Dziennikarz na smyczy Terleckiego, czyli PiS-owska wersja etyki poselskiej, wolności mediów, szacunku dla ludzi

Jarosław Kaczyński w sobotę 22 kwietnia szedł korytarzem sejmowym, goniła za nim grupka dziennikarzy, z którymi nie chciał rozmawiać. Kamerzysta zaszedł Kaczyńskiego z boku, żeby filmować z bliska. Idący za prezesem PiS marszałek Ryszard Terlecki próbował złapać kamerzystę za ramię, a gdy to się nie udało - z malującą się na twarzy wściekłością - zaczął ciągnąć za kabel kamery raz i drugi, tak mocno, że aż kamerzystę zatrzymał. Na tym filmie można zobaczyć i minę Terleckiego, i całą jego akcję.

Ryszard Terlecki, razem z innymi wicemarszałkami Sejmu, jest piątą lub szóstą (według różnych precedencji) osobą w państwie.

Naruszenie etyki poselskiej?

Zgodnie z zasadami etyki poselskiej, Terleckiego obowiązuje m.in. art. 6, czyli "dbałość o dobre imię Sejmu":

Trudno uznać szarpanie dziennikarza, jakby był psem na smyczy, za szacunek dla jego ludzkiej i zawodowej godności. Czy Terlecki naruszył zasady etyki, musiałaby ostatecznie ocenić Komisja Etyki Poselskiej. Gdyby uznała, że tak, mogłaby w drodze uchwały:

• zwrócić Terleckiemu uwagę,
• udzielić upomnienia lub
• udzielić nagany.

Naruszenie prawa prasowego?

Jak mówi OKO.press mecenas Krzysztof Pluta, specjalista prawa prasowego, ilekroć władze ingerują w pracę dziennikarzy lub obieg informacji, warto przywołać zasadniczy art 1. prawa prasowego.

"Prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej".

Pluta: "Gdy ktoś utrudnia lub uniemożliwia pracę dziennikarzowi, oznacza to, że tym samym ogranicza nasze obywatelskie prawo do informacji.

Czy jednak doszło do naruszenia artykułu 43 prawa prasowego?

Pluta: "Interwencja marszałka, który bezspornie użył przemocy, miała na celu powstrzymanie dziennikarza przed stworzeniem materiału, co zresztą marszałkowi się w pełni udało. Skoro materiał nie powstał, nie można go opublikować. Można to interpretować jako naruszenie art. 43". Zwłaszcza, gdyby wykazać, że celem kamerzysty była "interwencja dziennikarska", czyli odkrycie czegoś, co władze chciały skrywać. Tak zapewne było, bo Terlecki chciał uchronić prezesa Kaczyńskiego przez nagraniem pokazującym jego reakcję w niezręcznej sytuacji polityka, który nie odpowiada na pytania dziennikarzy. "Ale gdy w grę wchodzi odpowiedzialność karna, jak w tym przypadku do trzech lat pozbawienia wolności, trzeba ostrożnie stosować takie wnioskowanie rozszerzające. Ostatecznie to sąd musiałby rozstrzygnąć, czy doszło do przestępstwa z art. 43" - mówi Pluta.

Interwencja Terleckiego w Sejmie nasuwa skojarzenie z wydarzeniem z 16 grudnia 2016. Protestujący pod Sejmem Jarosław Malicki na widok ekipy TVP przesunął przed okiem kamery kartkę z napisem „PiS wynocha”. Jego wizerunek znalazł się na policyjnej stronie jako jednego z podejrzanych o popełnienie przestępstwa.

Jak 24 stycznia 2017 relacjonowały "Wirtualne media", prokuratura stołeczna postawiła Malickiemu, zarzut "uniemożliwiania prowadzenie relacji telewizyjnej poprzez zasłanianie reportera. Podstawą prawną zarzutu jest art 44 ust. 1 prawa prasowego:

Malicki wyjaśnił, że nie przyznał się do zarzucanego mu czynu i uznał akcję prokuratury za "strzelanie z armaty do komara".

Jak widać, prokuratura nie miała wątpliwości, że można uznać chwilowe zasłonięcie kamery za utrudnianie "krytyki prasowej", choć TVP Info raczej nie przesadza z krytykowaniem władz. Chyba, że chodziło o krytyczny obraz manifestantów.

Przestępstwo zmuszania?

Zachowanie marszałka miało wyraźnie przemocowy charakter. Mec. Pluta nie sądzi jednak, by można było uznać, że mieliśmy do czynienia z naruszeniem nietykalności cielesnej dziennikarza (art. 217 kodeksu karnego). Nie doszło do "uderzenia" ani innej formy "krzywdzącego kontaktu fizycznego". Pluta: "Zachowanie marszałka nosi jednak znamiona "zmuszania do określonego zachowania, zaniechania lub znoszenia", co opisuje art. 191 kodeksu karnego:

Takie przestępstwo jest ścigane z urzędu.