Przewodnik OKO.press na wybory 2023. Tu znajdziecie program wyborczy interesującej Was partii

Wydawałoby się, że partie polityczne mają cztery lata na przygotowanie się do kolejnych wyborów i opracowanie sensownych, przystępnych programów wyborczych. Tymczasem bywa z tym różnie.

Postanowiliśmy sprawdzić, jak poszczególne partie polityczne – te, które zgłosiły ogólnokrajowe listy – podchodzą do tematu. Czy łatwo jest znaleźć program danej partii? W jakiej postaci jest on udostępniany? Czy jest przyjazny dla użytkownika? Czy trzeba być młodym i zdrowym, by do tego dotrzeć?

Oto wyniki naszego mini badania.

Program wyborczy PiS

Prawo i Sprawiedliwość publikuje program wyborczy na swojej stronie internetowej, ale dotarcie do niego nie jest proste. A już wygodne zapoznanie się z programem wymaga drukarki.

Po pierwsze, programu nie widać na stronie głównej. Na pis.org.pl prędzej dowiemy się czegoś na temat wiecu Zjednoczonej Prawicy z czerwca 2023 roku, czy historii partii, niż o programie wyborczym PiS na wybory 2023.

Ten ukryty jest na podstronie Dokumenty. Nosi tytuł „Bezpieczna Przyszłość Polaków – Program PiS” i jak wynika z daty wpisu, został opublikowany 9 września 2023 roku.

Żeby zobaczyć, co jest w środku, dokument trzeba pobrać na dysk. Ma 302 strony i żadnych ułatwień w czytaniu. To pdf przygotowany do wydrukowania. Spis treści nie jest interaktywny, plik trzeba więc przewijać, by dostać się do interesującego nas fragmentu. Wyraźnie więc PiSowi nie zależy, by dotarli do niego jego wyborcy.

Z programu bardzo ciężko wyłapać też jakiekolwiek konkretne propozycje.

Nie brakuje w nim tak zgrabnych zdań jak: „Od wieków zamieszkujemy przestrzeń Niziny Środkowoeuropejskiej, która rozciąga się od Bałtyku, opiera na łuku Karpat, zaś od zachodu na Odrze rozpościera się sukcesywnie coraz szerzej ku brzegom Bugu” – to gdyby któryś wyborca potrzebował wskazówek geograficznych, co do położenia Polski na mapie.

Albo: „Koniecznym warunkiem utrzymania wspólnoty zbudowanej na fundamencie godności, wolności, solidarności i równości, który jednocześnie chroni rodzinę i zapewnia trwanie Narodowi, jest bezpieczeństwo. (…) Może być ono rozumiane na wiele sposobów: jako bezpieczeństwo militarne, życia i mienia obywateli, energetyczne, gospodarcze, socjalne czy zdrowotne. W każdym z tych aspektów bezpieczeństwo dotyczy zapewnienia przetrwania, egzystencji i przyszłości wszystkim Polakom oraz całej wspólnocie narodowej”.

Nieco więcej konkretów można znaleźć w części 4. programu – „Perspektywa do 2031 roku”. Natomiast także i w tej części konkrety ujęte są niekiedy bardzo szeroko.

Np. PiS zapowiada, że „doprowadzimy do renowacji budynków użyteczności publicznej, m.in. szpitali, szkół, przedszkoli, żłobków, muzeów, domów kultury, uzdrowisk, domów pomocy, domów studenckich, remiz OSP, klasztorów, kościołów” albo „doprowadzimy do tego, żeby wszystkie działania realizowane w ramach polityki zdrowotnej przyjęły optykę pacjenta”.

• Program wyborczy PiS znajdziesz tutaj.
• Jeśli klikniesz tutaj, pobierzesz plik na swoje urządzenie.

Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej

Program wyborczy KO znaleźć jest łatwiej i ma bardziej przystępną formę.

Cała strona główna Koalicji Obywatelskiej – www.koalicjaobywatelska.pl – jest w tej chwili przygotowana pod potrzeby wyborców i wyborczyń. Muszą być to jednak osoby sprawne – nawigacja dla kogoś, kto np. nie ma sprawnej ręki, nie będzie już taka prosta.

Pierwszy element, na który trafia potencjalny wyborca po wejściu na stronę KO, to wyszukiwarka list kandydatów do Sejmu i Senatu po okręgach wyborczych. W ten sposób, można sprawdzić, kim są osoby startujące z list KO w danym okręgu.

