81 organizacji do nowego rządu. Mamy pomysły na Polskę. Możecie liczyć na naszą krytykę

Publikujemy oświadczenie 81 najważniejszych polskich organizacji społecznych. Uznają wybory za wielki sukces społeczeństwa obywatelskiego, odniesiony pomimo nierównych szans sił opozycyjnych. Opisują punkt po punkcie oczekiwania od przyszłego demokratycznego rządu. Zwracają uwagę na gotowy do wykorzystania dorobek organizacji, czyli „propozycje zmian prawnych i konkretnych polityk społecznych”. Zapowiadają zero taryfy ulgowej dla demokratycznej władzy. Śródtytuły i wyróżnienia w tekście – od redakcji OKO.press.

Oświadczenie organizacji społecznych po wyborach parlamentarnych 2023

18 października 2023

17 października Państwowa Komisja Wyborcza ogłosiła wyniki wyborów parlamentarnych. Zjednoczona Prawica z wynikiem 35 proc. głosów nie uzyskała wystarczającego poparcia do dalszego sprawowania władzy. Większy mandat zaufania uzyskały trzy ugrupowania pozostające do tej pory w opozycji: KO, Trzecia Droga i Nowa Lewica, na które zagłosowało 54 proc. wyborczyń i wyborców.

W czołówce europejskiej frekwencji

W wyborach udział wzięło 74 proc. osób uprawnionych do głosowania, w tym niemal 70 proc. ludzi młodych. Tak wysoka frekwencja nie tylko ustanowiła rekord w historii demokratycznej Polski, ale

To wielki sukces społeczeństwa obywatelskiego i poważne zobowiązanie dla tych, którzy obejmą teraz władzę.

Zakończył się okres wielkiej mobilizacji społeczeństwa obywatelskiego wokół najważniejszego aktu demokracji parlamentarnej, jakim są wybory powszechne. Polki i Polacy potwierdzili swoje przywiązanie do demokracji, wolności i swobód obywatelskich, prawa do decydowania kto i jak w ich imieniu będzie rządził. Świadczy o tym nie tylko rekordowa frekwencja, ale i bezprecedensowe zaangażowanie dziesiątek organizacji społecznych i wielu tysięcy ludzi w działania na rzecz równych, powszechnych i uczciwych wyborów, prowadzone w okresie przedwyborczym i w samym dniu wyborów.

Mamy pomysły na Polskę

Monitorowanie prawa i procesu wyborczego, sposobu organizacji wyborów, prowadzenia i finansowania kampanii przez komitety wyborcze, obserwacja oddawania i liczenia głosów, akcje edukacyjne i informacyjne, społeczne kampanie zachęcające do udziału w głosowaniu – wszystkie te działania są dowodem obywatelskiej dojrzałości i odpowiedzialności. Są też wyrazem skuteczności solidarnej współpracy organizacji społecznych.

Organizacje społeczne, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym, sformułowały i przedstawiły również ponadpartyjne, obywatelskie propozycje zmian prawnych i konkretnych polityk społecznych w obszarze

• przywracania praworządności,
• ochrony praw kobiet,
• mniejszości,
• osób z niepełnosprawnościami,
• klimatu i środowiska,
• oświaty,
• kultury,
• mediów publicznych,
• aktywności społecznej.

Działanie to wypływało z poczucia odpowiedzialności za kształt i przyszłość polskiego państwa i integralność naszej wspólnoty.

i uczestniczyć w tworzeniu dotyczących go rozwiązań; że potrafimy zainspirować ugrupowania polityczne do dialogu i programowej debaty.

Wygraliśmy wybory nierównych szans

Wybory, jak wskazywaliśmy w publikowanych przez nas stanowiskach, apelach, analizach i raportach, zorganizowane i prowadzone były w sposób niezapewniający równych praw i możliwości wszystkim ugrupowaniom. Zjednoczona Prawica wprowadziła w ostatniej chwili zmiany dające jej przewagę wyborczą. Dla osiągnięcia politycznych korzyści zarządziła w dniu wyborów

Na niespotykaną w Polsce skalę wykorzystywała w kampanii instytucje i zasoby państwowe, w tym publiczne media, Pocztę Polską i spółki Skarbu Państwa na czele z Orlenem. Funkcjonariusze rządowi i polityczni nominaci nadużywali swojej pozycji do prowadzenia kampanii oraz atakowania i oczerniania politycznych oponentów.

Mimo tych wszystkich zabiegów zdecydowana większość Polek i Polaków opowiedziała się przeciw kontynuacji rządów Zjednoczonej Prawicy, obdarzając zaufaniem trzy ugrupowania opozycyjne.

Wysoka frekwencja wyborcza nie przełożyła się na równie liczne uczestnictwo w zarządzonym w dniu wyborów ogólnopolskim referendum. 40 proc. udział w referendum przesądził o niewiążącym charakterze jego wyników.

Zadania dla rządu i dla organizacji

Przed nami okres formowania nowego parlamentu i tworzenia rządu. Jako organizacje społeczne działające na rzecz rozwoju demokracji, ochrony praw człowieka oraz budowy silnego społeczeństwa obywatelskiego oczekujemy, że większość parlamentarna i rząd utworzony przez zwycięskie ugrupowania będą realizować swoje wyborcze zapowiedzi i zobowiązania:

• przywracania praworządności,
• odbudowy demokratycznych struktur państwa,
• wprowadzania polityk służących rozwojowi kraju i sprawiedliwości społecznej oraz
• odpowiadających na cywilizacyjne wyzwania XXI wieku, w tym wyzwania klimatyczne, środowiskowe i demograficzne.

