"Wyprawka" po sukces wyborczy PiS. Poza tym ta propozycja Morawieckiego nie ma żadnego sensu

"Chcemy, żeby każde dziecko do ukończenia 18. roku życia, które uczęszcza do szkoły podstawowej i ponadpodstawowej, otrzymywało 300 zł jako wyprawkę przed każdym rokiem szkolnym"- powiedział premier Mateusz Morawiecki na konwencji PiS w Warszawie 14 kwietnia 2018.

"To rodzice będą decydować, na co wydawać te pieniądze. My ufamy polskim rodzinom i wiemy, że to one najlepiej znają swoje potrzeby" - głosi rządowy twitt.

#Dobry start to pierwszy z punktów "piątki Morawieckiego", kolejny dowód bezbrzeżnej troski państwa o los zwykłych Polaków.

Jest to jedyna z pięciu propozycji, w której trudno doszukać się jakiegokolwiek uzasadnienia, pomysłu, czy choćby śladów myślenia o rozwiązywaniu problemów społecznych. Co nie znaczy, że pieniądze się rodzicom nie przydadzą, na co by ich nie wydali.

Na tej samej zasadzie PiS mógłby uruchomić program:

#Dobry finał - i dawać co roku 90-latkom, których żyje ćwierć miliona, po 6 tys. (ile wzruszających materiałów mogłyby zrobić Wiadomości TVP...) lub

#Premierzy pod choinkę - każde polskie dziecko w wieku 0-17 lat, a jest ich prawie 7 mln, dostawałoby prezent wart 214 zł na głowę (dziewczynki - lalki, garnki i sukienki od premier Szydło, chłopcy samochody, piłki i książki od premiera Morawieckiego).

Autorowi tego tekstu nie jest jednak do śmiechu, bo...

...tak duże środki mogłyby mieć duże znaczenie

Jak informuje GUS w roku szkolnym 2016/2017 uczniów i uczennic było w Polsce ok. 5 milionów, ale bardziej szczegółowe dane wskazują raczej na 4,7-4,8 mln:

• w 13 tys. podstawówek - 2,3 mln;
• w 7,7 tys. gimnazjów - 1,1 mln;
• w 8 tys. szkół ponadgimnazjalnych - 1,336 mln.

Oznaczałoby to, że roczny koszt programu wyniesie 1,4-1,5 mld (w tym koszty obsługi). Ogromna suma:

• to więcej niż MEN dołożył do podwyżek nauczycieli w 2018 roku (wg ustaleń OKO.press "podwyżka – po odjęciu wszystkich oszczędności na innych dochodach nauczycieli – będzie kosztować budżet 1,13 mld zł");
• nieco więcej niż całość kosztów lekcji religii (z budżetu państwa).

Kwota 1,5 mld mogłaby w znaczącym stopniu wpisać się w jakiś projekt:

• wyrównywania szans edukacyjnych,
• zmniejszania dysproporcji obciążeń rodziców (zwłaszcza podstawówka - szkoła średnia),
• unowocześnienia czy usprawnienia edukacji.

Nic z tych rzeczy. Dostaną wszyscy: zamożni i biedni, uczniowie szkół prywatnych i podstawówek w bieda dzielnicach, miast jak na Zachodzie Europy i wsi, jak za wschodnią granicą. Wszyscy tyle samo.

Poza PiS zyskają jeszcze producenci pomocy szkolnych, bo rzucone na rynek 1,5 miliarda wywoła wzrost cen.

Podstawówka ma przywileje, dalsza nauka już nie ma

Szczególnie sprawiedliwe byłoby wyrównanie sytuacji uczniów i ich rodziców w podstawówkach i szkołach ponadpodstawowych. Te pierwsze objęte są daleko idąca pomocą państwą, te drugie jej pozbawione.

Darmowe podręczniki. Poprzedni rząd PO-PSL wprowadził darmowe podręczniki, czyli komplety książek kupowanych przez szkoły, z przeznaczeniem do trzyletniego użytku, ale tylko dla podstawówek i gimnazjów.

Rząd PiS skrócił edukację ogólną, ale tej zasady nie zmienił. Zgodnie z ustawą o finansowaniu zadań oświatowych z 2017 roku na podręczniki w podstawówkach państwo przeznaczy:

• w 2018 r. - 404 mln,
• w 2019 r. - 286 mln,
• w 2020 r. - 393 mln,
• w 2021 - 439 mln.

Dojazdy do szkół. Zgodnie z ustawą oświatową gmina musi zapewnić bezpłatny transport i opiekę dzieciom, jeśli odległość do przedszkola przekracza 3 km, do podstawówki - 4 km i do gimnazjum - 5 km.

Skala tej pomocy jest ogromna:

• do szkół podstawowych dowożonych jest 4,3 proc. dzieci w miastach i 28,3 proc. na wsi;
• do gimnazjów - 10 proc. w miastach i aż 45,4 proc. na wsi.

Prezent od PiS można by przeznaczyć na pokrycie kosztów dojazdów młodzieży do szkół ponadpodstawowych. To wielki problem społeczny. Dojazd do liceum czy technikum jest często barierą w kontynuacji nauki.

Marzenie o nauce i inne nierówności do wyrównania

A gdyby tak wprost wesprzeć edukację dzieci z terenów wiejskich, uboższych kulturowo? Dla nich likwidacja gimnazjów, czyli skrócenie edukacji ogólnej z dziewięciu lat (6 + 3) do ośmiu, oznacza mniej szans na wyrównywanie szans edukacyjnych i potem życiowych.

Fundacje wyrównujące szanse uboższej młodzieży (np. program EFC "Marzenie o nauce") przeznaczają ok. 10 tys. rocznie na osobę: za te pieniądze może ona zamieszkać w mieście (bursa, pokój wynajęty), uczyć się w liceum, a potem iść na studia. Zostaje jeszcze na skromne wydatki.

Rząd PiS wprowadził rozporządzeniem z lipca 2017 program o nazwie... wyprawka szkolna przeznaczony dla 21,5 tys. uczniów z niepełnosprawnościami. Zostanie on - i bardzo dobrze - sfinansowany z rezerwy celowej i innych środków budżetowych.

To przykład sensownego zadbania o uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych. Można by rozwinąć takie działania, w koordynacji z innym programem zapowiadanym przez rząd "Dostępność plus".

A dlaczego nie szkole? Na pomoce szkolne czy laptopy?

Gdyby sumę półtora miliarda podzielić na liczbę szkół (28,7 tys.), wypadłoby

Można by ją przeznaczyć na kupno pomocy szkolnych, hurtem, w rozsądnych cenach i odpowiednim wyborze, a dzieci miałyby lżejsze tornistry. Ale szkoły mogłyby też zaszaleć z nowoczesną edukacją (choć w epoce min. Zalewskiej nie byłoby to pewnie łatwe).

Autor tego artykułu brał kiedyś udział w ostatecznie niezrealizowanym programie "Laptop dla każdego ucznia", nabierając zresztą stopniowo wątpliwości, na ile sam sprzęt rozdawany dzieciom poprawiłby edukację.

Lepsze wyniki daje wprowadzenie do klas - zgodnie z pomysłem legendarnego Sugaty Mitry - "przestrzeni edukacyjnej", w której kilkuosobowe zespoły uczniowskie rozwiązują problemy i uczą się korzystając z jednego komputera.

Strasznie szkoda, że władza wyda z budżetu ogromne pieniądze niczego nie doskonaląc, niczego nie modernizując, nie rozwiązując problemów, nie naprawiając żadnych krzywd.

Poza jedną krzywdą, jakiej w wyborach 2018 i 2019 mogło doznać PiS i jego prezes.