GOWORIT MOSKWA. Lekcje historii dla siedmiolatków, jak Rosja zawsze wygrywa (nawet jak przegrywa)

W pierwszym dniu “Bitwy o Donbas” doniesień z frontu było jednak mało, były to też - jak od 55 dni – doniesienia o “ukraińskim ostrzale” i “celnym rosyjskim uderzeniu". Telewizja sprawozdaje "oczyszczanie" Mariupola z "nacystow". Te informacje nie pozwalają wyrobić sobie zdania o tym, co się dzieje w Ukrainie – jedyne, co mogą zrobić, to utrwalić pogląd na wojnę, jaki odbiorca już ma.

Ławrow tłumaczy, o co teraz chodzi w Ukrainie

Nową wykładnię wojny zrobił nie Putin, ale jego minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow.

Przyjrzyjmy się tym niuansom ważnym dla kremlinologów: czasem o planach Moskwy mówi niski rangą urzędnik i po prostu oswaja opinię publiczną z kolejnym okrucieństwem (tu szczególnie ważny jest np. Rusłan Kadyrow, urzędnicy z Krymu albo z “donieckich republik” - co jakiś czas propaganda uważa, że należy ich zacytować, jak np. wzywają do krwawej rozprawy z Zełenskim i Ukrainą, albo zaczynają dyskusję o przywróceniu kary śmierci w Rosji).

Czasem o zamiarach Rosji mówi sam Putin. A czasem, kiedy sprawa jest poważna, ale nie wiadomo, czy się sukces jest stuprocentowy – ktoś bliski Putina, ale nie on sam).

„Rozpoczyna się kolejny etap specjalnej operacji wojskowej na Ukrainie. Ma ona na celu całkowite wyzwolenie Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej” – powiedział Ławrow w wywiadzie dla “India Today”. Ławrow doprecyzował, że Rosja „wyzwala” republiki donieckie w granicach ich obwodów ukraińskich, bowiem do tej pory republiki te obejmowały tylko część terytoriów, do których mają roszczenia.

W tym samym wywiadzie Ławrow uspokoił świat, że

1. „nie bierze się pod uwagę możliwości użycia przez Rosję broni jądrowej na Ukrainie, będzie tam używana tylko broń konwencjonalna”,
2. Rosja nie zamierza zmieniać władz w Ukrainie, choć na zajętych terenach raczej zrobi referenda, w których ludność będzie miała szansę opowiedzieć się za Rosją: „Nie zamierzamy zmieniać reżimu na Ukrainie, mówiliśmy to wiele razy. Chcemy, aby Ukraińcy decydowali o tym, jak chcą żyć” - oznajmił Ławrow.

Ukraina może sama zdecydować, że chce do Rosji

Dziennikarka “India Today” zauważył jednak przytomnie, że w Melitopolu i Berdiańsku Rosjanie po prostu wymieniają władze: powołali tymczasowych burmistrzów i organizują referenda w sprawie secesji z Ukrainy.

Na co Ławrow wyłożył sowiecką doktrynę samostanowienia narodów (że narody mają prawo do samostanowienia pod warunkiem, że samostanowią to, co chce Moskwa): „Ludzie w Ukrainie cierpieli przez osiem lat, neonaziści zabronili im mówić po rosyjsku, zachowywać pamięć o bohaterach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej [czyli II wojnie światowej], organizować parad. Teraz ci ludzie wypędzili neonazistów i chcą powiedzieć: »Teraz zdecydujemy, kto tu poprowadzi, to jest nasz burmistrz, nasze zgromadzenie ustawodawcze«”.

Ponieważ my, odbiorcy tych słów, wiemy, że to nie “ci ludzie” wypędzili “nazistów”, ale najechała na ich miasta rosyjska armia, wypowiedź Ławrowa jest jasna: Putin ma głęboką potrzebę wymiany władz w Ukrainie wszędzie tam, gdzie zdoła. Być może nie w Kijowie, ale kto wie?

A teraz wyedukujemy wam dzieci, bo wasz entuzjazm do wojny jest tylko 80-procentowy

Zanim jednak Putin wyjaśnił to wszystko ustami Ławrowa, jego rząd zrobił to, co autorytarne rządy zwykły robić w kryzysie: zajął się edukacją. O tych planach poinformował jego minister edukacji Siergiej Krawcow.

Jest w tym głęboka imperialna prawda: nie ważne, kto wygra jaka bitwę, ważne, jak o tym będą uczyć w szkołach. Dlatego władza dziś właśnie postanowiła, że będzie uczyć historii OD PIERWSZEJ KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. I teraz planuje, co napisze w podręcznikach do tej “historii” o najnowszej bitwie.

Bo oczywiście nie może tu być mowy o historii prawdziwej – czyli o dyscyplinie akademickiej polegającej na spieraniu się, szukaniu różnych interpretacji i uczeniu się krytycznej analizy informacji. Tu mówimy o przedmiocie rozumianym jak coś na wzór naszej “historii i teraźniejszości”, czyli jedynej słusznej wersji zdarzeń.

