Drugi obieg szczepień? Lekarz oburzony tekstem OKO.press

"Nie ma czegoś takiego jak »lewe skierowanie« - rozporządzenie od początku dopuszcza szczepienie osób spoza »grup« w sytuacji gdy należałoby wyrzucić dawkę" - krytykuje nasz tekst o chaosie w szczepieniach dr Piotr Malec, onkolog ze Śląska.

Dr Malec, regularny czytelnik OKO.press, wyjaśnia: "Jestem lekarzem onkologiem, biorę udział w akcji szczepień na różnych poziomach - szczepiłem personel dużego instytutu, kwalifikowałem w NZOZ [Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej - red.], uczestniczę w szczepieniu pacjentów onkologicznych".

Poniżej cały list dr Malca, a także drugi głos krytyczny czytelnika z Warszawy. I odpowiedzi redakcji na oba listy.

Szanowna Redakcjo!

Piszecie Państwo o temacie szczepień i wydaje się, że poznaliście rozmiar bałaganu i festiwalu nieporozumień, który nam towarzyszy. Częściowo jest to ujęte w artykule, ale ogólny wydźwięk jest bardzo obciążający lekarzy.

Słusznie w innych artykułach zauważacie Państwo problemy, z jakimi mierzy się personel ochrony zdrowia - permanentne niedofinansowanie, dramatyczny brak kadry i wszechobecna propaganda.

Do tego doszło wiele nowych obowiązków i obostrzeń.

Według oficjalnych danych prawie 8 tys. dawek szczepionki zostało zutylizowanych. Uważam, że ta liczba powinna wynosić równe zero. To jest zbyt cenne dobro, żeby je wylewać do zlewu. I trzeba zrobić wszystko, żebyśmy jako lekarze chronili każdą szczepionkę. Trzeba robić wszystko, żebyśmy się tego nie bali.

Skierowanie przysługuje każdemu człowiekowi

Druga sprawa. Skierowanie na szczepienie wystawiane jest na podstawie nie takiego czy innego rozporządzenia, ale na podstawie przesłanek medycznych - potrzeby szczepienia, którą spełnia każdy obywatel, bo każdy jest zagrożony chorobą.

Po raz kolejny zrzucono na głowę nas, lekarzy, odpowiedzialność za coś, co nie powinno nas dotyczyć. Podobnie jest z określaniem poziomu refundacji leków, ja jestem od tego, by wybrać odpowiednie leczenie, a nie wskazywać, ile pacjent ma zapłacić.

Niestety, obarczono tym nas, a artykuły w takim tonie jak tekst o "Drugim obiegu szczepień" tylko zaostrzają problem i pogarszają warunki pracy.

Jesteśmy wyzywani od najgorszych

Bo to my jesteśmy wyzywani od najgorszych:

• gdy rano okazuje się, że nie dostarczono szczepionek i 80 osób odejdzie z kwitkiem,
• gdy minister z pełnomocnikiem powodują "czwartkowy bajzel" [1 kwietnia - red.] i nagle wszyscy się mogą zapisać,
• gdy z dnia na dzień zmieniają się grupy "uprawnione do szczepienia".

Proszę, nie utrudniajcie nam tego, nie zaogniajcie sytuacji, nie odbierajcie nam tej myśli, że ktoś jeszcze za nami stoi i nas wspiera, zamiast dokładać problemów.

Odpowiedź redakcji: winny jest system, a nie lekarze

Szanowny Pani Doktorze,

Dziękujemy za list. Opisaliśmy rzeczywistość szczepień, która zupełnie nie pasuje do oficjalnej rządowej wersji, zgodnie z którą szczepią się kolejne roczniki według zasady - bardziej zagrożeni najpierw.

Pana stanowisko, że szczepienie należy się każdemu i że nie jest zadaniem lekarza pilnować kolejności, daje nam do myślenia. Zwłaszcza w warunkach bałaganu i chaosu organizacyjnego wydaje się uzasadnione.

Ale nawet na gruncie obowiązujących przepisów opisane przez nas realia szczepień pozostają zgodne z ostatnią wersją rządowego rozporządzenia z 1 kwietnia, według którego do kolejki zostały wstawione osoby w wieku 40-59 lat i to - żeby było śmieszniej - przed nauczycieli, którzy już kończą/skończyli szczepienia oraz mundurowych, którzy są w trakcie.

Ponadto, rozporządzenia rządu "w sytuacji ryzyka niewykorzystania szczepionki, dopuszcza szczepienie osób wchodzących w skład grup w ramach jednego etapu, lub różnych etapów" (czyli etapu 0 i etapu 1).

O błędach systemu pisaliśmy w tekście. Opisaliśmy chaos informacyjny i błędy w dystrybucji szczepionek, które sprawiają, że - jak mówi cytowany przez nas (za "Wyborczą") dr Adam Paszkowski, który w Bielanach Wrocławskich prowadzi prywatną praktykę i zgłosił ją jako punkt szczepień:

„Przyznaję, że zdarzyło się mi się zaszczepić pacjentów spoza listy, np. syna czy córkę seniora, który przyszedł na szczepienie, aby nie zmarnowała się żadna dawka".

Dalej opisuje sytuację, kiedy wskutek błędu Systemu Dystrybucji Szczepionek otrzymał dwukrotnie więcej szczepionek niż miał zarejestrowanych pacjentów. "Musiałem błyskawicznie znaleźć 30 osób do zaszczepienia partią rozmrażających się szczepionek. Do dziś nie musiałem utylizować nawet jednej". To podobna sytuacja do opisanej przez Pana Doktora, gdy został Pan po południu z 40 dawkami AstraZeneki.

Dr Paszkowski - o czym już nie pisaliśmy - nie dostaje też refundacji szczepionek z NFZ; w lutym zaproponowano mu pieniądze za... 8 (osiem) ze 120 wykonanych szczepień. Zdesperowany lekarz prosi szczepionych przez siebie pacjentów, by zapłacili za nie i z fakturą, którą im wystawia, sami zwrócili się po refundację do Funduszu.

To wszystko było w tekście.

Co z „lewymi skierowaniami"?

Dostawaliśmy sygnały, że osoby przez 40-tką, które według rządowych rozporządzeń powinny czekać, aż skończy się I etap szczepień i zaczną tzw. szczepienia populacyjne, załatwiają sobie "po znajomości" e-skierowania z tytułu "chorób zwiększających ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19”, których na prawdę nie mają. Lista takich chorób jest w Polsce skandalicznie uboga, co jest inną sprawą.

Ktoś opowiedział nam nawet, że był odpytywany w punkcie szczepień, na co choruje i na poczekaniu wymyślił cukrzycę, której nie ma na liście chorób uprawniających do szczepienia, ale nie zostało to skomentowane.

W rozmowie z OKO.press dr Malec podkreśla jednak, że na e-skierowaniu, które może wypełnić każdy lekarz nie ma miejsca na wpisanie takich informacji. Obowiązkowe rubryki to

• imię i nazwisko,
• pesel,
• ICD (International Classification of Diseases), czyli kod choroby według międzynarodowej klasyfikacji chorób i tu wpisuje się Z.25.8, czyli "Potrzeba szczepień przeciwko innym określonym pojedynczym chorobom wirusowym"
• rubryka Procedura, czyli "Szczepienie przeciw Covid-19".

Tak wygląda całe e-skierowanie.

Jeżeli tak, to nasze stwierdzenie o wystawianiu "lewych skierowań po znajomości" mogło dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy trwał etap 0 albo sam początek etapu I, gdy prawo do szczepień mieli tylko seniorzy 80 plus.

Natomiast w opisanej przez nas sytuacji zaszczepionej w Warszawie 38-latki z kolejki wystawiając post factum e-skierowanie lekarz nie musiał podawać żadnych fałszywych informacji, po prostu wpisywał dane tej osoby (jak wyżej).

Co z tym wszystkim zrobić?

OKO.press z dużą gorliwością tropi błędy w komunikacji i w działaniach władz i ostatnią rzeczą, jaką chcielibyśmy zrobić, to obciążać lekarzy, którzy probują dla ratowania ludzi przed zakażeniem szukać rozwiązań w warunkach, jakie im stwarza rząd.

Nawet jeśli "lewe skierowania" się zdarzały, stanowiły margines legalnych sposobów wyjścia z sytuacji bez wyjścia. Pozostaje pytanie, co robić dalej, skoro:

• system nie jest w stanie wykorzystać szczepionek dostarczonych do Polski;
• zdarzają się błędy w dystrybucji i punkty szczepień dostają więcej szczepionek niż zapisanych osób;
• osoby zapisane nieoczekiwanie rezygnują - zwłaszcza, że wciąż utrzymuje się całkowicie nieracjonalny lęk przed AstrąZeneką?

