Epidemia: młodzi się nie boją, starsi bardzo. Wyborcy PiS: rząd daje radę [SONDAŻ OKO.PRESS]

W naszym sondażu zadaliśmy dwa pytania na temat epidemii:

• czy epidemia jest groźna, czy wymyka się spod kontroli, a może tylko nas straszą i żadnej epidemii nie ma?
• jak ocenić rządową strategię walki z epidemią?

Odpowiedzi w zasadzie nie zaskakują, choć w niektórych przypadkach zaskakuje rozmiar rozbieżności w ocenach pomiędzy poszczególnymi grupami respondentów.

Na pierwsze pytanie – o to, jak poważna jest sytuacja, 71 Polaków na 100 odpowiada, że zła (28 proc.) lub bardzo zła i wymyka się spod kontroli (43 proc.). Nie przejmuje się wirusem szczególnie 26 proc. respondentów. Ale tylko 7 proc. uważa, że nie ma żadnej epidemii, a rząd i media mącą ludziom w głowach. To i tak niski wynik, biorąc pod uwagę na przykład aktywność komentatorów pod tekstami OKO.press o koronawirusie. Czytając je można by odnieść wrażenie, że „frakcja sceptyczna" to zdecydowana większość.

Sondaż został przeprowadzony w listopadzie, a więc w okresie największego wzrostu i największej śmiertelności jesiennej fali koronawirusa. Można bez przesady powiedzieć, że każdy zna już kogoś, kto zachorował na COVID-19, a wielu z nas także kogoś, kto trafił do szpitala lub zmarł. Miało to wpływ na wyniki – jeszcze pod koniec września pogląd, że nie ma żadnej epidemii, podzielało 17 proc. Polaków.

Co ciekawe, nie ma dużych różnic w ocenie zagrożenia pomiędzy mężczyznami i kobietami.

Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia

Ta uniwersalna prawda wypowiedziana przez naszego pokojowego Noblistę wydaje się szczególnie sprawdzać w przypadku koronawirusa. Jest on najbardziej groźny dla osób w starszym wieku – co też odzwierciedlają dobitnie wyniki sondażu w podziale na grupy wiekowe.

Tylko siedem na 100 osób w wieku 60+ lekceważy epidemię lub w nią nie wierzy. Ale takie same poglądy ma aż 51 osób na 100 w wieku 18-29 lat! W takim układzie seniorom nie pozostaje nic innego, jak samym dbać o swoje zdrowie (i życie), bo na odpowiedzialność wnucząt chyba nie ma co – statystycznie – liczyć.

Widać też wyraźnie korelację pomiędzy wykształceniem, a świadomością zagrożenia: im dłużej chodziło się do szkół, tym bardziej obawia się wirusa.

Co ciekawe, osoby młodsze (po licencjacie i studiach magisterskich) ogólnie oceniają zagrożenie poważniej niż starsze (po pięcioletnich studiach magisterskich). Wyższy odsetek tych, którzy uważają, że epidemia wyrwała się spod kontroli – 55 proc. wśród młodszych, 47 proc. wśród starszych – zapewne jest związany z tym, że starsi wyborcy chętniej popierają rząd.

Jeśli zaś chodzi o preferencje polityczne ankietowanych, nie ma dużych zaskoczeń, ale jest trochę mniejszych.

Bardziej „koronosceptyczni", choć tylko o jeden punkt procentowy, są wyborcy Prawa i Sprawiedliwości i... Polski 2050 Szymona Hołowni. Za to wierzą w epidemię wszyscy głosujący na PSL i Kukiz'15 (ta koalicja istniała jeszcze, kiedy przeprowadzano sondaż), tu jednak trzeba zapewne brać poprawkę na najmniejszą próbkę (28 z tysiąca).

Nie powinno z kolei dziwić, że 56 proc. wyborców Prawa i Sprawiedliwości uważa, że epidemia – choć groźna – jest pod kontrolą, a 68 proc. głosujących na Koalicję Obywatelską, że pod żadną kontrolą nie jest.

Rząd nie daje sobie rady z małym wirusem

Premierka Nowej Zelandii Jacinda Ardern zdecydowanie wygrała w środku epidemii wybory parlamentarne, bo większość „Kiwisów" uznała, że poprowadziła ich społeczność jak najlepiej przez ten trudny czas (i nie chodzi tylko o to, że Nowa Zelandia leży na wyspach, ale o łączące ponad podziałami przywództwo). Mateusz Morawiecki jak na razie oceny ma kiepskie, jeśli chodzi o zarządzanie epidemicznym kryzysem.

