Episkopat: od lipca 2018 roku zgłoszono 368 przypadków molestowania seksualnego przez 292 duchownych

Wyniki kwerendy dotyczącej przestępstw seksualnych w Kościele zostały przedstawione opinii publicznej w poniedziałek 28 czerwca.

Jeśli połączyć te dane z wynikami poprzedniej kwerendy KEP opublikowanej na początku 2019 roku, to

Najwięcej zgłoszeń po filmie Sekielskich

"Kościół, w którym kiedyś dokonała się krzywda, staje się miejscem wysłuchania i pomocy, szukania prawdy i sprawiedliwości" – mówił na prezentacji wyników kwerendy abp Wojciech Polak, prymas i delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Wyniki pierwszej kwerendy dotyczącej przestępstw seksualnych zostały opublikowane w marcu 2019 roku, dotyczyły zgłoszeń od 1990 do połowy 2018 roku. Jak podawał KEP, w tym okresie 382 duchownych wykorzystało seksualnie 625 małoletnich (przy czym KEP zaznaczał, że część przypadków jest niepotwierdzona).

Wyniki nowej kwerendy obejmują tylko dwa i pół roku, od lipca 2018 do końca 2020 roku. Według KEP w tym czasie do hierarchów wpłynęły zgłoszenia dotyczące 368 osób, które zostały wykorzystane seksualnie przez 292 księży i zakonników (z czego co najmniej 42 sprawców zostało uwzględnionych już w pierwszej kwerendzie).

"Musimy pamiętać i zdajemy sobie z tego sprawę, że wciąż nie wszyscy zdecydowali się opowiedzieć o swojej krzywdzie i dokonać takiego zgłoszenia" – komentował wyniki abp Polak.

Dane do kwerendy zostały – tak jak i wcześniej – zbierane przez KEP za pomocą dobrowolnych formularzy rozesłanych do wszystkich kurii diecezjalnych oraz męskich jurysdykcji zakonnych. Następnie dane analizował i przygotował do publikacji Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. Cała kwerenda została więc przygotowana przez stronę kościelną i opierała się na dobrej woli biskupów i przełożonych domów zakonnych, którzy wypełniali formularze. Zebranie i opracowanie badań zostało sfinansowane przez Fundację św. Józefa, która zajmuje się ofiarami przestępstw seksualnych w Kościele.

Kwerenda przedstawia tylko zbiorcze dane ogólnokrajowe, nie mamy więc podziału np. na poszczególne diecezje.

Co trzecia ofiara to ministrant

Z najnowszej kwerendy wynika, że spośród 368 zgłoszeń, prawie połowa pochodziła bezpośrednio od ofiary molestowania, a 8 proc. od członków ich rodzin. Co ciekawe, 19 proc. przestępstw zgłosiły osoby duchowne.

38 zgłoszeń strona kościelna uznała za "niewiarygodne".

Najstarsze zgłoszenie dotyczy molestowania, do którego doszło w 1958 roku. 299 zgłoszeń (81 proc.) dotyczyło przestępstw popełnionych w okresie od 1958 do 2017 roku, a 65 zgłoszeń (18 proc.) − czynów z ostatnich trzech lat (2018-2020). W czterech zgłoszeniach nie określono czasu zarzucanych przestępstw.

Jeśli chodzi o 368 ofiar, to:

• prawie po równo są nimi małoletni poniżej 15. roku życia i małoletni pomiędzy 15. a 18. rokiem życia (prawo kościelne, w odróżnieniu od prawa świeckiego, tak samo traktuje wszystkich małoletnich do 18. roku życia);
• połowę stanowią chłopcy, połowę dziewczynki (21 zgłoszeń nie zawiera informacji na temat wieku);
• prawie co trzecia to ministrant, a co piąta uczeń lub uczennica przygotowująca się do sakramentów;
• w przypadku aż 47 proc. zgłoszeń KEP informuje, że ofiara „miała inny lub nieznany jurysdykcji status w relacji do instytucji kościelnej".

W wynikach kwerendy podane są również dane dotyczące zawiadomień do prokuratury i policji. Jak czytamy w dokumencie, spośród 173 spraw dotyczących osób poniżej 15. roku życia, organom ścigania zostało zgłoszone 148. Z pozostałych 25 spraw, które nie zostały zgłoszone organom ścigania: w 13 sprawcy już nie żyją, cztery są na etapie "weryfikacji wstępnej", a osiem strona kościelna uznała za niewiarygodne.

Ciekawe jest tych osiem ostatnich przypadków, których hierarchowie nie uznali za wiarygodne. Tutaj bowiem biskupi stąpają po cienkim lodzie. Zgodnie z nowelizacją kodeksu karnego z lipca 2017 roku osobom, które mają „wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu” molestowania małoletnich poniżej lat 15, a nie powiadomią o tym organów ścigania, grozi do trzech lat więzienia (art. 240 kk).

W przypadku ofiar, które w momencie molestowania miały między 15 a 18 lat, 80 proc. spraw władze kościelne nie zgłosiły organom ścigania. Co prawda w świetle prawa seks z osobą powyżej 15. roku życia (za zgodą obydwu stron) nie jest przestępstwem, jednak po co w takim razie ofiary zgłaszałyby te zdarzenia władzom kościelnym? Prawdopodobnie – choć autorzy kwerendy nie wyjaśnili tego szczegółowo – wynika to z przedawnienia ewentualnych przestępstw.

Co dziesiąty sprawca dalej pełni posługę

Od lipca 2018 roku władze kościelne dostały informacje na temat 292 sprawców – 233 księży i 59 zakonników – z czego wobec 58 zgłoszeń było więcej niż jedno. W tej grupie 42 sprawców było również uwzględnionych w poprzedniej kwerendzie.

Prezentujący wyniki kwerendy ks. Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego i ks. Piotr Studnicki z biura delegata KEP nie znali jednak odpowiedzi, ilu z tych 42 duchownych to recydywiści, a wobec ilu pojawiły się od lipca 2018 roku kolejne zarzuty.

Jak czytamy w opracowaniu kwerendy, 46 proc. sprawców zostało odsuniętych od pełnienia posługi na czas badania zarzutów, 36 proc. odsunięto od kontaktów z dziećmi i młodzieżą, a 37 proc. ma nakaz przebywania "w określonym miejscu".

Dlaczego? Jak usłyszeliśmy na konferencji, powodem jest różny status zgłoszeń. 144 zarzuty uznano za potwierdzone lub uwiarygodnione na etapie wstępnym, lub przez Kongregację Nauki Wiary, a 186 z nich jest dopiero w trakcie badania.