Antysemici grożą arcybiskupowi i rabinowi. Prokuratura nie reaguje. "Zero tolerancji" w praktyce

27 września 2018 Boaz Pash, rabin z Jerozolimy, i arcybiskup metropolita łódzki Grzegorz Ryś wzięli udział w ekumenicznej Debacie Dwóch Ambon pod tytułem „Przełom czasu w judaizmie i chrześcijaństwie”. Odbyła się w bazylice ojców Dominikanów w Lublinie, moderatorem był dominikanin o. Tomasz Dostatni, przedstawiciel katolicyzmu otwartego. Tego samego dnia „Gazeta Warszawska” życzyła rabinowi Pashowi śmierci.

„Gazeta Warszawska” to internetowy portal, który nie jest bezpośrednio związany z papierowym tygodnikiem o tym samym tytule, także znanym z antysemickich tekstów. Jednym z działów gazetawarszawska.com jest „okupacja żydowska w Polsce”. Jej teksty są pełne skrajnie rasistowskich, antysemickich klisz. Lubelskiej debacie portal poświęcili dużo uwagi.

Pałowanie biskupa, klonowanie mesjasza

W tekście z 13 września czytamy:

Należy desakralizować ubiór biskupi Rysia poprzez zerwanie łańcucha z krzyżem i koloratki – chociaż jest wątpliwe to, że zostały one ważnie poświęcone, ale liczy się pewna forma postępowania.

Wziąć pały, wypałować tych dwóch bandziorów, dominikanów wypędzić z Lublina! Banicja!!!”

W dniu debaty, 27 września, umieszczają na stronie tekst pod tytułem „Rabin Boaz Pash musi zginąć”. Życzą mu śmierci, gdyż, według nich, każdy Żyd, który wejdzie do konsekrowanej świątyni katolickiej, musi zostać zgładzony.

28 września ukazuje się z kolei absurdalny tekst, w którym pracownicy portalu (nikt nie podpisał się pod żadnym z tych tekstów imieniem i nazwiskiem) oskarżają Żydów i dominikanów o skradzenie relikwii krzyża z lubelskiej bazyliki w celu „sklonowania mesjasza”.

Prokuratura bez pośpiechu

Choć sprawa staje się głośna, prokuratura się nią nie zajmuje. Zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa 1 października składa do Prokuratury Rejonowej Lublin-Południe Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita. Zawiadomienie dotyczy wspomnianych trzech tekstów.

Ale pracownicy portalu nie przestają tworzyć antysemickich treści związanych z debatą. Nie przestraszyli się ewentualnego postępowania w prokuraturze. 7 października piszą, że rabin swoją obecnością „wprowadził demony” do lubelskiej bazyliki.

Tego samego dnia o. Tomasz Dostatni na swoim blogu w serwisie dominikanie.pl informuje, że prokuratura, zapytana o postępy w sprawie, odpowiedziała, że nie podjęła jeszcze czynności.

Nie oznacza to jeszcze, że autorzy antysemickich tekstów zostaną ukarani.

"Prawo, zwłaszcza środki prawnokarne, co do zasady powinny wkraczać w obszar wolności wypowiedzi jedynie w sytuacjach, które takiej ingerencji wymagają bezsprzecznie" - mówi OKO.press dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias, adiunkt w Poznańskim Centrum Praw Człowieka Instytutu Nauk Prawnych PAN, która zajmuje się zagadnieniami prawnego zwalczania antysemityzmu i rasizmu oraz mową nienawiści.

Nie ulega dla niej wątpliwości, że treści, które pojawiły się na portalu "Gazeta Warszawska" w odniesieniu do zaangażowanych w dialog międzyreligijny biskupa Rysia i rabina Pash'a, stanowią przykład takiej właśnie sytuacji.

I dodaje: "Granicę, oddzielającą słowo od czynu, łatwo jest przekroczyć. Historia uczy nas, że zarzewiem ludobójstw za każdym razem było nienawistne słowo".

Zero tolerancji

Dr Gliszczyńska-Grabias zdecydowanie wypowiada się o braku reakcji ze strony prokuratury: "W tym przypadku oznacza nie tylko kompromitację wymiaru sprawiedliwości, a także brak wywiązania się ze zobowiązań prawnych. To również ostentacyjne zaprzeczenie zobowiązaniom politycznym - w tym ogłaszanym publicznie deklaracjom o polityce "zero tolerancji" dla antysemityzmu [takie deklaracje składał publicznie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Joachim Brudziński - przyp.red.].

Trudno wyobrazić sobie, że po serii skandalicznych umorzeń prokuratorskich podejmowanych wobec jawnych przypadków antysemityzmu i rasizmu w Polsce, kolejna ich manifestacja pozostanie nieukarana".

Brak reakcji prokuratury jest tym bardziej zaskakujący, że wśród wskazań do ścigania z urzędu wymienia się:

• „szczególną złośliwość” sprawców oraz
• „konieczność kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i poczucia, że organy państwowe stanowczo reagują na drastyczne przypadki bezprawia”.

Poprzednio prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania wobec głoszącego treści antysemickie Andrzeja Prochonia oraz w sprawie “publicznego znieważenia grupy ludności z powodu jej przynależności narodowej” przez byłego księdza Jacka Międlara.

Co mogą zrobić biskup Ryś i rabin Pash?

Jeśli prokuratura nie podejmie interwencji, dr Gliszczyńska-Grabias zaleca zastosowanie środków prawa cywilnego. "Niezależnie od absolutnie wymaganego w tym przypadku zaangażowania prokuratury,

Będzie to również jasny sygnał, że osoby i organizacje szerzące nienawistną mowę nie będą tolerowane. Będzie to także znak dla innych osób, podobnie jak biskup i rabin, zaangażowanych w dialog międzyreligijny, że odpowiedzią na ich wysiłki nie będą bezkarne nienawistne ataki".

Dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias, adiunkt w Poznańskim Centrum Praw Człowieka Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Zasiada w radach programowych Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita i Archiwum Osiatyńskiego. Zajmuje się m.in. zagadnieniami prawnego zwalczania antysemityzmu i rasizmu oraz mową nienawiści. Ekspertka Rady Europy.