IPN wyrzuca historyka za złą opinię o żołnierzu NSZ. Publikujemy list otwarty historyków

Maciej Sobieraj skrytykował pomysł nadania imienia płk. Leonarda Zub-Zdanowicza jednej z lubelskich ulic. Zub-Zdanowicz należał do "Związku Jaszczurczego", organizacji wojskowej skrajnej prawicy narodowej (która nie podporządkowała się rządowi RP w Londynie). Razem z Brygadą Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych nawiązał współpracę z Niemcami w grudniu 1944 r. i opuścił ziemie polskie razem z wycofującymi się na Zachód żołnierzami armii hitlerowskiej.

O sprawie pisała lubelska "Wyborcza" (tutaj i tutaj). "Dyrektor zapowiedział, że mnie zwolni, ale formalnego wypowiedzenia jeszcze nie dostałem"- mówi OKO.press Maciej Sobieraj .

Pod listem w obronie Sobieraja podpisało się kilkadziesiąt osób, w tym wielu zawodowych historyków (m.in. tak znani specjaliści od historii powojennej Polski jak prof. Andrzej Friszke, prof. Marcin Zaremba czy prof. Rafał Wnuk). Podpisał go także historyk Adam Leszczyński, dziennikarz OKO.press - i pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN w Warszawie.

List otwarty w obronie Macieja Sobieraja

Ze zdumieniem i oburzeniem przyjęliśmy doniesienia o planach zwolnienia z pracy w Instytucie Pamięci Narodowej pana Macieja Sobieraja. Jest on absolwentem historii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, ma w życiorysie piękną kartę opozycyjną sięgającą lat siedemdziesiątych.

Był m.in. współzałożycielem i członkiem redakcji pierwszego w Lublinie niezależnego wydawnictwa „Spotkania. Niezależne Pismo Młodych Katolików”, drukarzem, do 13 grudnia 1981 r. pracownikiem Regionu Środkowo-Wschodniego „Solidarności”.

W latach osiemdziesiątych pozostawał czynnym działaczem regularnie nękanym przez Służbę Bezpieczeństwa. Jest rzetelnym historykiem, pracownikiem IPN od początku istnienia tej instytucji, autorem ponad 20 publikacji naukowych. Człowiekiem wielkiej prawości i odwagi, co znalazło wyraz w jego pracach. Przyczyną zwolnienia jest jego sprzeciw wobec nadania jednej z ulic Lublina imienia Leonarda Zub-Zdanowicza. Leonard Zub-Zdanowicz jest postacią wysoce kontrowersyjną.

Ten niewątpliwie odważny żołnierz, cichociemny, przeszedł na własną rękę z będącej częścią Wojska Polskiego Armii Krajowej do nieuznających Armii Krajowej i władz Polskiego Państwa Podziemnego Narodowych Sił Zbrojnych – Związku Jaszczurczego, co zgodnie z prawem zostało uznane za dezercję.

Część NSZ, z którą się związał, konsekwentnie pozostawała wroga wobec Polskiego Państwa Podziemnego i nie była uznawana przez rząd polski na uchodźstwie.

Jako jeden z dowódców Brygady Świętokrzyskiej podjął w grudniu 1944 r. współpracę z Niemcami, a następnie z Brygadą Świętokrzyską, wraz z oddziałami Wehrmachtu, opuścił Polskę i przedostał się do amerykańskiej strefy okupacyjnej.

Nawet jeśli krytyka wyrażona przez pana Sobieraja dotyczyłaby osoby mniej kontrowersyjnej, to ingerencja w wolność wypowiedzi naukowca jest niedopuszczalna. Nie do przyjęcia są zarówno podawane powody zwolnienia („utrata zaufania kierownictwa”), jak i działania formalne podjęte wobec p. Sobieraja przez jego zwierzchników.

Wyrażamy też głębokie zaniepokojenie zaistniałą w Instytucie Pamięci Narodowej sytuacją. Przypomnijmy, że IPN powstał jako instytucja apolityczna, mająca za zadanie prowadzenie badań naukowych dotyczących najnowszej historii Polski i edukację historyczną z prawdziwego zdarzenia. Działania takie jak zwolnienie Macieja Sobieraja nie mają z tak rozumianą misją nic wspólnego i przyczyniają się do niszczenia wieloletniego dorobku tej instytucji.

