GOWORIT MOSKWA: Jak się wygrywa, kiedy się przegrywa. Gaza jak Ukraina

Tuż przed wizytą Putina w Chinach (17 i 18 października) propaganda rozwiązała dylemat, jak wykorzystać w swej narracji wojnę na Bliskim Wschodzie. Przez tydzień nie było jasne, kto na tej wojnie ma rację, kto jest dobry, a kto zły – tymczasem propaganda Kremla opiera się na prostych przekazach. Teraz już z grubsza wiadomo:

Propaganda Kremla ma dla nas teraz takie proste i znajome prawdy:

• Izrael stanął w obliczu bezprecedensowego ataku Hamasu (to, jak bezwzględnie propaganda Kremla traktuje Hamas, staje się tym ciekawsze, im więcej jest sygnałów o pomocy Putina dla Hamasu; zresztą on sam oficjalnie “nie wyklucza” , że jakaś broń z Ukrainy mogła się PRZEZ ROSJĘ dostać do Gazy).
• Hamas to organizacja terrorystyczna, która zabija niewinnych – podobnie jak wedle Kremla źli Ukraińcy zabijali niewinnych Rosjan w Donbasie. Poza tym Ukraińcy wcieleni do niemieckiego wojska brali udział w rozstrzeliwaniu Żydów w Ukrainie w czasie II wojny światowej (propaganda zaczęła zasypywać odbiorców archiwalnymi materiałami).
• Hamas to jednak nie Palestyna, podobnie – jak w narracji Kremla – wszyscy, którzy w Ukrainie sprzeciwiają się dominacji Rosji, nie są prawdziwą Ukrainą. Rosja jest za Palestyną, tak jak jest za “prawdziwą Ukrainą”. I chętnie pomoże w negocjacjach.
• W porównaniu z Izraelem Rosja wygląda korzystnie, gdyż nie zmiotła z powierzchni ziemi złej Ukrainy, tak jak Izrael próbuje to zrobić ze strefą Gazy. Rosja mogłaby tak zrobić, ale jest miłosierna.
• Natomiast Zachód jest zakłamany: potępiał to, że Rosja niszczyła “infrastrukturę energetyczną” w Ukrainie, a solidaryzuje się z Izraelem niszczącym Gazę.

Putin rozważa korzyści z mediacji pokojowych

Ale najważniejsze: wojnę na Bliskim Wschodzie dałoby się zatrzymać dzięki międzynarodowemu pośrednictwu. Co więcej – i to jest być może istota obecnego przekazu – Rosja jest też gotowa do rozmów z Ukrainą, byleby ktoś skłonił Ukrainę do rozmów (w Ukrainie obowiązuje ustawowy zakaz negocjacji z Rosją – wprowadzony został po masakrze w Buczy na znak, że władza nie zostawi swoich obywateli i żołnierzy).

Ten przekaz Putin formułuje w swojej telewizji, ale też dla mediów chińskich, tuż przed wizytą w Chinach. Powtarza stare argumenty, ale kontekst tych wypowiedzi z weekendu jest nowy:

• Do wojny na Bliskim Wschodzie doprowadziła polityka USA – to samo dzieje się w Ukrainie. „Dlaczego? Nadal dla nikogo nie jest jasne. I tak rok po roku, rok po roku sytuacja stawała się napięta. W końcu wybuchł kryzys z 2014 roku i operacje wojskowe”.
• Rosja nie jest przeciwna pokojowemu zakończeniu konfliktu na Ukrainie, ale to Kijów „wrzucił porozumienia stambulskie do piekarnika” i nie chce negocjować.
• Specjalna operacja wojskowa jest próbą zakończenia wojny, która toczy się od 2014 roku, mimo że Rosja zrobiła w tym czasie wszystko, aby pokojowo rozwiązać konflikt.
• Bezpieczeństwa jednych krajów nie można budować na podważaniu bezpieczeństwa innych, musi być ono takie samo dla wszystkich. Rosja ma do tego prawo, tak jak każde inne państwo – mówi Putin.

