Czy pod domem Kaczyńskiego był alarm? [proces za protest z października 2020]

Trzecia rozprawa „szóstki spod domu Kaczyńskiego” – obywateli oskarżonych o naruszenie nietykalności policjantów, którzy zablokowali przejście pierwszemu wielkiemu spontanicznemu zgromadzeniu po wyroku TK Przyłębskiej w sprawie aborcji – odbyła się tuż przed piątą rocznicą wydarzeń z nocy 22/23 października 2020 roku (na zdjęciu). I dalej działania policji sprzed lat pozostają zagadką.

OKO.press relacjonuje dla Państwa tę sprawę:

Rozpraw przed Sądem Rejonowym Warszawa-Żoliborz będzie jednak jeszcze kilka, bo przesłuchiwanie policjantów jest czynnością żmudną. Albo są na urlopach, albo na szkoleniach, z których w żaden sposób nie mogą się zwolnić do sądu. Albo po prostu się nie pojawiają na wezwanie. Prokuratura nie uważa jednak, by już były podstawy do doprowadzenia ich przed sąd.

Policja – zeznaje identycznie, oskarżeni opowiadają przejmującą historię

Oskarżeni w większości przedstawili już swoje wersje. Są one spójne o tyle, że każde z nich – przedsiębiorca, ekonomista, aktywista, studentka, reżyserka teatralna (a teraz jeszcze doszedł kierowca dostawczaka, na wcześniejszych rozprawach nie był) – opowiadają różnymi słowami to samo: jak w nocy z 22 na 23 października 2020 roku, kiedy spontaniczna manifestacja doszła na ul. Mickiewicza w Warszawie, w pobliże domu Jarosława Kaczyńskiego, nagle, o tej samej porze, zostali zaatakowani przez policję. A potem skuci i zawiezieni na komisariaty. Poddani kontroli osobistej, wezwani do meldowania się na komisariacie.

Teraz, po pięciu latach od tych wydarzeń, wielu szczegółów już nie są w stanie sobie przypomnieć, ale całą sytuację pamiętają dobrze. Cześć zdarzeń przypominają sobie zeznając. Nic podobnego się im w życiu nie zdarzyło.

Wersję policyjną wydobyć przed sądem jest trudniej. Jeśli świadek już się w sądzie stawi, to zeznaje tymi samymi słowami, co poprzednicy. Zdarzenie opisuje ogólnie, a szczegółów nie pamięta. Chce tylko potwierdzić zeznania sprzed pięciu lat, jak to oskarżeni naruszyli jego nietykalność.

A przecież, jak zeznają ci policjanci, w praktyce naruszenie nietykalności policjanta prewencji nie zdarza się często (niektórzy są absolutnie pewni, że nic takiego im się w karierze nie przytrafiło – dopóki sąd nie odczytał im ich własnych zeznań z 2020 roku). Dlaczego wszystkie szczegóły się zatarły? I z jakiego powodu np. policjanci nie pamiętają, dlaczego akurat wszyscy postanowili dokonać zatrzymań sześciu osób akurat o godzinie pierwszej w nocy?

– powtarzają.

Wersja nr 1. Skąd zbieżność?

Zeznający 7 października młody policjant prewencji (w 2020 roku nie miał 30 lat) chciał też po prostu podtrzymać te zeznania ze śledztwa. Pamiętał, że jego nietykalność naruszyła w nocy z 22 na 23 października 2020 „chyba kobieta”. Reszta jest w zeznaniach.

Zacznijmy od tego, że sprawczynią naruszenia nietykalności tego policjanta miałaby być reżyserka jednego z warszawskich teatrów. Osoba niewysoka i drobna. Sam zaś policjant opisał przed sądem, jak był wyposażony, kiedy stanął w kordonie na Mickiewicza: w kamizelkę, ochraniacze na ręce i nogi, kask, pałkę i tarczę „oraz mały gaz przy kaburze” (świadek opisał to wyposażenie po pytaniu obrony o standard dla warszawskich oddziałów prewencji i potwierdził, że wszystko to musiał mieć 22/23 października 2020. To duże osiągnięcie obrony, bo kilku świadków z policji nie było sobie w stanie przypomnieć, jakie mieli wyposażenie).