Podpisali:

dr hab. Rafał Wnuk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, dr hab. Dariusz Libionka, profesor IFiS PAN, Kierownik Działu Naukowego Muzeum na Majdanku dr hab. Mirosław Filipowicz, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II dr hab. Bożena Iwaszkiewicz - Wronikowska, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II dr hab. Mariusz Mazur, profesor UMCS prof. dr hab. Grzegorz Motyka, Instytut Studiów Politycznych PAN Wojciech Samoliński, działacz opozycji demokratycznej i Solidarności

List poparli:

prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska, UMCS,

dr Natalia Aleksiun, Touro College,

prof. dr hab. Klaus Bachmann, Uniwersytet SWPS,

Aleksandra Bańkowska, Instytut Historii PAN,

dr hab. Adam F. Baran, ISP PAN,

Janusz Bazydło, działacz opozycji demokratycznej i redaktor „Spotkań”,

dr hab. inż. Ewa Bielińska,

dr hab. Daniel Boćkowski, Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla,

prof. dr hab. Jerzy Wojciech Borejsza, IH PAN,

prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego,

prof. dr hab. Maria Braun-Gałkowska, em., Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

dr hab. Andrzej Budzisz, prorektor KUL w latach 1998-2004, członek Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1980 r., przewodniczący Komisji Uczelnianej NSZZ Solidarność w KUL w latach 1996-1998,

dr Władysław Bułhak, historyk, Jacek Czaja, sędzia, były wiceminister sprawiedliwości,

prof. dr hab. Przemysław Czapliński, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań,

Jerzy Czech, literat, Poznań, o. Wiesław Dawidowski OSA,

prof. dr hab. Roman Doktór, Instytut Filologii Polskiej KUL,

o. Tomasz Dostatni OP,

prof. dr hab. Antoni Dudek, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego,

prof. dr hab. Katarzyna Dudka, Katedra Postępowania Karnego Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie,

Michał Durakiewicz, IPN Oddział Lublin,

Maria Ejchart-Dubois, Prezes Zarządu Stowarzyszenia im. Prof. Zbigniewa Hołdy,

dr hab. Małgorzata Dubrowska, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Instytut Filologii Germańskiej,

prof. Barbara Engelking, IFiS PAN, dr Piotr Forecki, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu,

prof. dr hab. Andrzej Friszke, ISP PAN,

prof. dr hab. Jerzy Gałkowski, em. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

prof. dr hab. Henryk Gapski, historyk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

dr hab. Christopher Garbowski, profesor UMCS, dr hab. Lech Giemza, Instytut Filologii Polskiej KUL

prof. Idesbald Goddeeris, Katolicki Uniwersytet w Leuven

dr hab. Andrzej Gorgol, prof. UZ Kierownik Katedry Prawa Administracyjnego i Finansowego, Uniwersytet Zielonogórski

prof. Jan Grabowski, Department of History, University of Ottawa

prof. dr hab. Mirosława Hanusiewicz-Lavallee, Instytut Filologii Polskiej KUL

dr Agnieszka Haska, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, IFiS PAN

Agnieszka Jaczyńska

dr Agnieszka Jamroż, Zespół Szkół nr 2 w Hrubieszowie

dr Natalia Jarska, Instytut Historii PAN

dr hab. Dariusz Jeziorny, profesor Uniwersytetu Łódzkiego

dr Dobrochna Kałwa, Instytut Historyczny Uniwersytet Warszawski

dr Łukasz Kamiński, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego

mgr Ziemowit Karłowicz, Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN

em. prof. dr hab. Aleksandra Kasznik-Christian, Uniwersytet Jagielloński i Krakowska

Akademia im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego

dr Agnieszka Karczewska, Instytut Filologii Polskiej KUL

dr Barbara Klich- Kluczewska, Instytut Historii, Uniwersytet Jagielloński

dr Janusz Kłapeć, Instytut Historii UMCS

Jan Maria Kłoczowski, tłumacz, poeta

prof. dr hab. Jerzy Kochanowski, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