Putin broni się aktywnie

Użycie analogii z wojną na Bliskim Wschodzie pozwala propagandzie Kremla delikatnie zmienić przekaz u siebie: wojnę w Ukrainie Rosja oczywiście wygrywa, jednak ważniejsze od przełomu na froncie stają się międzynarodowe rozmowy i “świat wielobiegunowy”. To znaczy taki, w którym Rosja może jeszcze stawiać warunki. A może, bo Putin jest ciągle zdolny do walki. Co propaganda podkreśla w związku z 71. urodzinami Putina.

Sam Putin w wywiadzie dla Chińczyków opowiada, że "nadal lubi grać w hokeja, a sporty zespołowe są ekscytujące i dają możliwość prawdziwego oderwania się od bieżących spraw”. Więcej, gry w hokeja nauczył się już jako 60-latek. A sport sprawił, że Putin nie chciał już tylko “zaznaczać swoją pozycję na podwórku”, ale na macie tatami.

Jeśli chodzi o zaznaczanie pozycji...

W telewizji Putin mówi o sukcesach na froncie w Ukrainie. Używa jednak przy tym nie tylko pojęcia “poprawianie pozycji”, ale też nowego – “aktywna obrona”. Towarzyszące temu propagandowe reportaże skupiają się jednak na “obronie Doniecka” i powstrzymywaniu ataków.

Aktywna obrona Putina wydaje się nieco niekontrolowana. Na przykład Putin chwali swoich żołnierzy, że bronią się i nie uciekają, mimo strat wynoszących 80 proc. oddziału. I dumny jest z tego, że Ukraińcy na takie straty nie idą, tylko wycofują się. Ale być może propaganda chciała wpuścić tu informację o skali strat?

Ciekawe jest też to, że Putin opowiada w tym wywiadzie o sukcesie pod Awdijiwką. Tymczasem – choć może nie wie tego odbiorca propagandy w Rosji, ale wiedzą chińscy towarzysze – w trakcie tej operacji Rosjanie ponoszą straszliwe straty, a opowieści o sukcesie okazały się przedwczesne.

Narracja na teraz wygląda tak:

• “Ukraińska kontrofensywa całkowicie poniosła fiasko”.
• Wojska rosyjskie prowadzą „aktywną obronę” (“obronę czynną”) i wzmacniają swoją pozycję na niemal całej linii w strefie specjalnego działania wojskowego.
• „W niektórych obszarach działań wojennych... strona przeciwna przygotowuje nowe aktywne operacje ofensywne. Widzimy to, wiemy. I odpowiednio reagujemy”.
• Rosja zresztą odniosła już sukces, gdyż to Ukraina – a nie Mołdawia – jest obecnie najbiedniejszym krajem europejskim.
• „Niezaangażowany charakter Ukrainy jest dla nas niezwykle ważny”. “Ekspansja NATO kosztem Ukrainy stwarza zagrożenia dla Federacji Rosyjskiej. „Prosimy, aby to zostało usłyszane”.
• Dlatego “Rosja jest wdzięczna Chinom za zastanowienie się, jak zakończyć kryzys rosyjsko-ukraiński”. Ona sama już włączyła się w rozwiązywanie kryzysu palestyńsko-izraelskiego.

Jakie stoją za tym realne plany, nie wiadomo. To, co tu się naprawdę udało, to przedstawienie najazdu Putina na Ukrainę jako nierozwiązywalnego konfliktu na miarę konfliktu bliskowschodniego.

PS. Jeśli chcecie Państwo wiedzieć, jak propaganda Kremla podchodzi do polskich wyborów, to wiele powiedzieć się jeszcze nie da. Obowiązująca wersja: każdy rząd, który w Europie popiera prezydenta Zełenskiego, przegrywa. W Polsce też.

***

Od początku pełnoskalowej napaści Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku śledzimy, co mówi na ten temat rosyjska propaganda. Jakich chwytów używa, jakich argumentów? Co wyczytać można między wierszami?

Nasz cykl GOWORIT MOSKWA znajdziecie pod tym tagiem.

UWAGA, niektóre ze wklejanych do tekstu linków mogą być dostępne tylko przy włączonym VPN