"Boże ciało", 2 nagrody w Wenecji. Komasa: "Potrzebujemy kogokolwiek o czystych intencjach, nawet oszusta"

Nagrodę Europejską przyznaje organizacja kin stawiających na jakościowy repertuar. Dla filmu oznacza to przepustkę do 1200 kin studyjnych w Europie. Światowa premiera filmu we wtorek 3 września, przy nadkomplecie festiwalowej publiczności, zakończyła się ośmiominutową owacją na stojąco. "Boże ciało" zostało zaproszone na kolejne duże festiwale m.in. w Toronto, Chicago, Moskwie, Pekinie, Busan (Korea Płd), Locarno (Szwajcaria).

Za scenariusz do "Bożego ciała" Mateusz Pacewicz dostał w 2016 roku II nagrodę na Scripro, najważniejszym polskim konkursie scenariuszowym.

W 2007 roku tę samą nagrodę, co film Komasy dostały "Sztuczki" Andrzeja Jakimowskiego. W 2010 roku międzynarodowa produkcja z polskim udziałem "Essential Killing" Jerzego Skolimowskiego zdobyła główną nagrodę w Wenecji.

W konkursie o nagrodę Inclusive Award Edipo Re dla "filmów, które niosą humanistyczne wartości" udział brały wszystkie filmy Festiwalu.

"Mógłby Komasa podręczyć polską prowincję z pozycji warszawki. Mógłby ponabijać się z ludycznej religijności Polaków i opowiedzieć tą samą wielbioną przez napuszone elitki historię pełnego hipokryzji, pijanego i lejącego żony w domu „ciemnogrodu”, prowadzonego na smyczy przez kler (...)

Komasa i scenarzysta Mateusz Pacewicz zamiast ideologicznego pałkarstwa z empatią pochylają się nad dramatem pokazywanej społeczności. Daniel musi wgryźć się w ból rodziców wściekłych na Boga za śmierć własnych dzieci. Musi znaleźć w sobie siłę, by odpowiedzieć na ich krzyk rozpaczy, ale też zadbać o rodzinę winowajcy. Potępionego nawet przez zastraszonego proboszcza.

Katolicy mają być zawsze znakiem sprzeciwu. Sprzeciwu wobec samosądu. Sprzeciwem wobec stadnego myślenia. Czekałem by ktoś w dzisiejszym polskim kinie zaczął ze mną rozmawiać o wierze w ten sposób. W sposób surowy, prowokacyjny, ostry i drażniący.

Możliwe, że takie intencje miała kiedyś Małgorzata Szumowska, która wpadła jednak w sidła własnych uprzedzeń i nigdy na poziom poważnej dyskusji o religijności Polaków się nie wdrapała. Intencji nie miał takich Wojtek Smarzowski, który, jak sam się określa, jako nieprzyjaciel Kościoła wolał uderzać z pozycji antyklerykalnych.

Mamy nadal oczywiście kino filozoficzno-metafizyczne od wygłaszającego homilie Krzysztofa Zanussiego oraz traktaty szukającego Boga w najszerzej pojętej sztuce Lecha Majewskiego. Jan Komasa proponuje coś zupełnie innego.

Art. 61. § 1. Kto przywłaszcza sobie stanowisko, tytuł lub stopień albo publicznie używa lub nosi odznaczenie, odznakę, strój mundur, do których nie ma prawa,podlega karze grzywny do 1 000 złotych albo karze nagany.

§ 2. Kto ustanawia, wytwarza, rozpowszechnia publicznie, używa lub nosi: godło, chorągiew albo inną odznakę lub mundur, co do których został wydany zakaz, albo odznakę lub mundur organizacji prawnie nieistniejącej, albo odznakę lub mundur, na których ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymaganego zezwolenia,podlega karze aresztu albo grzywny.

§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec, a w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 2 orzeka się przepadek wymienionych w tych przepisach przedmiotów, jak również innych przedmiotów służących do popełnienia wykroczenia, takich jak pieczęcie, stemple, papier firmowy lub bilety wizytowe, choćby nie stanowiły własności sprawcy.

Kamil:

Na zewnątrz potrafiłem być diabełek, ale w kościele się wyciszałem. Dreszcz. Radość. Modlitwa. Do dziś z Bogiem rozmawiam. Chociaż wiem, że On wie - wolę sam mu wszystko mówić. Mieć tę odwagę swoją słabość wypowiedzieć. Odpowiedzi nie słyszę, ale odczuwam je w ciele. Bóg mnie tu posłał, kiedyś się z Nim spotkam. Czy mnie rozgrzeszy, czy mi da pokutę, wybaczy? Już On jeden wie. Ludzie niech mnie nie osądzają. Osądzali Syna Człowieczego i na co im to wyszło?

Pierwsza była Częstochowa, 2007 albo 2008 rok. Nie miałem nic poza koloratką. "Szczęść Boże, mówię, ksiądz Kamil, chciałbym koncelebrować". Zakonnica daje mi albę, sutannę. Miałem 15 lat. Byłem przekonujący, wiedziałem, jakie są ruchy w trakcie mszy, jaka jest pokora w kapłanie. Stałem - jako ksiądz - wśród setek duchownych...

