Franciszkowi zależy na ofiarach pedofilii? Niech otworzy wszystkie archiwa

Watykan zarządza globalnym kryzysem. Jednocześnie w kościele trwa walka o władzę, a oskarżenia są formowane publicznie. Gdy papież Franciszek kajał się przez uczestnikami IX Światowego Spotkania Rodzin w Dublinie 25 sierpnia 2018, arcybiskup Carl Maria Viganò oskarżył głowę kościoła o tuszowanie sprawy kardynała Theodora McCarricka. Sprawa tego sędziwego kardynała wypłynęła w czerwcu 2018 roku. Chodziło o wydarzenia z lat 1971-1972, które miały mieć miejsce w nowojorskiej katedrze św. Patryka, a sprawa dotyczy ministranta. Kiedy zrobiło się o niej głośno, Watykan zdecydował o natychmiastowym zakazie sprawowania posługi przez oskarżonego duchownego. 28 lipca 2018 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z zasiadania w Kolegium Kardynałów.

Ale według Viganò (byłego nuncjusza apostolskiego w USA) papież Benedykt znacznie wcześniej nałożył sankcje na McCarricka. „Kardynał miał opuścić seminarium, w którym mieszkał”. Powodem nałożenia kar były nadużycia na tle seksualnym kardynała wobec młodych księży i kleryków. Watykan był alarmowany o jego sprawie już w 2000 roku, a więc w czasach pontyfikatu Jana Pawła II.

Viganò wezwał ojca świętego do dania „dobrego przykładu kardynałom i biskupom, którzy ukryli nadużycia McCarrick’a” i zaapelował, by ustąpił ze stolicy piotrowej. Stwierdził nadto, że „Lud Boży ma prawo poznać pełną prawdę również odnośnie do swoich pasterzy”.

Prawda może zaboleć. Jakkolwiek komentatorzy watykańscy dostrzegają w piśmie byłego nuncjusza prowokację i próbę osłabienia Franciszka zaplanowaną przez konserwatywnych hierarchów, reputacja papieża w sprawie walki z pedofilią doznała znaczących uszczerbków.

W Chile płoną kościoły

W dniu 18 maja 2018 roku media obiegła wiadomość o dymisji biskupów chilijskich, których papież Franciszek wezwał do Stolicy Apostolskiej w związku z raportem wysłannika watykańskiego arcybiskupa Charlesa Scicluny dotyczącym nadużyć seksualnych w przestrzeni tamtejszego kościoła

Kryzys wybuchł w roku 2015, zaraz po tym, gdy Franciszek powołał na stanowisko biskupa diecezji Osorno, Juana Barrosa Madrida, oskarżanego o poplecznictwo w związku ze skandalami „seryjnego pedofila” Fernando Karadimy. Co ciekawe, sam papież, który jeszcze nie tak dawno bronił swojej decyzji, uderzył się w pierś i przeprosił za wsparcie, którego udzielał Juanowi Barrosowi Madridowi.

Pod koniec marca 2015 roku wicedyrektor watykańskiego Biura Prasowego o. Ciro Benedettini wydał oświadczenie, w którym napisał, że „Kongregacja ds. Biskupów starannie przebadała kandydaturę biskupa i nie znalazła obiektywnych powodów wykluczających nominację”. Ciekawe, czy konsekwencje poniesie również ta kongregacja? Przy czym decyzję o tej nominacji podjął sam papież i to on bierze za nią odpowiedzialność.

Stolica Apostolska do końca milczała w obliczu skandalu w Chile, robiąc dobrą minę do złej gry. Zachowywała się jak zwykle. Postawiona jednak pod pręgierzem opinii publicznej uległa. A w Chile zawrzało dosłownie. Przed zaplanowaną na początek tego roku wizytą Franciszka doszło do podpalenia kilku kościołów. Do tej eskalacji nie doszłoby, gdyby Watykan w odpowiednim czasie zareagował, a do ingresu Barroso w diecezji Osorno w ogóle by nie doszło.

Ofiary oskarżają. Franciszek zaprzecza

Cieniem nad Franciszkiem kładzie się jeszcze inna historia. Dotyczy czasów, kiedy Bergollio kierował kościołem w Buenos Aires. Papież wspominając czasy, kiedy zawiadywał tamtejszą diecezją, twierdzi, że nie spotkał się ze skandalami z udziałem duchownych.

Co innego wynika z głośnego dokumentu „Zmowa milczenia. Sex Abuse in The Church: Code of Silence". Ofiary molestowana przez księży w Buenos Aires, z którymi spotkali się dziennikarze, twierdzą, że o wykorzystywaniu zawiadomili Franciszka, kiedy ten był jeszcze arcybiskupem. Autorzy reportażu usłyszeli od ofiar, że papież nie odpowiedział na ich skargi.

Filmowcy twierdzą również, że papież, jeszcze jako arcybiskup, próbował zapobiec skazaniu księdza Grassiego. To charyzmatyczny argentyński ksiądz, który prowadził sierociniec, ale odsunięto go od pracy z dziećmi po ujawnieniu jego nadużyć wobec nieletnich. Kościół argentyński chronił go. Kościół, a w zasadzie Franciszek, zlecił raport dotyczący sprawy Grassiego znanemu prawnikowi. Sprawca został skazany przez sąd na karę piętnastu lat więzienia. W raporcie zleconym przez episkopat Argentyny w sposób prymitywny podważano prawdomówność ofiar. Dokument ten trafił do sędziów, którzy rozstrzygali apelację obrońców Grassiego. Jeden z sędziów wypowiadający się na potrzeby reportażu mówi, że dokument ten faworyzował sprawcę.