Jak doprowadzić do tego, by nie zmarnowała się ani jedna szczepionka?

To pytanie należy zaadresować do rządu. Władze mają dwa rozwiązania:

• (A) zaproponować wreszcie system, który zapewnia przesuwanie osób w kolejce w miarę wolnych miejsc lub
• (B) usankcjonować "drugi obieg szczepień" doprecyzowując w kolejnym rozporządzeniu, że "w sytuacji ryzyka niewykorzystania szczepionki, dopuszcza szczepienie osób także spoza grup wymienionych w ramach I etapu".

Można być przy tym pewnym, że rozwiązanie (A) nigdy, a zwłaszcza na początku i przy rosnącej skali szczepień, nie zadziała w 100 procentach i dlatego warto wydać rozporządzenie (B), traktując je jako zabezpieczenie przed marnowaniem szczepionek. Lekarze nie będą go przecież nadużywać jeśli będą mieli dostateczną liczbę zapisanych pacjentów.

Inny list czytelnika: Po waszym artykule lekarzom grożą szykany

Po przeczytaniu artykułu "Drugi obieg szczepień" jestem zdegustowany Waszą pracą dziennikarską. W jakim celu wymienialiście konkretne punkty szczepień?

Ja sam jestem zaszczepionym szczęśliwie pacjentem (de facto z chorobą przewlekłą, autoimmunologiczną, której Minister Adam Niedzielski nie był łaskaw umieścić na liście priorytetowej), który się zaszczepił w jednym z wymienionych punktów.

Skoro piszecie Państwo, że sami się zaszczepiliście, dobrze wiecie, że lekarze proszą, by nie rozpowszechniać na szerszym forum faktu szybszych szczepień w tym nadmiarowych szczepionek, albowiem sobie nie poradzą z napływem osób.

Jak Państwo wyobrażacie sobie teraz szczepienia, po publikacji artykułu? Dziennie pozostaje kilka szczepionek, pojawiało się kilka osób z błagalnym wzrokiem - albo łapali się wszyscy, albo szczepiący musieli wybierać.

Po drugie, wymieniając dane punktów szczepień, narażacie te punkty na szykany ze strony Ministerstwa. Dziennikarstwo to jednak odpowiedzialna funkcja i zanim się opublikuje to i owo, należy zastanowić się nad konsekwencjami. Artykuł bynajmniej nie straciłby na wartości, gdyby nie pojawiły się dane identyfikujące punkty szczepień.

Nazwisko i imię znane redakcji

Odpowiadamy: Zgoda, niepotrzebnie podaliśmy nazwę dzielnicy

Pisaliśmy o trzech punktach szczepień, podkreślając, że dwa z nich postępują całkowicie zgodnie nie tylko z interesem publicznym, ale i rozporządzeniami rządowymi, po prostu zapisują pacjentów z e-skierowaniami na swoje pierwsze wolne terminy.

Wątpliwości mogłoby budzić działanie trzeciego punktu, który szczepił ludzi w kolejce, także młodszych niż 40 lat po to, by nie zmarnować niewykorzystanych szczepionek. Zgoda, niepotrzebnie podaliśmy nazwę dzielnicy Warszawy, gdzie się mieści.

Publikując tekst byliśmy przekonani, że niemożliwością jest, by komukolwiek groziły "szykany" za działania na rzecz zdrowia obywateli w trosce o jak najlepsze wykorzystanie szczepionek. Rząd nie ośmieliłby się tak postąpić.

Inna rzecz, że faktycznie kolejka oczekujących na szansę zaszczepienia po publikacji naszego artykułu była większa niż poprzednio.

Artykuł miał zwrócić uwagę na absurd sytuacji, w której działają dwa systemy: oficjalny, zgodnie z którym szczepi się rocznik po roczniku i faktyczny, w którym do punktów szczepień zgłaszają się chętni spoza rocznika, a personel decyduje się ich szczepić, by nie marnować cennych dawek.

Mamy nadzieję, że jego wynikiem będzie uświadomienie opinii publicznej i władzom, jak wyglądają szczepienia w Polsce i uregulowanie sytuacji, zgodnie z propozycjami, które przedstawiliśmy wyżej.

Piotr Pacewicz, Dominika Sitnicka