Cudzoziemcy z granicy i ich dzieci muszą dostać pomoc psychologiczną - piszą psychologowie z UW

Od kilkunastu grupa Afgańczyków jest przetrzymywana na granicy polsko-białoruskiej w miejscowości Usnarz Górny.

„W obozie są 32 osoby, w tym pięć kobiet. Jedna ma 15 lat, inna 51 i ma problemy z nerkami. Cudzoziemcy skarżą się na złe samopoczucie. Sami widzimy, że potrzebują dużego wsparcia psychologicznego. Jeśli chodzi o posiłki, to strona białoruska dostarczyła im chleb. Natomiast od strony polskiej nie otrzymują pod tym względem żadnej pomocy. Jeśli chodzi o dostęp do bieżącej wody, to korzystają z rzeki, która płynie obok” – informowali we wtorek 24 sierpnia przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, których jako jedynych w ostatnich dniach dopuszczono do przebywających na granicy.

W środę 25 sierpnia 2021 w godzinach popołudniowych Europejski Trybunał Praw Człowieka zdecydował o zastosowaniu środków tymczasowych w sprawie Amiri i inni przeciwko Polsce i nakazał polskim władzom zapewnienie 32 osobom przebywającym na granicy żywności, wody, odzieży, opieki medycznej, a także, jeśli to możliwe, tymczasowego schronienia. Rząd lekceważy decyzję ETPCz - polskie służby nie przepuszczają nikogo z pomocą.

"(...) wzywamy władze Rzeczypospolitej Polskiej do szybkiego rozwiązania kryzysu społecznego poprzez umożliwienie osobom uwięzionym na granicy naszego państwa wszczęcie procedury o nadanie statusu uchodźcy oraz o zapewnienie im w tym okresie godnych warunków bytowych na terenie Polski. Deklarujemy gotowość do udzielenia pomocy psychologicznej i wsparcia działań akulturacyjnych w ramach naszych kompetencji zawodowych" - piszą psychologowie z Uniwersytetu Warszawskiego w liście otwartym do premiera Mateusza Morawieckiego.

Publikujemy ich list.

List Otwarty Psychologów z Uniwersytetu Warszawskiego do Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego

Warszawa, 26.08.2021

Szanowny Panie Premierze

W ostatnich tygodniach na granicy polsko-białoruskiej w Usnarzu Górnym przebywa grupa ponad trzydziestu cudzoziemców pragnących uzyskać ochronę międzynarodową w Polsce. Wielu z nich choruje, a jednostki Straży Granicznej i innych służb uniemożliwiają przekazanie im żywności, wody, udzielenie wsparcia prawnego i opieki medycznej. Brakuje im też dostępu do podstawowego wsparcia psychologicznego.

Wiele badań wskazuje, że złe warunki bytowe osób ubiegających się o status uchodźcy są jedną z podstawowych przyczyn pojawienia się w tej grupie poważnych chorób psychicznych – m.in. zaburzenia stresu pourazowego (PTSD), depresji i zaburzeń lękowych (por. np. Blackmore i in., 2020, Ziersch i Due, 2018). W populacji tej częste są też próby samobójcze (Amiri, 2020).

Wszystko to powoduje, że cudzoziemcy i ich dzieci powinni otrzymać pełne wsparcie psychologiczne od kraju, w którym ubiegają się o uzyskanie statusu uchodźcy. Dlatego też nalegamy, by jak najszybciej zapewnić cudzoziemcom przebywającym na pograniczu polsko-białoruskim nie tylko zaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, ale także pełną opiekę psychologiczną.

Badania psychologów społecznych wskazują, że doświadczenie wykluczenia i złe traktowanie przez kraj docelowy sprzyjają radykalizacji imigrantów oraz ich dzieci. Pomoc w przystosowaniu się do nowej kultury i dobre warunki bytowe pełnią zaś istotną rolę w zapobieganiu radykalizacji (Doosje i in., 2016).