Doprecyzowanie, jak w takim razie miało wyglądać naruszenie nietykalności policjanta, nie było proste. Świadek po namyśle powiedział:

Ciekawsza była jednak inna rzecz. Pierwsze zeznanie poszkodowanego, z 23 października, to, w którym domaga się on ścigania reżyserki, zawiera takie same zdania, jak zeznanie innego policjanta z tego dnia i tej samej demonstracji. Różnią się tylko nazwiskami osób oskarżonych o naruszenie policyjnej nietykalności.

Obrońcy chcą się na rozprawie dowiedzieć, skąd się to wzięło? Czy zeznania były uzgadniane?

Wkracza pani prokurator

Dosłownie w ostatniej chwili z pomocą przychodzi świadkowi prokuratorka (na każdej z dotychczasowych rozpraw oskarżenie reprezentował kto inny, na tej rozprawie po raz pierwszy oskarżenie atakuje, zadaje pytania naprowadzające świadkowi i kontruje wnioski obrony).

Oskarżycielka publiczna dosłownie wchodzi w słowo obrońcy i mówi, że protokół zawiera słowa osoby spisującej zeznania. Co, jak sugeruje, może wyjaśnić zbieżność.

Obrona próbuje dociec, czy protokolant policyjny mógł dopisać coś, czego nie powiedział świadek. Nie – odpowiada lekko zaniepokojony policjant.

– To skąd się biorą identyczne, słowo w słowo, zdania o „pobudzeniu” zatrzymanych, tym, że „nie stosowali się do poleceń”, agresji, „braniu udziału w nielegalnym zgromadzeniu”, „szarpaniu za mundur”, za co pokrzywdzony policjant „domaga się ścigania i rezygnuje z mediacji”? – pytają adwokaci, a wobec protestów prokuratorki atmosfera robi się nerwowa.

Nie wiadomo. Świadek tego nie wie, a prokuratorka dodaje, że świadek nie może wiedzieć, jak wyglądało przesłuchanie drugiego pokrzywdzonego policjanta (tu dodajmy: tamten świadek ten był pytany o to na poprzedniej rozprawie i też nie był w stanie wyjaśnić tej zadziwiającej zbieżności).

Opowiadając sądowi o tym zeznaniu, świadek raz się przejęzyczył i powiedział, że je „pisał”. Potem się skorygował – że „zeznawał”.

Tajemnica godz. 01:00 w nocy

Pierwsze zeznanie policjanta o tym, jak naruszono jego nietykalność, zawiera opis, iż kobieta, którą potem zatrzymał (reżyserka), napierała na niego i szarpała, gdy wraz z innymi policjantami „został skierowany do interwencji przeciwko nacierającemu tłumowi, który rzucał kamieniami i kijami”. Świadek sam tego rzucania nie widział, ale szarpanie reżyserki odczuł. A ponieważ nie stosowała się do poleceń, więc „o godzinie pierwszej w nocy postanowił ją zatrzymać”.

Świadek sądzi, że mógł spojrzeć na zegarek.

Ta pierwsza w nocy jest o tyle istotna, że pojawia się w zeznaniach innych policjantów. Część z nich zeznała, że interweniowali wtedy z własnej inicjatywy, bo „ład i porządek był zagrożony”. Jeden świadek powiedział jednak, że o pierwszej w nocy padł rozkaz „zatrzymywać”.

To zaś zgadza się z zeznaniami oskarżonych. Jeden z nich powiedział przed tym, że został zgarnięty, gdy obserwował demonstrację z chodnika, a policjanci, którzy chwycili go pod ręce, krzyczeli „pobiłeś policjanta” (oskarżony zeznał, że przyjął to z ulgą, przekonany, że sprawa zaraz się wyjaśni, jako piramidalne nieporozumienie).

Wersja nr 2. Skąd te rozbieżności?

Kolejne zeznanie świadka, odczytane w sądzie 7 października 2025, a złożone w śledztwie pół roku po pierwszym, odbierane było już w obecności obrońcy.

Reżyserka miała naruszyć nietykalność świadka, kiedy stał w „pododdziale zwartym”, czyli z tarczą i pałką. Naruszenie miało polegać na „szarpaniu i popychaniu w kierunku kordonu”. Kiedy padł rozkaz odblokowania drogi, świadek przystąpił do zatrzymania uczestników zgromadzenia. Podszedł do reżyserki i powiedział jej – uwaga! – że jest zatrzymana za udział w nielegalnym zgromadzeniu. Nie było mowy o naruszeniu nietykalności. Dopiero przy samym zatrzymaniu kobieta miała się zacząć szarpać i naruszać nietykalność. Ale – jak wynika z tego zeznania z 2021 roku – szarpała się tylko wobec jednego policjanta, a wobec drugiego – nie, choć obaj prowadzili ją pod rękę do radiowozu.