Liczymy, że będą czynili to z poszanowaniem prawa oraz praw wszystkich osób, w tym praw kobiet, dzieci, mniejszości, osób narażonych na dyskryminację i wykluczenie, w zgodzie z Konstytucją, z troską o wszystkich mieszkańców i mieszkanki naszego kraju, również tych, którzy głosowali na inne ugrupowania lub nie poszli do wyborów.

Wynik wyborów stawia przed organizacjami społeczeństwa obywatelskiego zadanie dalszej pracy na rzecz

• wzmacniania, zakorzeniania i odnowy demokracji,
• ochrony praworządności,
• promocji wartości europejskich,
• zwiększania aktywności obywatelskiej, szczególnie wśród ludzi młodych, którzy pokazali w dniu wyborów swoją wolę udziału w życiu publicznym i gotowość do konstruktywnej debaty.

Musimy dać im głos i przestrzeń działania i wpływu na rzeczywistość społeczną i polityczną. Musimy też

• szukać dialogu i porozumienia z osobami o odmiennych poglądach,
• działać na rzecz budowy solidarności i wzajemnego zaufania,
• wzmacniania więzi społecznych,
• solidarnego stawiania czoła cywilizacyjnym wyzwaniom,
• odrodzenia wspólnoty.

Rząd może liczyć na naszą krytykę

Jako organizacje społeczeństwa obywatelskiego będziemy wskazywać błędy, nieprawidłowości i niedostatki publicznych polityk, domagać się ich naprawy i proponować możliwe rozwiązania.

Będziemy krytykować, protestować i interweniować, kiedy łamane będzie prawo, podważane zasady demokracji, odbierane lub ograniczane nasze obywatelskie prawa.

Taka jest rola i zadanie niezależnego społeczeństwa obywatelskiego, które tworzy fundament silnej demokracji.

Dziękujemy wszystkim, którzy z nami działali i działają. Przed nami wybory samorządowe i wybory europejskie. Od nas również zależy, czy uda nam się wzmocnić polską samorządność i nasze miejsce i rolę w europejskiej wspólnocie.

• Akcja Demokracja
• Alliance4Europe
• Amnesty International Polska
• Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych
• Edukacja w Działaniu
• Edukacyjna Fundacja im. Romana Czerneckiego
• Forum Darczyńców w Polsce
• Fundacja Civis Polonus
• Fundacja CultureLab (Mapuj Pomoc)
• Fundacja dla Polski | Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca
• Fundacja EduTank
• Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości
• Fundacja Feminoteka
• Fundacja Greenmind
• Fundacja im. Stefana Batorego
• Federacja Konsumentów
• Fundacja Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych
• Fundacji Kultura Liberalna
• Fundacja Lasy i Obywatele
• Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA
• Fundacja na rzecz Praw Ucznia
• Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana
• Fundacja OFFschool
• Fundacja ONI
• Fundacja Ośrodka KARTA
• Fundacja Panoptykon
• Fundacja Pole Dialogu
• Fundacja Przestrzeń dla edukacji
• Fundacja Res Publica
• Fundacja Rodzić po Ludzku
• Fundacja Rozwój TAK – Odkrywki NIE
• Fundacja Stocznia
• Fundacja Szkoła Liderów im. Z. Pełczyńskiego
• Fundacja Szkoły w Chmurze
• Fundacja Teach for Poland
• Fundacja Varia Posnania
• Fundacja Widzialne
• Fundacja Wolności
• Fundacja “Wolne Sądy”
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Inicjatywa “Nasz Rzecznik”
• Inicjatywa obywatelska “Chcemy całego życia!”
• Inicjatywa Wiosna Bez Barier
• Inicjatywa „Wolna Szkoła”;
• Inicjatywa Wschód
• Instytut Spraw Publicznych
• Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS
• Instytut Bezpieczeństwa Społecznego
• Kampania Przeciw Homofobii
• Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie
• Koalicja Klimatyczna
• Komitet Obrony Demokracji
• Konsorcjum Migracyjne
• Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej
• Krytyka Polityczna (Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego)
• Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP
• Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” Instytut Psychologii Zdrowia PTP
• Ogólnopolski Strajk Kobiet
• Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
• Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii
• Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
• Polska Fundacja im. Roberta Schumana
• Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka
• Protest z Wykrzyknikiem
• Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji
• Ruch społeczny NIE dla chaosu w szkole
• SOS dla Edukacji
• Sieć Obywatelska Watchdog Polska
• Stowarzyszenie BoMiasto
• Stowarzyszenie dO!PAmina lab
• Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
• Stowarzyszenie Inicjatywa Kobiety Piaseczno
• Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
• Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia
• Stowarzyszenie Tkalnia
• Społeczne Towarzystwo Oświatowe STO
• Stowarzyszenie Umarłych Statutów
• Wałbrzyska Rada Kobiet
• Wielkopolska Rada Koordynacyjna Związek Organizacji Pozarządowych
• Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych (WRZOS)
• Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych