Duda o konwencji antyprzemocowej: "przede wszystkim nie stosować". Polskie prawo jest "bardzo dobre"

W jednej wypowiedzi w "Warto rozmawiać" Andrzej Duda dwukrotnie złamał zobowiązania prezydenckiej przysięgi. Po pierwsze nie "dochowując wierności Konstytucji, bo zachęcał do lekceważenia prawa. Po drugie, najwyraźniej "pomyślność obywateli nie jest dla niego najwyższym nakazem" (chyba, że uznamy, że pomyślność nie dotyczy obywatelek).

Prezydent, który łamie Konstytucję

Jan Pospieszalski próbował wydobyć od Dudy deklarację, że trzeba konwencję antyprzemocową wypowiedzieć. Prezydent ograniczył się do stwierdzenia: "przede wszystkim nie stosować". To wezwanie jest jawnie antykonstytucyjne.

Dr Sylwia Spurek, zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich ds. Równego Traktowania, tłumaczy OKO.press:

"Ratyfikowana umowa międzynarodowa, taka jak Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, stanowi część naszego wewnętrznego porządku prawnego. Wszystkie umowy międzynarodowe mają rangę ustaw. Niestosowanie się do nich jest równoznaczne z łamaniem ustaw".

Art. 91. ust. 1 stanowi, że "Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy".

Wprowadzając odróżnienie konwencji i "polskiego prawa", prezydent wprowadza w błąd słuchaczy, bo konwencja jest polskim prawem.

Polski system działa dobrze - nic bardziej mylnego

Po co to przyjmujemy? - pyta retorycznie Duda. OKO.press odpowiada.

Statystyki nie zostawiają wątpliwości - przemoc wobec kobiet, w tym przemoc w rodzinie jest powszechna. Według statystyk policyjnych 93 proc. sprawców przemocy domowej to mężczyźni, natomiast w niemal 90 proc. ofiarami są kobiety i dzieci.

W 2015 r. według policji ofiarami przemocy w rodzinie padło 97 501 osób, w tym 69 376 kobiet (dane z policyjnej „Niebieskiej karty”).

Także w statystykach przemocy seksualnej ofiarami są głównie kobiety. Jak wynika z raportu Fundacji STER przemocy seksualnej doświadcza ponad 87 proc. Polek.

Spurek: "Braki są w każdym obszarze - przeciwdziałania przemocy, wsparcia ofiar i ścigania sprawców. Od dawna na arenie międzynarodowej zwraca się Polsce uwagę, że niedostatecznie dba o izolację sprawcy od ofiary, czy działania podnoszące świadomość. Krytyczny był również raport Najwyższej Izby Kontroli, oceniający funkcjonowania ustawy w ramach samorządu terytorialnego, krytycznie odniósł się do tego systemu wskazując na jego luki i niedostatki".

Nie chodzi o gender, ale o cierpienia obywatelek

Argumentem, który miał dyskredytować ratyfikację konwencji był tzw. gender. Według przeciwników konwencji jedyną - i do tego groźną - innowacją, którą wprowadza konwencja jest definicja płci społeczno-kulturowej. To nieprawda. Konwencja nie jest dokumentem ideologicznym lecz omówieniem prawnych standardów zwalczania i zapobiegania przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej.

Lektura konwencji wskazuje na luki w polskim systemie prawnym. Dotyczą niemal każdego obszaru - działań profilaktycznych i edukacyjnych, systemu pomocy i wsparcia dla ofiar oraz ściganie i karanie sprawców.

Konwencja antyprzemocowa również dla Rzecznika Praw Obywatelskich jest podstawą do merytorycznej argumentacji, jak należałoby zmieniać polskie prawo."

Konwencja nie działa

Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowe weszła w życie 1 sierpnia 2016. Za jej realizacje odpowiada wyłącznie PiS.

Centrum Praw Kobiet wskazuje na zaniechania:

• Brak instytucji, która koordynowałaby rządowe działania przeciwdziałania przemocy,
• Nadal nie ma pojęcia przemocy ekonomicznej w polskim prawie,
• Krajowe ustawodawstwo nie dostosowuje definicji gwałtu do tej zawartej w konwencji,
• Nie ma kompleksowego systemu oceny ryzyka przemocy i procedur mających na celu ochronę kobiet,
• Brak współpracy pomiędzy różnymi podmiotami, w tym brak gotowości władz do współpracy z organizacjami pozarządowymi,
• Procedura niebieskiej karty nie spełnia wymogów konwencji,
• System pomocy nie opiera się na pomocy specjalistycznej.

Konwencja zaleca udzielanie pomocy ofiarom przemocy w specjalistycznych placówkach. W Polsce pomoc dostępna jest raczej w nieprzygotowanych do tego placówkach Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej, czy Ośrodkach Interwencji Kryzysowej.

Miejsc, gdzie mogą szukać wsparcia ofiary przemocy domowej czy innej jest niewiele, a tylko część z nich jest finansowana ze środków publicznych. Nie działa system 24-godzinnej bezpłatnej infolinii. Brakuje szkoleń dla specjalistów.

Również orzecznictwo w sprawach o przemoc wobec kobiet nie uwzględnia specyfiki sytuacji. Nadużywana jest m.in. mediacja, która nie jest tu wskazana ze względu na brak równowagi stron i "argument" przemocy.

Można by gorzko podsumować, że

Od czasu ratyfikowania Konwencji niewiele się w Polsce zmieniło. To obciąża resorty rządu Prawa i Sprawiedliwości.