Centrum Pomocy Cudzoziemcom grozi zamknięcie. Kończą się fundusze miejskie, PiS blokuje środki unijne

"Już za chwilę będziemy zmuszeni powiedzieć prawie 500 osobom, że nie mogą kontynuować nauki polskiego w fundacji. Nasza psycholożka Monika pożegna się ze swoimi pacjentkami z psychoterapii. Nasza prawniczka Justyna zostawi sprawy kilkudziesięciu klientów walczących o ochronę w Polsce. Niedługo Leyla będzie musiała powiedzieć kilkudziesięciu rodzinom, którym pomagała znaleźć mieszkanie, że muszą sobie radzić same. Feras nie odbierze już telefonu od osoby potrzebującej tłumaczenia w urzędzie" – pisze Fundacja Ocalenie, organizator zbiórki pieniędzy na Centrum Pomocy Cudzoziemcom.

To kolejna konsekwencja tego, że PiS od 2015 blokuje pieniądze europejskie dla NGO-sów pomagającym uchodźcom i migrantom. Zamiast do organizacji pozarządowych, które prowadzą działania pomocowe i integracyjne na rzecz migrantów, pieniądze trafiły do wojewodów. Rząd PiS sprytnie wykorzystał lukę w przepisach unijnych i zorganizował konkursy „ograniczone”, w których startować mogli tylko wojewodowie. Wojewodowie „mogą, ale nie muszą” zaprosić do współpracy organizacje pozarządowe i mają pełną dowolność w dobieraniu organizacji partnerskich.

Czym jest Centrum Pomocy Cudzoziemcom?

Centrum Pomocy Cudzoziemcom to organ Fundacji Ocalenie. CPC zostało otwarte w 2004 roku i od tamtej pory było utrzymywane w większości z funduszy unijnych. Od 8 lat CPC wspiera finansowo też urząd Miasta Stołecznego Warszawy.

Kalina Czwarnóg z zarządu Fundacji Ocalenie powiedziała OKO.press: "Niestety nie są to wystarczające środki - pokrywają może 25 proc. rzeczywistych kosztów. Przez ostatni rok nie mieliśmy już unijnego dofinansowania i staraliśmy się finansować Centrum z własnych i pożyczonych środków, równocześnie rozwijająć fundraising i aplikować o środki z innych źródeł. Niestety, pomoc dla cudzoziemców w Polsce to nie jest popularny temat. Firmy boją się, że jeśli przyznają się do wspierania nas, stracą na tym PR-owo. Na wsparcie dla dzieci uchodźczych, nawet na edukację ludzie chcą dawać pieniądze i granty. Ale na najważniejsze nasze działanie, na trzon fundacji - czyli bezpośrednią pomoc - zdobycie niezależnego finansowania jest ekstremalnie trudne. Dlatego postanowiliśmy zrobić zbiórkę. Jeśli uda nam się zebrać całą kwotę, będziemy zabezpieczeni do końca tego roku. I "kupimy" sobie czas na zbieranie pieniędzy na 2019 rok".

W Polsce nie istnieje polityka integracyjna

Cudzoziemcom w integracji rząd nie pomaga w żaden sposób. A wbrew obiegowej opinii w Polsce są zarówno uchodźcy, jak i migranci. Nie istnieje żaden rządowy dokument dotyczący polityki integracyjnej, rząd nie ma sensownego pomysłu na to, jak ułatwiać cudzoziemcom interakcje z polskim społeczeństwem, uczyć się polskiego języka i kultury, czy odnaleźć się na rynku pracy. To polityka zaprzeczania rzeczywistości – rząd nie chce zmierzyć się z rzeczywistością i z prawdziwymi problemami prawdziwych migrantów. To z pewnością nie jest metoda na to, żeby cudzoziemców zachęcać do przyjazdu do Polski – i do zamieszkania tu na stałe.

Łatwiej utrzymywać fikcję postaci „uchodźcy wyobrażonego” – terrorysty, Araba, muzułmanina, który jest sumą wszystkich strachów Polaków. Co z tego, że

A migrant jest właśnie np. obywatelem Ukrainy albo Nepalu, który przyjechał do pracy – ale jeśli nikt nie pomoże mu nauczyć się języka i zapuścić tu korzenie, to niedługo wyjedzie dalej, na Zachód. A polski pracodawca straci pracownika, którego zdążył już wyszkolić.

PiS blokuje pieniądze unijne na pomoc migrantom

Pomocą cudzoziemcom w Polsce zajmują się niemal wyłącznie organizacje pozarządowe, które do tej pory finansowane były głównie ze środków europejskich. Od 2015 roku jednak rząd PiS blokuje wypłaty z tzw. FAMI, czyli Funduszu Azylu, Migracji i Integracji.

Zamiast tego Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zorganizowało wiosną i latem 2017 roku dwa nabory „ograniczone”, w których startować mogły jedynie instytucje państwowe – urzędy wojewódzkie. To zaskakująca decyzja. Urzędy wojewódzkie zajmują się bowiem głównie wydawaniem pozwoleń na pobyt i na pracę migrantom. A przeważającą większość działań integracyjnych – zarówno dla uchodźców, jak i migrantów – koordynują właśnie organizacje pozarządowe. Blokowanie środków europejskich jest dla nich katastrofalne.