Kiedy mam na przykład mówić kazanie, to po prostu płynie. Czytam Ewangelię - i od razu wiem, co mówić. Słyszę swoje słowa, które płyną skądś tam. Weźmy błogosławieństwa. Ile ich jest? Z Kazania na Górze wiemy, że osiem. Do każdego przytaczam słowa normalne, chamskie, jakie człowiek skuma. I tyle.

Potem były inne kościoły, w całej Polsce. "Jestem księdzem, chciałbym odprawić mszę". Zatrzymywałem się na kazanie, spowiedź. Tyle.

Przede wszystkim przepraszam. Zanim mnie jednak osądzicie, coś wam powiem. Od małego chciałem być księdzem. I zacząłem nim bywać już w wieku kilkunastu lat. Jeździłem po Polsce, zatrzymywałem się na kazanie, koncelebrowanie.

Widziałem religijność - w wiernych, ale nie w księżach. Motywowała mnie jakaś siła. Jeżeli będąc gówniarzem, miałem taki dar do kaznodziejstwa, to musiałem to robić. Teologii nie czytałem, a pamiętacie, jak mówiłem? Nie miałem święceń, ale powołanie. Nie to, co niektórzy księża - udają świętych, a myślą, że kapłanami to muszą być tylko na mszy. Jak można być duchownym i powiedzieć: "A, nie mam czasu"?

"Wszyscy jesteśmy kapłanami Boga". Święty Piotr, święty Paweł - zaliczyli seminarium?! W seminarium ludzie stają się dzicy! Spędzają pięć lat w osobności i jak potem mają pomagać dziewczynie zdradzonej przez chłopaka czy wspierać umierających? Będąc księdzem, patrzyłem na Kościół polski i się zniechęcałem.

Są wspaniali duchowni. Ale zazwyczaj to faryzeusze. I jeszcze nienawidzą, słychać to w kazaniach: "Ucz się, bo będziesz pracował u Żyda, Niemca". Na parafiach różne rzeczy się zdarzają. Alkohol, baby. Nie będę wymieniał nazwisk, chociaż niektórym przydałoby się dostać po dupie.

Pokazałem, że można być prawdziwym księdzem bez święceń i studiów, w wieku 18 lat. Nie byłem pazerny, chociaż mogłem być. Co to, kurwa, jest 50 złotych, które dostawałem trzy razy w tygodniu? A gdy chodziło o śluby, to się wycofywałem, podpisywał proboszcz Andrzej.

Byłem takim księdzem, jakim się powinno być. Potrafiłem znaleźć jeden język z dwudziestolatkami, którzy pili, ćpali, mimo że uważali mnie za starszego. "Panowie, pomodlimy się przed meczem?". Grając w piłkę, pokazywałem Boga. Innym razem przychodzi jeden z was, trzydziestoletni, niewierzący. Po rozmowie - zmienia się. Czasu w konfesjonale mało, gadaliśmy na plebanii, siedem godzin.

Nie uznawałem i do dziś nie uznaję celibatu. Szkodzi Kościołowi. Ale jako ksiądz szanowałem przepisy. Miałem 18 lat, a Bóg mi zabrał chęć seksu. W konfesjonale mówiliście dużo rzeczy, aż serce bolało. Niedaleko Dobrzyc byłem przy śmierci dziewięcioletniej dziewczynki, zaraz po komunii. Pomagałem jej odejść do Boga. Płakałem.

Oszukałem, błąd popełniłem. Ale stańcie przede mną i powiedzcie mi w oczy: czy ja was skrzywdziłem? Czy ja wam, kurwa, nie pomogłem? Nie potrafiłem was czegoś nauczyć, choćby na własnych błędach?

Parafianie:

"Kazania Nowy Ksiądz miał normalnie lepsze od naszego. Jak on gromił, Boże! Mówił babciulinkom, że obłudne, że sobie źle życzą nawzajem. Podobało się, że tak łajał. Może tego potrzebowaliśmy? Niektórzy gadali, że przesadza. "Takie impulsywne, bez ciągłości te msze" - gadali. "Szczyl po seminarium, wątek traci, czytać nie umie".

Ale większości się podobało, a proboszcz Andrzej mniej odprawiał, więc wyboru nie było. Najpiękniej Nowy Ksiądz opowiadał o śmierci, pogodzeniu się i miłosierdziu. Językiem mówił swoim, naszym. Widać było, że z życia gada, nie z książek.

Przychodził na boisko w dresie, bez koloratki. Chłopaki się śmiali. Średnio mu w gałę szło. A czasem, gdy się wchodziło do kościoła, Nowy Ksiądz już czekał z mikrofonem. Kazał złapać się za ręce i bujać. Starzy młodych, kobiety chłopów łapały i śpiewaliśmy.

U nas czegoś takiego nie było. Myślę, że on to robił, żeby nas pogodzić, zjednoczyć. Bo tutaj ludzie różnie. Był jak księża z pielgrzymek do Częstochowy: młody, zwariowany, ale uduchowiony. Jakby święty. Chociaż potem przesadzał".