Oczywiście, propaganda – jak każda propaganda na świecie – w chwili próby stara się przekonać władców swego świata, że to ona wszystko załatwi. Ale w sprawie rosyjskiego HiTu podobny pogląd ma też władza. Jak wynika z przekazu propagandy, okazała się tym projektem zainteresowana.

Władza na wojnie pisze dzieciom podręczniki

„Postanowiłem, że edukacja historyczna rozpocznie się w szkołach od pierwszej klasy” – powiedział minister Krawcow w czasie ogólnorosyjskiego szkolnego forum historycznego "Siła w prawdzie!" (screen z relacji "Wiesti" na ten temat - na samej górze).

Postanowił – zauważmy – bo to rzecz, która nie wymaga rozmowy, konsultacji, chociażby z rodzicami i nauczycielami. Władza chce, władza ma. Dotychczas nauka historii w szkołach Federacji Rosyjskiej rozpoczyna się od piątej klasy.

Minister edukacji zaznaczył, że "nie pozwoli na złe traktowanie narodów Białorusi i Ukrainy podczas tego studiowania historii narodowej”.

Plany dla siedmiolatków były następujące:

• “Podręcznik historii dla pierwszoklasistów powinien być napisany z miłością do Ojczyzny i przejść dokładną edycję, aby uniknąć błędów i ewentualnej »ideologicznej stęchlizny«” - skomentował zaraz biskup Sawa, wykładowca Moskiewskiej Akademii Teologicznej i Seminarium Duchownego.
• „Co będzie nauczane, jak będą nauczane, trzeba to przedyskutować” - ogłosił natychmiast szef Dumy Wiaczesław Wołodin i zaprosił ministra oświaty “w celu omówienia formatu lekcji edukacji historycznej od pierwszej klasy”. Wołodin wierzy, że wczesna nauka “historii” pomoże "ukształtować światopogląd dziecka od pierwszej klasy”. Dziś niestety o “Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej” uczniowie dowiadują się pod koniec edukacji, w klasach 10-11, kiedy przygotowują się do egzaminów końcowych i “mają inne priorytety”.
• „Musimy stworzyć program edukacyjny, musimy wydać podręcznik, materiały metodyczne, przeszkolić nauczycieli” - pospieszyła z uwagami przewodnicząca Komisji Dumy ds. Edukacji Olga Kazakowa. “Odpowiednie programy edukacyjne mogłyby powstać już w 2022 roku”.
• „Najlepiej [byłoby] zacząć od historii Rosji, zrobić krótką wycieczkę w czasie (starożytna Rosja, księstwa ruskie, carstwo, Imperium Rosyjskie, ZSRR, Federacja Rosyjska), aby dzieci miały wspólne zrozumienie ciągłości [historii Rosji]” – dodała zastępczyni Kazakowej Jana Lantratowa. Jej zdaniem uczniów szkół podstawowych należy uczyć historii poprzez „proste, urzekające obrazy”, przedstawiać materiał w zabawny sposób, organizować projekcje filmowe i umawiać się na spotkania z weteranami II wojny światowej i innymi bohaterami „póki jeszcze żyją”.

To nie będzie „historia", ale „edukacja historyczna"

Na to wszystko minister Krawcow lekko się zmitygował i powiedział: „Od pierwszej klasy będziemy mieli edukację historyczną, ale to nie będą lekcje historii. Takie lekcje będą się odbywały od klasy piątej, ale już od początku edukacji będzie można dyskutować o historii regionu, swojej małej ojczyzny w ramach przedmiotu »Świat wokół nas«”.

Nie zrozumiałam więc do końca, co Putin chce zrobić dzieciom.

Oczywiście lekcje “historii” w szkołach dotyczyć też będą “specjalnej operacji w Ukrainie”. Ministerstwo Edukacji zamierza uzupełnić podręczniki historii o wydarzenia związane z operacją specjalną na Ukrainie - zapowiedział minister Krawcow.

Nie poprzestaniemy na siedmiolatkach

"Szkołom wysłano rekomendacje – aby w każdy poniedziałek rozpoczynały naukę od uroczystej ceremonii podniesienia flagi i odśpiewania hymnu. Od maja ma tak być w wybranych szkołach, od września - we wszystkich szkołach w kraju" - ogłosiło, także dziś, Ministerstwo Edukacji. 1 września w ramach zajęć pozalekcyjnych odbędzie się lekcja „Rozmowy o ważnych sprawach”, podczas której nauczyciele będą opowiadać o bieżących wydarzeniach na świecie i dzielić się swoimi opiniami.

W latach 2022-2024 rosyjskie Ministerstwo Edukacji chce wyposażyć 33 tys. szkół w symbole państwowe. Planowane jest również tworzenie oddziałów sztandarowych, w skład których wejdą dzieci, które odniosły sukces w różnych zajęciach.