Jak wynika z raportu Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, organizacje muszą ograniczyć wsparcia prawne i działania integracyjne dla cudzoziemców, tracą ciągłość i stabilność działań, rozpadają się fachowe zespoły, składające się z prawników, adwokatów, psychologów i tłumaczy. Jednym z przykładów jest właśnie Centrum Pomocy Cudzoziemcom.

CPC: "Wypełniamy lukę w systemie"

Co roku z pomocy CPC korzysta około 2,5 tys osób. To uchodźcy, osoby w procedurze, imigranci, repatrianci, Polacy cudzoziemskiego pochodzenia, lub ze związków mieszanych, pary polsko-cudzoziemskie, a także osoby, które nie mają, lub utraciły legalną podstawę pobytu w Polsce. Jednym słowem – wszyscy cudzoziemcy, bez względu na status prawny.

Kalina Czwarnóg: "Nie lubię się chwalić, ale jesteśmy specjalistami i specjalistkami w tym, co robimy. Mamy doświadczenie i know-how wypracowane przez lata. Bez nas wiele osób zostanie bez żadnej pomocy – bo pomagamy ludziom, którzy trafiają w lukę w systemie. Klientów wysyłają do nas nawet Straż Graniczna, OPSy, czy Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie. Dzwonią dziennikarze, kiedy dowiedzą się o jakichś oszukanych przez pracodawcę cudzoziemcach. Jeśli na piątek wieczór zaplanowana jest deportacja - to wiadomo, że trzeba zadzownić do Ocalenia. Bo nikt inny albo nie pracuje, albo nie będzie umiał pomóc.

Zabrzmi to górnolotnie, ale nieraz ratujemy naszym klientom życie lub zdrowie. Nie umiem sobie wyobrazić, że odbieram telefon od kobiety wyrzuconej z mieszkania razem z dziećmi i mówię: "Przepraszam, nie możemy pomóc, proszę dzwonić gdzieś indziej". Albo, że dzwoni do nas ktoś i mówi: "Dziewczyna z ośrodka, w którym mieszkam, dostała negatywna decyzje i targnęła się na swoje życie, ktoś musi jej pomóc.", a ja mówię, że bardzo mi przykro, może niech spróbuje się zapisać do psychologa w ośrodku".

Gagik Grigoryan, z pochodzenia Gruzin, jeden z pracowników Centrum Pomocy Cudzoziemcom z klientką

W Polsce będzie coraz więcej cudzoziemców

Zespoły takie jak Centrum Pomocy Cudzoziemcom są w Polsce niezbędne też dlatego, że w Polsce jest i będzie coraz więcej cudzoziemców – nie tylko uchodźców, ale też migrantów ekonomicznych.

Jak podaje Ministerstwo Pracy, w 2017 roku polskie urzędy pracy wydały 235 tys. pozwoleń na pracę dla cudzoziemców oraz zarejestrowały 1,8 mln tzw. oświadczeń pracodawców „o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi”. 85 proc. pozwoleń na pracę i 95 proc. oświadczeń dotyczyło Ukraińców, których zatrudnia już 10 proc. polskich pracodawców. Pozostali cudzoziemcy pracujący w Polsce to obywatele Białorusi, Mołdawii, Indii, Nepalu, Turcji, Armenii, Chin i Wietnamu. Obsługują nas w kawiarniach, dostarczają paczki i jedzenie, sprzątają w hotelach. Ale nie tylko – coraz częściej pracują jako menedżerowie i inżynierzy. Coraz rzadziej sadzą i zbierają owoce i warzywa.

Kalina Czwarnóg: "To jest fakt i należy się do tego po prostu przygotować. Będzie tu coraz więcej osób, które będą potrzebowały wsparcia w integracji. Uczymy organizacje i grupy nieformalne z innych miast tego, jak skutecznie pomagać cudzoziemcom, jak pracować z uchodźcami, jakie są pułapki, w które można wpaść, jakie wyzwania. Jeśli CPC zniknie, a ekspercki zespół rozpadnie się, stracimy cenny zasób, który mógłby wspierać polską politykę integracyjną".

CPC w Warszawie działa przy Fundacji Ocalenie od 14 lat, codziennie od poniedziałku do piątku, od 8.00 do 19.00. Zespół CPC składa się z 10 osób: 6 mentorów i mentorek z 6 krajów, psycholożki, prawniczki i koordynatora kursów polskiego. Mentorzy pomagają w tłumaczeniach w urzędach i u lekarzy, w sądach, na policji w i innych instytucjach. Pomagają wypełniać dokumenty, zapisywać dzieci do szkoły/przedszkola, dogadać się z nieuczciwym pracodawcą albo właścicielem mieszkania. Katalog spraw, którymi się zajmują jest otwarty i nieskończony.

Klienci i klientki Fundacji pochodzą z 80 krajów - najczęściej z Ukrainy, Rosji, Tadżykistanu, Białorusi, ale też z Syrii, Nigerii, Erytrei, Sri Lanki, Afganistanu, Ugandy czy Gruzji. Do CPC zgłasza się średnio 210 osób miesięcznie; tylko w zeszłym roku pomoc otrzymało 2677 cudzoziemców.

Centrum Pomocy Cudzoziemcom można wesprzeć tutaj: https://pomagam.pl/cpc