Na decyzję czekają nawet 3 lata. Cudzoziemcy stracą cierpliwość do Polski i wyjadą. Mają dokąd

W Polsce coraz dotkliwiej brakuje rąk do pracy. Według Andrzeja Kubisiaka z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, nieobsadzonych miejsc pracy jest dziś ok. 140 tys., a jeśli w polityce imigracyjnej państwa nic się nie zmieni, za 10 lat sięgnie miliona.

„Polska odnotowała bezprecedensowy wzrost gospodarczy w ciągu ostatnich pięciu lat, ale przy 1,7 mln Polaków, którzy wyjechali do Europy Zachodniej od czasu przystąpienia do UE w 2004 r. i rekordowo niskiej stopie bezrobocia (5,3), firmy są zmuszone sięgać coraz dalej w poszukiwaniu pracowników” - pisze Financial Times.

NIK potwierdza: imigranci mogą uratować sytuację. Wiedzą to też inne europejskie państwa, które coraz bardziej zachęcają do imigracji. A Polska odpycha.

Rząd PiS imigrantów i uchodźców wciąż traktuje jako straszak, stawia się za wzór walki z ideologią "multi-kulti". Efekt?

Najnowszy raport NIK pokazuje, że państwo nie jest przygotowane na przyjmowanie cudzoziemców. Na wydanie decyzji czekają prawie rok, w skrajnym przypadku - nawet trzy lata. Jeśli się nie pośpieszymy, cudzoziemcy pojadą gdzie indziej. Za Polakami.

Brakuje ponad 140 tys. pracowników

Liczba nieobsadzonych miejsc pracy w Polsce od 2013 roku stale rośnie. Jest dziś na poziomie około 140 tys. Brakuje przede wszystkim pracowników budowlanych, ale też robotników przemysłowych i specjalistów.

Polskie społeczeństwo szybko się starzeje. Jak wynika z danych Eurostatu odsetek ludności w wieku 65 lat i starszych w latach 2007-2017 wzrósł w Polsce o 3,1 punktów procentowych. To więcej niż średni wzrost w całej Unii Europejskiej (2,4) i ponad 2 razy więcej niż w Niemczech (1,4), które właśnie dzięki imigracji skutecznie korygują niski poziom dzietności.

Były wiceminister inwestycji i rozwoju Paweł Chorąży informował, że „w roku 2030 pracodawcy będą mieli problemy z obsadzeniem co piątego stanowiska. Z 20 mln potrzebnych pracowników pracować będzie tylko 16 mln”.

„Już obecnie na polskim rynku brakuje według GUS 145 tys., a według statystyk Eurostatu nawet ok. 200 tys. pracowników” - informuje NIK. Według danych GUS, pracowników brakuje przede wszystkim w sektorach przetwórstwa przemysłowego, handlu, budownictwa i transportu, chociaż istotne są też braki kadrowe w sektorze opieki zdrowotnej.

Brakuje nie tylko robotników, operatorów i pracowników wykkonujących prace proste, ale coraz częściej także specjalistów.

NIK: nie radzimy sobie, cudzoziemców zabraknie

„Administracja publiczna nie radzi sobie z obsługą lawinowo rosnącej liczby cudzoziemców przyjeżdżających do Polski. Czas legalizacji ich pobytu w ciągu czterech lat wydłużył się ponad trzykrotnie - z 64 do 206 dni. W skrajnym przypadku cudzoziemiec na wydanie decyzji czekał ponad trzy lata” - alarmuje NIK w najnowszym raporcie o przygotowaniu administracji publicznej do obsługi cudzoziemców.

Diagnoza NIK jest druzgocąca: państwo nie jest przygotowane na przyjmowanie cudzoziemców, zamiast polityki imigracyjnej jest chaos, a otwarcie innych państw Europy Zachodniej na imigrantów ze Wschodu może spowodować, że wielu z Polski zrezygnuje. Dla naszej gospodarki, to katastrofa.

Wnioski zalewają nieprzygotowane urzędy

W 2014 r. do urzędów wojewódzkich trafiło ok. 47 tys. wniosków o zezwolenie na pracę, w 2018 r. było ich już blisko 367 tys. W urzędach pracy w 2014 r. zarejestrowano 387 tys. oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, w 2018 r. było ich już 1,5 mln.

Tymczasem, z danych NIK wynika, że liczba pracowników urzędów wojewódzkich wzrosła w tym okresie jedynie dwukrotnie (z 438 do 875 osób). „Pomimo wzrostu zatrudnienia, obciążenie pracowników liczbą przypadających spraw do załatwienia oraz duża ich rotacja (sięgająca nawet 80 proc.), skutkowały nieterminową i nierzetelną realizacją zadań".

Kontrola 264 spraw dotyczących wydawania cudzoziemcom przez wojewodów zezwoleń pobytowych, na pracę, a także dokumentów podróży, wykazała nieprawidłowości w aż 187 spawach (blisko 71 proc. zbadanych spraw)” - informuje NIK.

Sytuacja kadrowa u Urzędzie ds. Cudzoziemców nie wygląda lepiej - wielu pracowników odeszło, a „średnia liczba spraw przypadających na jednego pracownika merytorycznego corocznie rosła i przekraczała możliwości ich obsługi".