dr hab. Adam Kopciowski, UMCS

dr Piotr H. Kosicki, profesor University of Maryland

dr Bartłomiej Krupa, IBL PAN

Paweł Krysiak, redaktor naczelny lokalnego wydania Gazety Wyborczej w Lublinie

dr Grzegorz Krzywiec, IH PAN

dr Łukasz Krzyżanowski, Freie Universitaet Berlin

dr Wojciech Krzyżaniak, Instytut Historii, UAM

Elżbieta Kuncewicz, Lublin

mgr Maria Kuncewicz - córka mjr. Tadeusza Kuncewicza "Podkowy", Pruszków

dr hab. Marta Kurkowska-Budzan, Instytut Historii Uniwersytet Jagielloński

dr Arkadiusz Kutkowski, IPN, Delegatura w Radomiu

dr Sylwia Kuźma-Markowska, Ośrodek Studiów Amerykańskich, Uniwersytet Warszawski

mgr inż. Jerzy Lamberski absolwent AGH w Krakowie

dr Adam Leszczyński, ISP PAN

Grzegorz Linkowski, reżyser filmowy

Anna Łagodzińska, Łódź

dr hab. Hubert Łaszkiewicz, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

dr hab. Sławomir Łukasiewicz, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Pamięci Narodowej

prof. dr hab. Paweł Machcewicz, Instytut Studiów Politycznych PAN

dr hab. Piotr Majewski, Uniwersytet Warszawski

dr Artur Markowski, Instytut Historyczny UW

dr Janusz Marszalec, Muzeum II Wojny Światowej

dr Dorota Mazurczak, Instytut Historii UAM w Poznaniu

prof. nadzw. dr hab. Tomasz Mickiewicz, WSiZ w Rzeszowie, 50th Anniversary Professor

of Economics, Aston University, Birmingham

Ewa Mrożkiewicz-Zielińska, Lublin

dr Monika Napora, Instytut Historii UMCS

Zygmunt Nasalski, historyk, b. dyrektor Muzeum Lubelskiego

prof. dr hab. Eugeniusz Niebelski, Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

dr hab. Małgorzata Nossowska, Instytut Historii UMCS

Przemysław Nowicki, historyk

dr hab. Sławomir M. Nowinowski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego

dr hab. Piotr Osęka, ISP PAN

prof. dr hab. Andrzej Paczkowski, ISP PAN

dr Krzysztof Persak, ISP PAN

Jakub Petelewicz, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, IFiS PAN

Bogumił Pietrasiewicz, absolwent KUL, Wielka Brytania

Tomasz Pietrasiewicz, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie

Grażyna Płodowska, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

dr Sławomir Poleszak, historyk

prof. dr hab. Jan Pomorski, Instytut Historii UMCS

Marek Poniatowski, b. działacz „Solidarności”, pierwszy przewodniczący R.M. Lublina

dr hab. Andrzej Przegaliński, Instytut Historii UMCS

dr Adam Puławski, IPN

Bartosz Przeciechowski, adwokat, członek Naczelnej Rady Adwokackiej

Tomasz Przeciechowski, adwokat

dr Marek Radziwon, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

Sylwester Rękas, absolwent KUL, kierownik Oddziału Archiwum Narodowego w Krakowie, Oddział w Nowym Sączu

Anna Samolińska, IPN Oddział w Lublinie

dr hab. Katarzyna Sierakowska prof. IH PAN

dr hab. Izabela Skórzyńska, prof. UAM

dr Ewa Solska, Instytut Historii UMCS

Jerzy Sosnowski, pisarz, publicysta

dr hab. Sławomir Sowiński, Instytut Politologii UKSW

dr Stephan Stach, Instytut Historii Współczesnej Czeskiej Akademii Nauk

prof. dr hab. Rafał Stobiecki, Uniwersytet Łódzki

prof. dr hab. Dariusz Stola, ISP PAN

dr hab. Bożena Szaynok, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego

dr Monika Szabłowska-Zaremba, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

dr Jan Szkudliński, Muzeum II Wojny Światowej

Ks. prof. dr hab. Andrzej Szostek MIC, rektor KUL w latach 1998-2004

prof. dr hab. Andrzej Szwarc, Instytut Historyczny UW

dr Joanna Świderska, Wydział Ekonomiczny UMCS

mgr Monika Tuszewicka, doktorantka w Instytucie Historii UJ

dr Marek Tuszewicki, Uniwersytet Jagielloński

Jan Krzysztof Wasilewski, redaktor, wydawca, drukarz i kolporter „Spotkań” 1979-1984,

