Czy da się uratować naukę w Polsce? Podcast Drugi Rzut Oka

Polska, choć chce inwestować w bezpieczeństwo, nadal ma niskie nakłady na naukę w porównaniu do wielu krajów Unii Europejskiej, ale też na przykład Korei Południowej czy Izraela.

„Politycy są krótkowzroczni. Nauka jest często na końcu listy priorytetów rządu. A rozwój badań naukowych jest kluczowy dla gospodarki, jeśli mamy ambicje, żeby Polska była więcej niż montownią. Jeśli zwiększamy nakłady na obronność, trzeba myśleć nie tylko o kupowaniu uzbrojenia, ale też o rozwoju technologii w Polsce. Historyczne przykłady pokazują, że technologie mają podwójne zastosowanie: mają znaczenie militarne, pozwalają na rozwój badań podstawowych lub badań stosowanych do zastosowań cywilnych” – zauważa prof. Adam Gendźwiłł z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, który często – w tym także w OKO.press – przedstawia głos świata nauki w debacie o polityce naukowej w Polsce.

Wyzwaniem pozostaje drenaż mózgów „Talenty odpływają z Polski, bo rynek pracy dla badaczy jest międzynarodowy, co najmniej europejski. Łatwo znaleźć pracę w sektorze badawczym za granicą. Dużo ludzi wyjeżdża i nie wraca. Nawet jeśli mają ambicje, żeby tworzyć zespoły w Polsce. Nie zawsze mają na to szansę, ponieważ, po pierwsze, finansowanie nauki jest za niskie, a po drugie, jest często źle adresowane, źle zorganizowane”.

Dlaczego jest tak źle? Zdaniem prof. Gendźwiłła „Nie mamy jasnej wizji tego, dokąd zmierzamy i jaką rolę mają pełnić uniwersytety czy instytuty badawcze. Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie ma tej wizji, a to ono powinno odpowiadać za wyznaczanie strategicznych kierunków. W konsekwencji lokalne środowiska wyznaczają sobie cele, a akademicka samorządność i autonomia bywa zasłoną dymną”.

Dlaczego jest tak źle? Zdaniem prof. Gendźwiłła „Nie mamy jasnej wizji tego, dokąd zmierzamy i jaką rolę mają pełnić uniwersytety czy instytuty badawcze. Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie ma tej wizji, a to ono powinno odpowiadać za wyznaczanie strategicznych kierunków. W konsekwencji lokalne środowiska wyznaczają sobie cele, a akademicka samorządność i autonomia bywa zasłoną dymną”.

Co wobec tego powinno się stać, żeby w polskiej nauce było lepiej? Z podcastu dowiecie się dlaczego:

obok pracowników naukowych kluczowi są pracownicy administracyjni uczelni,