3 tysiące na rękę, a dla większości pracowników nawet mniej. Tyle faktycznie zarabia się Polsce. Nowe dane GUS

Opublikowane przez GUS dane o przeciętnych wynagrodzeniach z reguły budzą sporo kontrowersji. Bo gdy słyszymy, że przeciętna płaca w Polsce wynosi np. 4 tys. 974 zł brutto jak w grudniu 2017, to jest to sprzeczne z codziennym doświadczeniem.

Jak liczy GUS

GUS podaje co miesiąc przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw i uwzględnia przy tym wyłącznie firmy zatrudniające więcej niż 9 pracowników. Te dane są publikowane co miesiąc, kwartalnie i raz w roku, czyli dostajemy informację o średnim wynagrodzeniu miesięcznym, kwartalnym i rocznym. Wyniki te mają dużą wartość dla ekonomistów, ale obraz wynagrodzeń, jaki kreują nie odpowiada codziennemu doświadczeniu większości społeczeństwa. Nie dość, że duże firmy generalnie płacą lepiej, to jeszcze bywają miesiące, w których do pensji dochodzą nagrody - wówczas słyszymy w mediach, że przeciętne wynagrodzenia w Polsce to prawie 5 tys. brutto. To oczywiście nieprawda.

“Oficjalne dane regularnie nas wszystkich zwodzą” - pisał niedawno Grzegorz Sroczyński na łamach Gazeta.pl. “Czy wiecie państwo, jak Główny Urząd Statystyczny liczy średnią pensję w Polsce? Na podstawie zarobków… jednej trzeciej najlepiej zarabiających pracowników. Naprawdę!”.

Jednak wbrew temu, co pisze Sroczyński, GUS liczy też wynagrodzenia w szerszej grupie przedsiębiorstw. Przeciętne wynagrodzenia w gospodarce narodowej są podawane nieco rzadziej, ale tworzą znacznie lepszy obraz tego, ile faktycznie się zarabia w Polsce.

15 czerwca 2018 GUS podał wstępne, ale dokładniejsze dane o przeciętnych wynagrodzeniach w gospodarce narodowej 2017 roku (w lutym podał tylko wartość przeciętnego wynagrodzenia), mamy więc okazję przekonać się, ile rzeczywiście zarabia się w różnych branżach poza szarą strefą.

Gospodarka narodowa - 4 tys. 271,51 zł brutto

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (nominalne) przypadające na jednego zatrudnionego w firmach różnej wielkości GUS oblicza uwzględniając:

• wynagrodzenia osobowe, bez wynagrodzeń osób wykonujących pracę nakładczą oraz uczniów, a także osób zatrudnionych za granicą,
• wypłaty z tytułu udziału w zysku i w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach,
• dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej,
• honoraria wypłacone niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, np. dziennikarzom, realizatorom filmów, programów radiowych i telewizyjnych.

Dane o wynagrodzeniach podawane są brutto, czyli łącznie z zaliczkami na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych oraz ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) płaconymi przez ubezpieczonego pracownika.

Liczba osób pracujących w gospodarce narodowej kształtowała się na poziomie 15,7 mln. Wzrosła o 2,8 proc. w stosunku do 2016 roku.

Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło zatem 3044 zł netto. Warto pamiętać, że przeciętne wynagrodzenie uwzględnia też zarabiających najlepiej, których płace mocno odstają od przeciętnej. W związku z tym pracownicy otrzymujący miesięczne wynagrodzenie ogółem brutto mniejsze lub równe przeciętnemu wynagrodzeniu miesięcznemu w gospodarce narodowej stanowią około dwie trzecie ogółu pracowników (66,2 proc. ogółu pracowników w ostatnim badaniu struktury wynagrodzeń).

A jak wyglądały płace w różnych sekcjach gospodarki? (podajemy kwoty brutto)

• Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 4 tys. 592,53 zł;
• Górnictwo i wydobywanie 7 tys. 017,63 zł;
• Przetwórstwo przemysłowe 4 tys. 098,48 zł;
• Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 7 tys. 018,05 zł;
• Dostawa wody: gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja 4 tys. 108,36 zł;
• Budownictwo 3 tys. 524,98 zł;
• Handel; naprawa pojazdów samochodowych 3 tys. 716,51 zł;
• Transport i gospodarka magazynowa 3 tys. 740,93 zł;
• Zakwaterowanie i gastronomia 2 tys. 800,12 zł;
• Informacja i komunikacja 7 tys. 409,72 zł;
• Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 7 tys. 075,29 zł;
• Obsługa rynku nieruchomości 4 tys 448,55 zł;
• Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 5 tys. 322,92 zł;
• Administrowanie i działalność wspierająca 3 tys. 163,22 zł;
• Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 5305,49 zł;
• Edukacja 4 tys. 259,30 zł;
• Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 3 tys. 998,10 zł;
• Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 3 tys. 843,80 zł;
• Pozostała działalność usługowa 3 tys. 292,63 zł.

W różnych branżach w sferze budżetowej przeciętne zarobi wyniosły 4 tys. 501,27 zł

Mikrofirmy - 2 tys. 577 brutto (dwa lata temu)

Jak wspomnieliśmy, GUS badając płace w gospodarce narodowej bierze pod uwagę podmioty różnej wielkości: duże, w których płace są lepsze, i małe, w których płace z reguły są kiepskie. Ile dokładnie zarabia się w tych ostatnich?

Tutaj GUS nie podał jeszcze najnowszych danych, ale wiemy jak to wyglądało dwa lata temu. W 2016 roku było w Polsce niemal dokładnie dwa miliony mikroprzedsiębiorstw (czyli przedsiębiorstw o liczbie pracujących do dziewięciu osób wg definicji GUS). Pracowało w nich 39 proc. wszystkich zatrudnionych w przedsiębiorstwach.

A jak z płacami? Rosną – to najlepsze, co można o nich powiedzieć. W 2016 roku przeciętne wynagrodzenie w mikroprzedsiębiorstwach wzrosło o 7,5 proc. w stosunku do poprzedniego roku.

W 2016 roku przeciętne wynagrodzenie w mikroprzedsiębiorstwach wyniosło 2577 zł brutto. Najwyższe wynagrodzenia odnotowano w firmach prowadzących działalność z zakresu informacji i komunikacji (3899,5 zł) oraz obsługi rynku nieruchomości (3318,1 zł). Najniższe – w jednostkach zajmujących się leśnictwem i rybactwem (2100,4 zł) oraz w zakwaterowaniu i gastronomii (2130,6 zł).

Gdy pracownik takiej firmy, zarabiający nieco powyżej płacy minimalnej słyszy, że przeciętne wynagrodzenie wynosi 5 tys brutto, faktycznie może stracić wiarę w państwowe statystyki. To jednak wina mediów i polityków, a nie GUSu.