1984-1989 niezależny wydawca

Wioletta Wejman, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie

Ewa Wiatr, Uniwersytet Łódzki

ks. dr hab. Alfred Wierzbicki, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,

kierownik Katedry Etyki

prof. dr hab. Marek Wierzbicki, historyk, KUL/IPN

prof. dr hab. Małgorzata-Julia Willaume, Instytut Historii UMCS

o. Ludwik Wiśniewski OP

dr hab. Piotr Witek, Instytut Historii UMCS

dr Piotr Wojciechowski, PWSFTiTv w Łodzi

dr hab. Jakub Wojtkowiak, prof. nadzw. Instytut Historii UAM

dr Marcin Wolniewicz, IH PAN

dr hab. Marek Woźniak, prof. nadzw. UMCS w Lublinie

prof. dr hab. Janusz Wrona, Instytut Historii UMCS

dr hab. Roman Wysocki, Instytut Historii UMCS

dr Mariusz Zajączkowski, ISP PAN, IPN Oddział Lublin

dr Dariusz Zalewski, Instytut Socjologii UW

dr hab. Marcin Zaremba, Instytut Historyczny UW

dr Andrzej Zawistowski Katedra Historii Gospodarczej i Społecznej SGH w Warszawie

prof. dr hab. Konrad Zieliński, UMCS

dr hab. Anna Ziębińska-Witek, prof. UMCS

prof. dr hab. Andrzej Żbikowski, Żydowski Instytut Historyczny

Alicja Żurawska-Sagan, IPN, Oddział w Lublinie

Zofia Żuchowska, kartograf, em. pracownik Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

prof. dr hab. Sławomir Jacek Żurek, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Janusz Opryński, teatr PROVISORIUM

dr hab. Wojciech Browarny, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego

prof. dr hab. Maciej Janowski, Instytut Historii PAN

Wiesław Korta

dr hab. Albin Głowacki, professor Uniwersytetu Łódzkiego

dr Eryk Krasucki, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego/IPN Szczecin

dr hab. Tomasz Kitliński, Wydział Filozofii i Socjologii UMCS

prof. dr hab. Józef Fert, prorektor KUL w latach 2004-2012

ks. Mieczysław Puzewicz

Bartosz Sierpniowski

dr hab. Radosław Skrycki, professor Uniwersytetu Szczecińskiego, Zastępca Dyrektora Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych

dr hab. Piotr Łuczkiewicz, prof. UMCS, Instytut Archeologii UMCS

Gwido Zlatkes, Warszawa

prof. dr hab. Teresa Pękala, UMCS

Krzysztof Zamościński, etnolog, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Krzysztof Pachoł

Barbara Lubich-Pyrzowska

Anna Filak, Lublin

Tomasz Banach, Lublin

Prof. dr hab. Stanisław Lasocki, PAN

Dr hab. Robert Litwiński, prof. UMCS, Instytut Historii UMCS

Paweł Piotr Pyrzowski, Gdańsk

Jerzy Warowny

prof.dr hab. Jacek Chrobaczyński, Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

dr Aleksandra Gała, psycholog, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

dr Rafał Wierzchosławski, Uniwersytet SWPS, Poznań

prof. dr hab. Andrzej Zakrzewski, Uniwersytet Warszawski

prof. dr hab. Anna Landau-Czajka, SGGW

prof. dr hab. Krzysztof Brzechczyn, Instytut Filozofii, UAM

dr Joanna Nalewajko-Kulikov, Instytut Historii PAN

Dr Artur Mękarski, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmem im. Witodla Pileckiego w Warszawie

Dr Andrzej P. Przemyski, Wydział Prawa Uniwersytetu SWPS w Warszawie

dr hab. Marek Sioma, Instytut Historii UMCS

Agnieszka Rudzińska

Andrzej Czyżewski, IPN oddział w Łodzi/ doktorant UŁ

Janusz Porycki, Bielsk Podlaski

mgr Aleksandra Racław

dr hab. Janina Zaorska-Rajca, em. pracownik Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

prof. dr hab. Grzegorz Mazur, Uniwersytet Jagielloński

dr Romuald Jakub Weksler-Waszkinel, em. pracownik KUL

Maria Gast-Ciechomska, tłumaczka, Berlin

dr med. Janina Kalenik, Lublin

mgr inż. Sylwia Piekarczyk

Maria Filipiak, em. pracownik KUL

Krzysztof Żórawski

dr hab. Izabela Wróbel, profesor WSB we Wrocławiu

dr Michał Trębacz, Instytut Historyczny UW

dr hab. Jan Skórzyński, prof. Collegium Civitas

dr Anna Nasalska, polonistka, UMCS

Artur Zugaj

Czesław Bielecki, architekt, działacz opozycji w PRL