Jak Rosjanie rozumieją zwycięstwo w Ukrainie

Przyjrzawszy się temu edukacyjnemu pobudzeniu pomyślałam, że władza jakoś specjalnie nie jest pewna swego, skoro chce katować siedmiolatki Iwanem Groźnym i Piotrem I.

I rzeczywiście - odpowiedź przyniosły ostatnie badania socjologiczne Wszechrosyjskiego Centrum Badania Opinii Publicznej VTsIOM (rozumiemy, że takie badania robi się nie po to, by sprawdzić, co ludzie myślą, ale czy myślą właściwie).

• 88 proc. badanych Rosjan poparło stwierdzenie, że w Ukrainie działają organizacje wyznające ideologię nazistowską, które zagrażają Federacji Rosyjskiej. (“Ten punkt widzenia dominuje we wszystkich kategoriach wiekowych i różnych grupach społecznych” – powiedział socjolog Michaił Mamonow z VTsIOM).
• Ale 4 proc. powiedziało w rozmowie telefonicznej z przedstawicielem rządowego ośrodka, że nie zgadza się z twierdzeniem o “nazistowskich organizacjach” w Ukrainie.
• Kolejne 8 proc. powiedziało ankieterom, że nie zna odpowiedzi.
• 76 proc. uczestników ankiety zgodziło się z twierdzeniem, że ukraińskie organizacje nazistowskie stanowią zagrożenie dla Rosji i obywateli Rosji.
• Jednak 14 proc. respondentów uważa, że najprawdopodobniej nie ma takiego zagrożenia.
• 8 proc. ankietowanych stwierdziło, że władze Ukrainy nie wspierają organizacji nazistowskich.

Najciekawsze jest na końcu komunikatu:

45 proc. ankietowanych spodziewa się, że specjalna operacja wojskowa Rosji na Ukrainie zakończy się procesem „ukraińskich nazistów za ich zbrodnie”. Popularnymi - jak pisze TASS - opcjami w odpowiedzi na pytanie ankieterów stały się też:

• że Ukraina nie wstąpi do NATO i ogłosi status państwa neutralnego,
• że Ukraina uzna niepodległość ŁRL i DRL,
• że utrwalony zostanie niejądrowy status Ukrainy,
• że propaganda nazizmu w Ukrainie będzie karana.

Widać więc, że Rosjanie nie do końca wiedzą, co mają odpowiadać na pytania o wojnę/”specjalną operację” w Donbasie.

(nie ma znaczenia, że ta wojna trwa, już Lenin nauczał, że liczą się dobre odpowiedzi przed, a nie po fakcie).

Lenin wiecznie żywy

Lenin pojawił się tu nie bez powodu: obchodzi za trzy dni urodziny (bo, jak pamiętają starsi, Lenin ze szkolnych czytanek jest wiecznie żywy). I dziś właśnie propaganda do szerokiego obiegu wpuściła wyniki sondażu o Leninie.

Lenin nie jest ulubioną postacią obecnej rosyjskiej władzy (zarzuca mu przecież np. “sztuczne stworzenie Ukrainy” jako sowieckiej republiki), ale jest to postać czczona w całym imperium, postać, której wymyślone dzieje propaganda wbijała do głowy od przedszkola. Z tego powodu wyniki tych badań (dla tego samego państwowego ośrodka) są interesujące:

• 37 proc. Rosjan uważa, że działania Lenina były korzystne dla Rosji,
• 32 proc. - że tyle samo dobra i zła,
• 21 proc. - że wyrządził jej więcej krzywdy,
• 10 proc. nie ma zdania.

Wśród ankietowanych aż 2 proc. powiedziało ankieterom państwowej instytucji badawczej, że z kilkunastu proponowanych odpowiedzi wybiera “nie wiem, kim był Lenin”, zaś 6 proc. wybrało odpowiedź “trudno powiedzieć” (najbardziej popularną, bo wskazaną przez 37 proc. ankietowanych było, że Lenin to rewolucjonista, cokolwiek to znaczy).

Na pytanie, jak będą pamiętać Lenina za 40-50 lat, co trzeci Rosjanin (29 proc.) odpowiedział, że nie będzie o nim pamiętać nikt poza historykami.

PS. Ukraiński minister edukacji Serhij Szkarlet poparł we wtorek wprowadzenie zakazu nauczania języka rosyjskiego w ukraińskich szkołach od 1 września. „Musimy zobaczyć, to zależy od wyboru szkoły i rady pedagogicznej, ale w zasadzie popieramy tę inicjatywę” – powiedział.

Od początku napaści Rosji na Ukrainę śledzimy, co mówi na ten temat rosyjska propaganda. Jakich chwytów używa, jakich argumentów? Co wyczytać można między wierszami? Nasz cykl GOWORIT MOSKWA znajdziesz pod tym tagiem.