Niesprawne urzędy przynoszą też szybsze skutki - skargi i wyroki. We wszystkich skontrolowanych przez NIK urzędach wojewódzkich odnotowano ponad 1 tys. skarg cudzoziemców. Skargi trafiały też do wojewódzkich sądów administracyjnych.

Z naszych informacji wynika też, że problemem stojącym na drodze zagranicznych pracowników i poszukujących ich polskich pracodawców są także ambasady.

Brak polityki migracyjnej

W 2017 obecny rząd zawiesił, a potem unieważnił dokument „Polityka migracyjna Polski”. Jakub Skiba, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, uzasadniał to „pragmatyczne stanowisko” odejściem od „ujęcia ideologicznego”.

„Naszym zdaniem podejście ideologiczne, które opiera się na wizji multi-kulturowości i szerokiej absorpcji migracyjnej, jest błędne” - mówił. Nie zaoferowano nic w zamian, poza skrajnie ksenofobicznym projektem polityki migracyjnej.

NIK zwraca uwagę na bezsensowny i nieefektywny podział kompetencji przy pracy nad nową polityką migracyjną. Jednocześnie pracowało nad nią bowiem kilka zespołów - w MSWiA: międzyresortowy Zespół do Spraw Migracji i wewnątrzresortowy Zespół do spraw przygotowania dokumentu „Polityka migracyjna Polski”, a w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju: Zespół roboczy ds. społeczno-gospodarczych polityki migracyjnej.

„Prace równolegle prowadzone w obu resortach krzyżowały się, co może skutkować sporami, trudnościami w skoordynowaniu działań oraz dublowaniem kompetencji" - zauważa NIK.

Brak kontroli

Chociaż rząd chętnie straszy imigrantami i uchodźcami, a względami bezpieczeństwa uzasadniano kompromitującą odmowę przyjęcia uchodźców w ramach unijnej relokacji, kontrola nad tym, co dzieje się w kraju jest iluzoryczna.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji:

• nie ma skutecznej kontroli nad wojewodami - nie ograniczono nieterminowości wydawania decyzji;
• nie sformalizowało polityki nadzoru nad Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców;
• nierzetelnie monitoruje proces wykonywania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemców do powrotu.

Mnóstwo imigrantów, żadnej strategii

Polska mimo braku sensownej polityki migracyjnej przyjmuje najwięcej imigrantów zarobkowych w Europie (według raportu Eurostat w 2017 roku wydaliśmy 683 tys. pierwszych dokumentów pobytowych dla obywateli krajów spoza Unii). Liczba wydanych przez Polskę pozwoleń na pobyt w związku z pracą to 59 proc. wszystkich tego typu pozwoleń wydanych w 2017 w UE.

Mimo wszystko na słowo "imigrant" rząd reaguje silną alergią. Kiedy w sierpniu 2018 ówczesny wiceminister inwestycji i rozwoju Paweł Chorąży przyznał, że tylko imigranci zagwarantują Polsce wzrost gospodarczy i że to tańsze i logistycznie łatwiejsze niż ściąganie do ojczyzny Polaków, szybko stracił stanowisko.

Rząd ułatwił co prawda obywatelom niektórych państw podejmowanie krótkoterminowej pracy, głównie sezonowej, ale utrudnia wiązanie z Polską przyszłości. Z analizy Forum Obywatelskiego Rozwoju wynika, że podczas gdy większość państw europejskich liberalizuje zasady przyznawania obywatelstwa czy stałego pobytu, Polska je utrudnia.

NIK również zwraca uwagę na brak „spójnego systemu narzędzi oraz mechanizmów, zachęcających i wspierających cudzoziemców o ustabilizowanej sytuacji zawodowej do trwałego osiedlania się w Polsce".

Problem jest dość poważny. Rąk do pracy coraz rozpaczliwiej potrzebuje cała Unia Europejska, państwa robią więc wszystko, żeby zachęcić cudzoziemców do przyjazdu.

Wolne miejsca pracy w pierwszym kwartale 2019 r. Źródło: Eurostat„Zapewnienie wykwalifikowanej siły roboczej jest kluczowym wyzwaniem dla utrzymania dobrobytu i bezpieczeństwa w perspektywie długoterminowej” – mówił Hubertus Heil, Minister Pracy i Spraw Społecznych Niemiec komentując niemiecką ustawę ułatwiająca zatrudnianie wykwalifikowanych cudzoziemców spoza UE, która dla Polski może oznaczać exodus Ukraińców.

"Wciąż nie stworzono strategicznego dokumentu określającego politykę państwa w zakresie kształtowania migracji. To wszystko może spowodować, że zniecierpliwieni cudzoziemcy, którzy uzupełniają niedobory na naszym rynku pracy, wyjadą z Polski" - ostrzega NIK.

„Brak polityki migracyjnej i wroga narracja powoduje, że właściwie nie wiadomo: czy Polska chce pracowników migrujących, czy ich nie chce?” – pytał Piotr Ostrowski, wiceszef OPZZ i współzałożyciel Związku Zawodowego Ukraińców w Polsce.