Nieludzkie traktowanie osób ubiegających się o status uchodźcy jest problemem nie tylko polskim. W styczniu 2021 ponad stu europejskich psychologów apelowało do władz Unii Europejskiej o zmianę podejścia do uchodźców (Wagner i in., 2021). „Z perspektywy psychologii obecny sposób traktowania uchodźców docierających do granic Europy ma negatywne konsekwencje dla wszystkich – dla uchodźców, dla bezpieczeństwa Europy oraz dla europejskiego systemu politycznego”, stwierdzili. Ich list podsumowało wezwanie do przyjęcia nowej, wrażliwszej strategii w rozwiązywaniu problemów związanych z migracją.

My, psychologowie z Uniwersytetu Warszawskiego, wzywamy władze Rzeczypospolitej Polskiej do szybkiego rozwiązania kryzysu społecznego poprzez umożliwienie osobom uwięzionym na granicy naszego państwa wszczęcie procedury o nadanie statusu uchodźcy oraz o zapewnienie im w tym okresie godnych warunków bytowych na terenie Polski. Deklarujemy gotowość do udzielenia pomocy psychologicznej i wsparcia działań akulturacyjnych w ramach naszych kompetencji zawodowych. Jednocześnie apelujemy o jak najszybsze podjęcie prac nad wspólną polityką europejską, w której kwestie migracji będą regulowane w sposób solidarny i z poszanowaniem dla praw człowieka i psychologicznego dobrostanu uchodźców.

Pracownicy i doktoranci Wydziału Psychologii UW

mgr Dominika Adamczyk dr Anna Anzulewicz mgr Maria Babińska dr hab. Kamilla Bargiel-Matusiewicz dr Julia Barlińska mgr Maciek Bieńkowski dr hab. Michał Bilewicz, prof. ucz. prof. dr hab. Barbara Bokus mgr Zofia Borska-Mądrzycka dr Magdalena Budziszewska mgr Dominika Bulska dr Izabela Chojnicka dr hab. Michał Chruszczewski dr hab. Anna Cierpka prof. dr hab. Ewa Czerniawska mgr Aleksandra Dopierała dr Agnieszka Dynak dr Monika Folkierska-Żukowska mgr Aleksandra Furman dr hab. Małgorzata Gambin dr Alicja Gniewek mgr Karolina Golec prof. dr hab. Ewa Haman dr hab. Maciej Haman, prof. ucz. dr hab. Karolina Hansen dr hab. Paweł Holas dr hab. Mirosława Huflejt-Łukasik dr hab. Kamil Imbir, prof. ucz. mgr Piotr Kałowski mgr Weronika Kłakulak-Torba prof. dr hab. Mirosław Kofta dr Grzegorz Krajewski mgr Maria Leniarska dr Magdalena Linke-Jankowska mgr Katarzyna Lipowska prof. dr hab. Emilia Łojek mgr Agnieszka E. Łyś dr Ewa Malinowska dr Karolina Małek dr Alicja Niedźwiecka dr Tomasz Oleksy dr hab. Jerzy Osiński mgr Daniel Pankowski mgr Maciej Pastwa prof. dr hab. Ewa Pisula dr Agnieszka Pluta dr Mateusz Płatos dr Monika Prusik mgr Dominika Pruszczak mgr Alicja Radkowska dr hab. Joanna Radoszewska prof. dr hab. Joanna Rączaszek-Leonardi dr Dorota Rutkowska dr hab. Marcin Rzeszutek mgr Magdalena Skrodzka dr Rafał Stefański mgr Agnieszka Sternak dr Hubert Suszek mgr Kinga Szymaniak dr hab. Małgorzata Święcicka dr Zuzanna Toeplitz dr Małgorzata Toeplitz-Winiewska dr hab. Przemysław Tomalski dr Sabina Toruńczyk dr Agata Trzcińska dr Mikołaj Winiewski dr Agnieszka Wojnarowska dr Katarzyna Wojtkowska mgr Joanna Wysocka mgr Kinga Wytrychiewicz-Pankowska prof. dr hab. Bogdan Zawadzki mgr Konrad Zieliński dr Irena Zinserling dr Julian Zubek

Zdjęcie ilustrujące artykuł przedstawia dziecko z grupy cudzoziemców zatrzymanej przez straż graniczną w Supraślu. Pisaliśmy o tym tutaj: