6,6 tys. nauczycieli straciło pracę - potwierdza Zalewska. Ale ukrywa ten fakt licząc zatrudnienie razem z przedszkolami. I wychodzi, że etatów jest więcej

Minister Anna Zalewska przedstawiła w poniedziałek 13 listopada 2017 dane z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) - bazy prowadzonej przez MEN na podstawie informacji od dyrektorów. Najbardziej oczekiwane były dane o "ruchu kadrowym" nauczycieli.

Z ostatnich danych ZNP, zebranych przez związkowców we wrześniu 2017 roku w 70 proc. placówek edukacyjnych (na podstawie tzw. arkuszy organizacyjnych), wynikało, że w roku 2017/2018:

• 6 942 nauczycieli straciło pracę;
• 12 771 nauczycielom ograniczono etat;
• 5 286 uzupełnia etat (tzw. objazdowi);
• 2 334 przeszło na emeryturę;
• a 600 przeszło w stan nieczynny (w związku np. z likwidacją placówki).

Minister Zalewska nie chciała do tej pory komentować doniesień ZNP prosząc o cierpliwość w oczekiwaniu na "jedyne prawdziwe dane" z SIO.

W roku 2016/2017 etatów było 673 tys. 323, a w obecnym - 2017/2018 jest 691 tys.

Wzrosła też liczba nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach - w porównaniu z rokiem 2016/2017 o 10 tys. 139 . Jest ich obecnie 694 tys. 636.

Oznacza to, że część nowych etatów pochłonęli nauczyciele, którzy uzupełniali godziny do pełnego etatu (z danych ZNP wynika, że jest to ok. 1200 nowych etatów).

Minister Zalewska przedstawiła też dane dotyczące ruchu kadrowego:

• z uprawnień emerytalnych skorzystało 1,1 proc., czyli 6 564 nauczycieli. W porównaniu z rokiem ubiegłym - więcej o 1436;
• ze świadczeń kompensacyjnych skorzystało 0,44 proc., czyli 2 629 nauczycieli. To o 456 więcej niż w ubiegłym roku;
• "z innych przyczyn" stosunek pracy rozwiązano z 0,96 proc. nauczycieli. W roku 2016/2017 było to 0,83 proc.

Po przedstawieniu tych wszystkich liczb Anna Zalewska oznajmiła, że spełniły się optymistyczne prognozy resortu i reforma edukacji spowodowała wzrost zatrudnienia nauczycieli. Diabeł tkwi jednak w sposobie liczenia.

Zwolnieni z innych przyczyn

Jak podała Zalewska, niemal procent (0,96 proc.) nauczycieli w roku szkolnym 2017/2018 straciło pracę "z innych przyczyn". W przeliczeniu na liczby to 6 634. Dane te nie odbiegają więc od wyliczeń ZNP, zgodnie z którymi pracę miało stracić 6 942 nauczycieli.

Pani minister unikała odpowiedzi na pytanie o to, co kryje się pod sformułowaniem "inne przyczyny". Wspominała tylko o niżu demograficznym, dodając, że po liczbie nowych etatów widać, że reforma jest amortyzatorem dla zmian demograficznych.

I tu też minęła się z prawdą.

Przedszkola to nie szkoły

Liczby nowych etatów i zatrudnionych nauczycieli to sumy z przedszkoli i szkół. W tym roku uprawnienia do pójścia do przedszkola nabyły trzy - a nawet jak przyznała podczas konferencji minister Zalewska - zdarzają się dzieci dwuipółletnie. Ponadto, tylko nieliczni rodzice zdecydowali się posłać sześciolatki do pierwszej klasy szkoły podstawowej, aż 94,6 proc. sześciolatków uczy się w przedszkolach. To doprowadziło do sytuacji, w której

Wiąże się to także z objęciem sześciolatków w przedszkolach subwencją oświatową w wysokości 4135 zł na ucznia, kilkakrotnie wyższą niż dotychczasowe dotacje. W 2017/2018 roku - na młodsze przedszkolaki - dotacja wyniesie 1338 zł. To ułatwiło przedszkolom zwiększenie zatrudnienia.

Poprawa zatrudnienia w przedszkolach - jak w rozmowie z OKO.press podkreśla prezes ZNP, Sławomir Broniarz - to dobra informacja, ale zupełnie nie odpowiada na problem redukcji zatrudnienia w szkołach.

Demografia zdemonizowana

Patrząc na liczbę uczniów w szkołach trudno demonizować demografię i wskazywać ją jako jedyną przyczynę ruchu kadrowego. W roku 2016/2017 uczniów wszystkich szkół było 4 mln 662 tys. Jak podał MEN na poniedziałkowej konferencji, w roku 2017/2018 liczba uczniów wynosi:

• 2 657 929 w szkołach podstawowych;
• 711 393 w gimnazjach (II, III klasy);
• 617 039 w liceach;
• 101 594 w zasadniczych szkołach zawodowych (II, III klasy);
• 54 231 w szkołach branżowych I stopnia;
• 503 154 w technikach.

W sumie daje to 4 645 341 uczniów, czyli o tylko o 16 659 (0,36 proc.) mniej niż w roku poprzednim. W porównaniu ze spadkami w poprzednich latach - niewiele.

Dla porównania, w roku szkolnym 2015/2016 uczniów było 5 198 122 (dane GUS). Oczywiście, wtedy obowiązkiem nauki szkolnej objęci byli sześciolatkowie, których było 318 225. Ale nawet bez nich w szkołach uczyło się 4 879 897 uczniów, czyli aż o 216 tys. więcej niż w roku szkolnym 2016/2017.

Prezes Broniarz zwrócił też uwagę, że skoro zwolnień nie było, to dlaczego samorządy na odprawy dla nauczycieli przeznaczyły o ok. 7 mln zł więcej niż rok wcześniej. Zalewska poinformowała, że dotacja odprawy w tym roku wyniosła ok. 70 mln zł. W roku 2016/2017 było to 63 mln. Minister edukacji pytana na konferencji o tę różnicę odwołała się tylko do slajdu dotyczącego ruchu kadrowego.

Zalewska nie mówi o niepełnych etatach i nauczycielach objazdowych

System Informacji Oświatowej dobrze pokazuje uśrednioną sytuację w edukacji. Na podstawie danych z SIO można szacować rozmiar zjawisk, ale nie można mieć pewności, że dane zagregowane przekładają się 1:1 na to, co realnie dzieje się w kraju. System nie niuansuje np. w jakim wymiarze nauczyciele zatrudniani są w szkołach.

Podczas konferencji Zalewska czarowała, unikając odpowiedzi na niewygodne pytania:

• ilu nauczycieli, w obawie przed skutkami reformy, przeszło na urlop dla poratowania zdrowia;
• nauczyciele jakich przedmiotów stracili na zmianach organizacyjnych;
• ilu nauczycieli uzupełnia etat w więcej niż jednej szkole;
• ilu nauczycielom ograniczono etat;
• jak odnosi się do skarg rodziców, którymi od września zasypywany jest Rzecznik Praw Dziecka;
• dlaczego nie chce ujawnić autorów podstaw programowych.

Wszystkie te pytania wysłaliśmy do biura prasowego Ministerstwa Edukacji - czekamy na odpowiedź.