczepionych, więc dąży się do uzupełnienia wyszczepialności.

UZASADNIENIE (s. 10 druku): "Przystąpienie naszego kraju do UE i zniesienie granic wewnętrznych pozwalające na swobodne poruszanie się po krajach wspólnoty, w tym po krajach w których nie ma przymusu szczepień, nie spowodowało wzrostu epidemii chorób zakaźnych"

Znowu: ignorowanie ognisk i zbywanie ich twierdzeniem, że to nie epidemie, to kpina z osób narażonych na zachorowanie. O ile z ogniskami spowodowanymi podróżami w Polsce nie jest źle, pamiętajmy, że nadal jest obowiązek szczepień, a z Polski raczej się emigruje do krajów UE, niż na odwrót. Za to już w Wielkiej Brytanii eksperci nie mają złudzeń: ogniska odry mają związek z przemieszczaniem się ludności z krajów o niskiej wyszczepialności.

UZASADNIENIE (s. 10): "Raport z badania w ramach Action plan in Science in Society in Epidemics and Total Pandemics powołanego przez Komisję Europejską pt. »Obowiązkowe szczepienia a pokrycie szczepieniami w Europie« nie potwierdza związku pomiędzy obowiązkowością szczepienia a wyszczepialnością wśród dzieci w państwach UE/EOG"

[DALEJ W TYM SAMYM AKAPICIE] "Za kluczowe przyczyny spadku zachorowań, umieralności lub częstości występowania powikłań chorób zakaźnych uznaje się poprawę warunków życia ludzi poprzez utworzenie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, poprawę stanu higieny czy też likwidację niedożywienia".

Raport istnieje, ale został wybiórczo zacytowany. Faktycznie uznano tam, że nie ma istotnej korelacji między obowiązkowymi szczepieniami a wyszczepialnością. Ale już nie wspomniano o zastrzeżeniu, że badano tylko jeden czynnik (czy jest/czy nie ma obowiązku), a są przecież inne aspekty: obawy rodziców czy niewydolność systemu opieki zdrowotnej. Czyli te aspekty, które projektowana ustawa przemilcza.

Co więcej, na pewno nie ma w raporcie mowy o tym, co jest w drugim fragmencie tego akapitu. I nic dziwnego, bo to bzdury. Za to pierwsze zdanie raportu brzmi: "Wysokie poziomy wyszczepialności w dzieciństwie to istotne wskaźniki dla zdrowia publicznego".

Wyroki ETPC mówią coś przeciwnego, niż głoszą twórcy ustawy

Twórcy ustawy twierdzą, że Europejski Trybunał Praw Człowieka "kilkakrotnie wypowiadał się w kwestii zgodności obowiązku poddawania się szczepieniom ochronnym z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności".

Zatem sprawdźmy te wyroki.

1. Wyrok z 5 lipca 1999 r. w sprawie 31534/96, Matter p-ko Słowacji

WEDŁUG UZASADNIENIA Projektu Ustawy: Przymusowe badania w szpitalu stanowią ingerencję w prawo do prywatności z art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

WEDŁUG WYROKU: Nie stwierdzono naruszenia art. 8 konwencji. A sprawa dotyczyła nie szczepienia, tylko badania w szpitalu psychiatrycznym.

1. Postanowienie z 9 lipca 2002 r. w sprawie 42197/98, Salvetti p-ko Włochom

WEDŁUG UZASADNIENIA: Obowiązkowe szczepienia oznaczają ingerencję w prawo do poszanowania życia prywatnego z art. 8 EKPC.

WEDŁUG POSTANOWIENIA: Skarga uznana za niedopuszczalną. Skarżący nie opierał się na art. 8, tylko na art. 2, 5 i 17.

1. Wyrok z 15 marca 2012 r. w sprawie 24429/03, Solomachin p-ko Ukrainie

WEDŁUG UZASADNIENIA: Obowiązkowe szczepienia oznaczają ingerencję w prawo do poszanowania życia prywatnego z art. 8 EKPC.

WEDŁUG WYROKU: Nie stwierdzono naruszenia art. 8 konwencji. Trybunał pisze w uzasadnieniu: "ingerencja w nietykalność osobistą wnioskodawcy może być uznana za dozwoloną z przyczyn związanych z ochroną zdrowia publicznego i koniecznością powstrzymywania rozprzestrzeniania się w regionie chorób zakaźnych" (akapit 36).

Bo owszem, Trybunał wskazuje, że obowiązkowe szczepienie jest ingerencją w prywatność, a prywatność jest chroniona w art. 8 EKPC. Ale od razu mówi:

Powoływanie się na te wyroki to albo wyraz braku umiejętności czytania ze zrozumieniem, albo manipulacja. Nie znam wyroku ETPC, który uznawałby przymusowe szczepienia za złamanie praw człowieka. Gdyby taki był, pewnie zacytowano by go w uzasadnieniu, zamiast odwracać kota ogonem.

Bohdan Widła jest radcą prawnym. W wolnych chwilach prowadzi fanpage Ceiling Sejm - Kot Sejmowy i tam po raz pierwszy ukazał się tekst, który publikujemy w nieco zmienionej wersji (lead, pierwszy akapit i śródtytuły pochodzą od redakcji).