Poniżej wyraźnie widoczny jest duży element „Zobacz nasz program wyborczy”. „Zobacz” jest tu kluczowe – programy wyborcze partii są w Polsce robipone dla tych, którzy mają zdrowe oczy.

Kliknięcie w ten element odsyła nas do strony www.100konkretow.pl. Tu postulaty pogrupowane są tematycznie („Rodzina”, „Młodzi”, „Seniorzy”, „Kobiety” itp.), można też zjechać niżej, kliknąć „Zobacz wszystkie sto konkretów” i zapoznać się z całą listą. Znowu potrzebna jest sprawna ręka z myszką – nawigacja tabulatorem nie działa. Sprawny i zdrowy wyborca na tym etapie dowiaduje się czegoś bardzo istotnego:

Gdzie zatem znajduje się pełny program wyborczy? Nie ma go, a czy będzie, nie wiadomo, bo na nasze pytanie biuro prasowe Koalicji Obywatelskiej odpowiedziało tylko: „100 konkretów jest obowiązujące, o następnych krokach będziemy informować w trakcie kampanii”.

• Program wyborczy Koalicji Obywatelskiej na pierwszych sto dni rządów do wglądu tutaj.

Program wyborczy Trzeciej Drogi

Program koalicji Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz Polski 2050 został sformułowany w postaci listy wspólnych spraw, 6 gwarancji Trzeciej Drogi oraz 9 gwarancji gospodarczych. Trudno zrozumieć logikę tego podziału, bo propozycje się powtarzają – dopiero po chwili czytelnik orientuje się, że powstawaly one stopniowo i są przedstawione jako wiadomości z kampanii.

Część postulatów wymienionych na liście wspólnych spraw jest uszczegółowiona w gwarancjach, a część nie. Tworzy to wrażenie chaosu. Ale z drugiej strony – do nawigowania po tym nie jest potrzebna struprocentowa sprawność fizyczna, tylko determinacja w dotarciu do informacji.

• Lista wspólnych spraw obejmuje dość skrótowy plan na pierwszych sto dni rządu oraz trzy propozycje na całą kadencję. Podczas pierwszych stu dni rządu Trzecia Droga planuje odpartyjnienie państwa, powrót do tzw. kompromisu aborcyjnego oraz rozpisanie referendum w sprawie aborcji oraz podwyżki dla pracowników oświaty, ochrony zdrowia i innych sektorów służby publicznej.

W czasie całej kadencji: gruntowną reformę systemu oświaty, transformację energetyczną oraz reformę systemu podatkowego.

• Sześć gwarancji uszczegóławia m.in. kwestię reformy podatkowej, systemu edukacji oraz transformacji energetycznej, a ponadto pojawiają się postulaty związane z służbą zdrowia oraz wsparciem dla osób z niepełnosprawnością, których na liście wspólnych spraw nie ma.
• Dziewięć gwarancji gospodarczych to znowu sześć postulatów dotyczących reformy podatkowej (część już wspomniana na liście wspólnych spraw oraz w sześciu gwarancjach Trzeciej Drogi, a część nowa) oraz postulaty dotyczące relacji obywatela i instytucji.

Oprócz tego Polskie Stronnicowo Ludowe opublikowało swój własny program wyborczy. Ma bardzo tradycyjną formę i oczywiście najwygodniej go sobie wydrukować (jeśli wyborca ma drukarkę i widzi). To 46-stronicowy pdf, treść składa się z 12 rozdziałów (m.in. pakt dla zdrowia, rolnictwo i obszary wiejskie, rodzina i polityka społeczna, edukacja itp.). W każdym punkcie programu autorzy stawiają krótką diagnozę sytuacji bądź problemów i proponują rozwiązanie. Program jest dobrze napisany i pełen konkretów.

Polska 2050 na swojej stronie w zakładce „o partii” publikuje dodatkowo „10 obietnic”, które jednak nie wchodzą w zakres programu Trzeciej Drogi. Ponadto, Polska 2050 publikuje też coś w stylu programu na stronie www.strategie2050.pl/plan-dla-polski/. Jest to strona zarządzana przez think tank partii, czyli Instytut 2050. Znajdują się tam wpisy typu „plan dla zdrowia”, „plan dla gospodarki”, „edukacja dla przyszłości”, które mają charakter deklaracji programowych.