Czy wszystko tu gra? Jak wyglądało to „naruszenie nietykalności”, kiedy się zdarzyło?

Świadek nie pamięta.

W tym zeznaniu „napieranie na kordon” pochodzi z pierwszej wersji, ale jest i wersja druga. Że podstawą zatrzymania był „udział w nielegalnym zgromadzeniu”, a do naruszenia nietykalności policjanta miało dojść jakoś potem.

Wersja nr 3. Lakoniczna

W kolejnym przesłuchaniu, z którego protokół odczytuje sąd, świadek jest już bardzo lakoniczny. Kiedy obrońca dopytuje na tamtym przesłuchaniu, czy i jak jego klientka miała być agresywna, świadek powtarza drugą wersję z przesłuchania nr 2: kobieta „brała udział w nielegalnym zgromadzeniu” oraz „była w grupie mogącej zagrozić porządkowi publicznemu poprzez bycie na nielegalnym zgromadzeniu”.

Świadek uważa za oczywiste, że zgromadzenie było nielegalne, bo w tamtym czasie zakazywały ich rozporządzenia dotyczące epidemii koronawirusa. Nikt mu tego nie wyjaśniał. Świadek nie wie, że rozporządzenia nie mogły unieważnić konstytucyjnej wolności zgromadzeń (dlatego wszystkie sprawy o nielegalne zgromadzenie tego dnia zostały już dawno umorzone przez sądy).

W tym ostatnim zeznaniu w śledztwie świadek podtrzymuje swoje wcześniejsze zeznania. Nie da się jednak z nich zrozumieć, dlaczego i na jakiej podstawie prawnej młody policjant z pododdziału prewencji zatrzymał pod domem Jarosława Kaczyńskiego młodą kobietę.

Potęga szczegółu

Ta i poprzednia rozprawa przed sądem rejonowym przyniosły wiele szczegółów, które mogą pomóc zakwestionować zeznania pierwszych pokrzywdzonych policjantów, wysłuchanych przez sąd na rozprawie w lipcu.

Tamci, choć wyżsi stopniem, naprawdę niczego nie pamiętali poza tym, co zeznali w noc zatrzymań 23 października 2020 roku. Nie pamiętali

• nie tylko tego, jak wyglądało „naruszenie” ich nietykalności na Mickiewicza,
• ale gdzie tam konkretnie byli,
• w co byli wyposażeni,
• jak była organizowana akcja,
• kto nią dowodził.
• Nie pamiętali też, kiedy TK Przyłębskiej wydał wyrok w sprawie aborcji.

Dosłownie nic.

Teraz przesłuchiwani świadkowie (bo 7 października był przesłuchiwany także kierowca radiowozu, który do samej sprawy nic nie wniósł) opowiadali jednak trochę o tym, jak działa policja, w co jest wyposażona, gdzie w takiej akcji są dowódcy – a to jedna z ważniejszych kwestii. Bo jeden z pokrzywdzonych, a jednocześnie jeden z dowódców „zabezpieczenia”, miał być dotkliwie kopnięty. I choć nie pamiętał, jak to dokładnie się stało, zeznał, że było to, gdy stał w kordonie. Już dwóch świadków niższych stopniem pytanych o zasady „zabezpieczeń”, zeznało tymczasem, że dowódca nie może być w kordonie, „bo by nie mógł dowodzić”.

Z dotychczasowych zeznań policjantów wyłania się jeszcze jedna sprzeczność: mieli zostać wysłani na interwencję, bo maszerujący spod siedziby PiS pod dom Kaczyńskiego tłum „naruszał porządek publiczny”, m.in. rzucając kamieniami z torowiska tramwajowego. Jednak jeśli do tego doszło, to dopiero po zablokowaniu marszu przez policję. Żadne z oskarżonych tego nie robiło – poszkodowani świadkowie oskarżenia niczego takiego nie mówią.

Jeden ze świadków zeznających 7 października 2025 nie mógł wykluczyć, że został ogłoszony alarm. Ale szczegółów już nie pamięta.

Kolejna rozprawa – 26 listopada. Potem w styczniu 2026 roku. I na tym na pewno się nie skończy.