Nie mam złudzeń, że ta historia jeszcze powróci na pierwsze strony gazet. Wygląda na to, że stronnicy papieża i konserwatyści będą walczyć na arenie medialnej. Stracą na tym pokrzywdzeni. Ich sprawy utknęły. Jeden z liderów ocalonych Tim Lennon ze SNAP, największej organizacji skupiającej pokrzywdzonych ma rację, twierdząc: „Gdyby Franciszek chciał na poważnie zająć się problemem molestowania seksualnego, zażądałby od wszystkich diecezji otwarcia archiwów”. To jest test na wiarygodność: większą wartość mają dla niego dzieci czy kompromitująca prawda o hierarchach kościoła katolickiego?

Słowa to za mało

Przy okazji wizyty w Irlandii 25-26 sierpnia 2018 papież Franciszek po wysłuchaniu świadectw ofiar nadużyć seksualnych ze strony duchownych nazwał ich morale dosadnie: "gówno".

To, że Franciszek lubi prowokować, wiadomo nie od dziś. Mówi to, co myśli i wprawia tym w coraz to większą konsternacje konserwatystów. Głośno było ostatnio o Manuelu, którego ojciec zmarł jako osoba niewierząca. Chłopca nurtowało, co się z jego ojcem stało po śmierci. Franciszek odrzekł, że „był dobrym tatą, jest teraz z Bogiem”. Według relacji jednej z ofiar seryjnego chilijskiego pedofila ojca Karadimy – Juana Carlosa Cruza – Papież miał jej powiedzieć w trakcie prywatnej rozmowy, że jego skłonność homoseksualna jest nieistotna. „Wiesz, Juan Carlos, że to nie ma znaczenia. Bóg cię takim stworzył. I takim cię kocha.”

To gesty, które zjednują Franciszkowi sympatię. Jakże są inne od pobrzmiewających nad Wisłą obsesji arcybiskupa Jędraszewskiego, piętnującego homoseksualizm czy prymitywnych wrzutek nadwornego kapelana PiS-u, biskupa Dydycza, nazywającego dyskusję o pedofilii duchownych atakiem kościół.

Magia słów Franciszka może jednak tym razem nie wystarczyć.

Słowa wypowiedziane przez przyszłego papieża Benedykta XIV w rzymskim Colosseum przy okazji rozważań drogi krzyżowej w dniu 25 marca 2005 roku poruszyły cały świat. Mający opinię nudnego, konserwatywnego kurialisty i rzadko okazujący emocje Ratzinger, miał jednak swoje powody, by je wypowiedzieć. Zawiadywana przez niego Kongregacja Nauki Wiary, poczynając od 18 maja 2001 roku była jedynym i wyłącznym adresatem rozsądzania spraw dotyczących nadużyć duchownych wobec nieletnich. W dokumencie DELICTA GRAVIORA Jan Paweł II ustanowił wyłączną jurysdykcję kongregacji dla tego typu przestępstw.

Nie brak opinii, że skala „brudu” i „zbrukania” przerosły tego papieża. Czy przewidział scenariusz, którego jesteśmy świadkami ostatnich tygodniach?

Organizacja przestępcza?

Prasa amerykańska jest dla kościoła bezlitosna. Trudno się dziwić. Raport wielkiej ławy przysięgłych, dotyczący wykorzystywania dzieci przez duchownych stanu Pensylwania, który zreferował publicznie prokurator Josh Shapiro, to lektura porażająca. NBC NEWS, komentując sprawę, postawiło tezę, że Kościół katolicki jest organizacją przestępczą.

Ofiar może być o wiele więcej. Wskaźnik ciemnej liczby przestępstw na tle seksualnym może sięgać nawet 95 proc. Sprawy o których mowa w raporcie dotyczą przecież tylko tych nadużyć, które zostały zgłoszone. Zaraz po publikacji raportu w biurze prokuratora Shapiro rozdzwoniły się telefony. W pierwszym tygodniu od publikacji raportu zarejestrowano blisko sto pięćdziesiąt nowych zgłoszeń.

Szczegóły raportu budzą gniew. Są ofiary śmiertelne, najmłodsza z pokrzywdzonych to półtoraroczna dziewczynka. Głośna jest sprawa George’a. To jedna z ofiar księdza Zirwasa, członka grupy pedofilów duchownych, którzy gwałcili dzieci, dzielili się informacjami na temat potencjalnych ofiar, gromadzili dziecięcą pornografię. Pokrzywdzeni dostawali złote krzyże do noszenia na szyi. Był to znak rozpoznawczy dla kapłanów z pedofilskiego kręgu.

Kardynał Donald Wuerl, który przewodniczył pogrzebowi Zirwasa w Pensylwanii, był w latach 1988–2006 biskupem Pittsburgha. Przemawiając nad jego grobem, opisał zwyrodnialca jako życzliwego człowieka: „Kapłan jest kapłanem – powiedział tego dnia Wuerl. – Kiedy zostanie wyświęcony, jest kapłanem na zawsze”. Los Wuerla, który miał tuszować niektóre ze skandali, wydaje się przesądzony. Jednak koleina głowa kardynalska, która spadnie, tym razem już nie wystarczy.

*Artur Nowak - adwokat, publicysta i pisarz, autor książek „Żeby nie było zgorszenia. Ofiary mają głos” (współautorka: Małgorzata Szewczyk-Nowak, Krytyka Polityczna, 2018) i „Kroniki opętanej” (Krytyka Polityczna, 2018).