Trzeba jednak podkreślić, że panuje w tym wszystkim chaos i wyborca może się czuć zagubiony.

• Program wyborczy PSL do pobrania tutaj.
• Program wyborczy Polski 2050 do lektury tutaj.
• Program wyborczy Trzeciej Drogi do wglądu tu, tu i tu.

Program wyborczy Lewicy

Łatwy do znalezienia jest program wyborczy Lewicy. Po wejściu na stronę partii www.lewica.org.pl wyskakuje okno (pop-up) informujący o tym, że program Lewicy dostępny jest na stronie komitetu wyborczego: www.lewica2023.org. Gdybyśmy jednak przeoczyli pop-up (nie jest rozwiązaniem dla wyborców z niepełnosprawnościami), to w poziomym menu na górze strony w zakładce programy program na rok 2023 jest widoczny od razu od góry.

Dostajemy tu pełną wersję programu, pogrupowaną w kategorie tematyczne. Po kliknięciu w kategorię przenosimy się do wybranego działu w programie.

W sumie program Lewicy to 155 propozycji programowych. Nie jest przegadany – jak program PiS, ani częściowy – jak program KO.

Do tego samego programu możemy wejść ze strony www.lewica2023.org. Tu najpierw wyeksponowanych jest kilka kategorii tematycznych programu, np. „Świeckie państwo”, „Dostępne mieszkania” czy „Prawa kobiet”. Każdą kategorię można rozwinąć, by przeczytać skrócony opis postulatów partii, a także znaleźć link do całego programu.

Cały program jest zaprezentowany dokładnie tak samo, jak ten umieszczony na stronie www.lewica.org.pl w zakładce programy. Jest więc zachowana spójność. Poza tym strona zawiera też ważne dane odnośnie komitetu wyborczego.

• Program Lewicy do lektury tutaj.

Program wyborczy Konfederacji

Program Konfederacji jest także dość tradycyjnie opublikowany w formie dobrze graficznie przygotowanego pdf-a na stronie partii www.konfederacja.pl. Żeby go odnaleźć, trzeba przejrzeć całą stronę główną i przeklinać się przez zakładki w poziomym menu. Program umieszczony jest na podstronie „O Konfederacji”.

„Konstytucja wolności”, bo taki nosi tytuł, ma 116 stron i jest podzielona na rozdziały tematyczne o dość informacyjnych tytułach: „Proste i niskie podatki”, „Skuteczna polityka unijna”, „Bezpieczeństwo żywnościowe” czy „Mieszkania tańsze o 30%”. Część rozdziałów ma też jasną graficzną rozpiskę głównych postulatów.

W każdej kategorii tematycznej znajdziemy skrótowo opisaną diagnozę aktualnej sytuacji i garść programowych konkretów.

Konfederacja, jako jedyna partia spośród tych, które swój program publikują w pdf-ach, przygotowała interaktywny spis treści, co ułatwia nawigację po pliku.

• Program Konfederacji do pobrania tutaj.

Program Bezpartyjnych Samorządowców

Bezpartyjni Samorządowcy to ruch, który powstał przed wyborami samorządowymi w 2014 roku. Część działaczy stowarzyszenia Obywatelski Dolny Śląsk sprzeciwiła się wówczas zawarciu przez jego prezesa – ówczesnego prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza – przedwyborczego porozumienia z Platformą Obywatelską i powołała nowy komitet. Do ruchu należą m.in. bezpartyjni prezydenci Lubina czy Bolesławca. Ruch po raz wystawił ogólnokrajową listę w wyborach do parlamentu.

Program Bezpartyjnych Samorządowców jest w zakładce „Program” na stronie głównej ruchu www.bezpartyjnisamorzadowcy.pl. Można go pobrać w postaci pdf-a, ale też część elementów programu jest wyeksponowana na stronie.

Ruch proponuje m.in. bezpłatną komunikację miejską, postulaty dla kobiet (m.in. zwiększenie nakładów na powszechną opieką ginekologiczną) i pit zero dla wszystkich. Zniesienie opodatkowania pracy Bezpartyjni Samorządowcy chwalą jako szansę na „mniej biurokracji w urzędach skarbowych”.

• Program wyborczy Bezpartyjnych Samorządowców do pobrania tutaj.