Jesienna fala dała nam wszystkim w kość, doprowadzając do zapaści służby zdrowia i wielu niepotrzebnych śmierci – według danych z Głównego Urzędu Statystycznego ujawnionych przez portal konkret24, w tym roku zgony ponad średnią z lat 2015-2019 to już niemal 50 tys. osób. Morawiecki przyznał publicznie, że jeśli chodzi o przygotowanie do jesiennej fali to „błędy się zdarzały". To eufemizm, biorąc pod uwagę, że na jesień przygotowano zaledwie 6,5 tys. łóżek dla pacjentów z COVID-19. W szczycie fali było ich ponad 22 tys. Wyborcy pamiętają też premierowi, że w lecie, przed wyborami prezydenckimi, przekonywał, że „ten wirus jest w odwrocie" i „nie trzeba się go bać".

Skutek? Aż 65 Polek i Polaków na 100 uważa, że rząd radzi sobie z epidemią źle i zdecydowanie źle.

To i tak łagodniejsza ocena niż ta wystawiona przez wielu ekspertów, zwłaszcza epidemiologów.

W odpowiedzi na to pytanie kobiety były dla rządu nieco surowsze niż mężczyźni: źle lub bardzo źle jego działania oceniało 62 proc. osób z chromosomem x i 66 proc. osób, które go nie posiadają.

Preferencje polityczne dość wyraźnie przenoszą się na ocenę rządzących: tylko wyborcy Prawa i Sprawiedliwości uważają, że rząd radzi sobie z epidemią. I zaledwie dziewięcioro na 100 uważa, że sobie nie radzi. Nie zaburzają tej oceny ani nadmiarowe zgony - a jesteśmy w tej chwili na drugim miejscu w Europie, po Hiszpanii, w tej smutnej kategorii - ani przedłużające się lockdowny i trudności w leczeniu innych niż COVID-19 schorzeń.

Rezultat jest bardziej złożony, jeśli o zaufanie do władz w kwestii radzenia sobie z epidemią zapytamy poszczególne grupy wiekowe. Seniorzy, którzy w o wiele większym stopniu niż ludzie młodzi uważają koronawirusa za groźnego, tutaj są rozdarci – co ma związek z tym, że chętniej niż młodsi popierają rząd Prawa i Sprawiedliwości.

Połowa wyborców w wieku 60+ jest zadowolona z tego, jak gabinet Morawieckiego radzi sobie z koronawirusem, mimo tego, że to oni mają wśród swoich rówieśników najwięcej ofiar COVID-19. Czy działa na nich rządowa propaganda, według której władze są skuteczne i zdecydowane? W telewizji publicznej i na profilach w mediach społecznościowych Ministerstwa Zdrowia i Kancelarii Premiera wciąż pojawia się wykres, z którego wynika, że jeśli chodzi o zgony z powodu zakażenia SARS-CoV-2 na liczbę mieszkańców plasujemy się w środku naszego kontynentu. Wykresu z wszystkimi zgonami ponad średnią, tego, gdzie ustępujemy tylko Hiszpanii, raczej tam się nie zobaczy.

Najbardziej krytyczni są 30+: zdaniem aż 80 proc. z nich rząd sobie nie radzi. Niewiele, bo tylko o punkt procentowy, ustępuje im w takim przekonaniu grupa najmłodsza, 18-29 lat. To ta sama grupa, która uważa, że wirusa nie trzeba się bać. Może to świadczyć o kilku rzeczach: że pytanie sondażowe zrozumieli raczej tak, że oni i ich rówieśnicy nie muszą się bać, oraz że działania rządzących oceniane są jako nadmiarowe. Wreszcie o tym – co potwierdzają inne pytania sondażu – że wśród młodych rośnie niechęć wobec rządów prawicy.

A jak ma się do oceny działań rządu wykształcenie? I tu mamy do czynienia z podwójną korelacją: im lepsze wykształcenie, tym gorsza ocena, ale też im niższe wykształcenie, tym większe poparcie dla PiS.

I w tym przypadku młodsza generacja magistrów jest bardziej radykalna, jeśli chodzi o rozliczenie rządu za walkę z epidemią: 80 na 100 ocenia zaangażowanie władz negatywnie, w porównaniu do 70 proc. w starszej generacji. Z kolei wśród osób z wykształceniem podstawowym odsetek niezadowolonych nie przekracza 60 proc.

Sondaż telefoniczny CATI Ipsos dla OKO.press, na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków N= 1000 osób, 23-25 listopada 2020. Losowanie próby miało charakter warstwowo-proporcjonalny. Kontrolowano miejsce zamieszkania respondenta pod względem województwa i wielkości miejscowości. Około 70 proc. spośród 1000 wywiadów zrealizowano pod wylosowanymi numerami telefonów komórkowych.