Hołownia i Kosiniak mogą podzielić los Millera i Palikota z 2015 roku? Porównaliśmy sondaże

Kiedy 27 kwietnia 2023 Szymon Hołownia z Polski 2050 i Władysław Kosiniak-Kamysz z PSL ogłosili, że do październikowych wyborów parlamentarnych pójdą razem jako koalicyjny komitet wyborczy, w debacie publicznej pojawiła się teza, że obie partie mogą podzielić los lewicy z 2015 roku i nie przekroczyć progu wyborczego. Dlaczego? Chodzi o wyższy próg dla koalicji i związane z tym ryzyko, bo zamiast co najmniej 5 proc. głosów, należy zdobyć 8 proc. lub więcej, żeby wejść do Sejmu. Do tej poprzeczki nie doskoczyła w 2015 roku Zjednoczona Lewica (czyli koalicja SLD, rządzonego wówczas przez Leszka Millera, oraz Twojego Ruchu Janusza Palikota, Zielonych, a także kilku innych mniejszych partii lewicowych): 7,55 proc. głosów nie wystarczyło, żeby wejść do Sejmu.

Czy Polsce 2050 i PSL grozi ten sam scenariusz? Czy sytuacja polityczna jest analogiczna do tej z 2015 roku, czy podobne są sondaże? Sprawdziliśmy.

Dlaczego poległa Zjednoczona Lewica?

Czas przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku był bardzo specyficzny, ponieważ głosowanie do Sejmu i Senatu poprzedziły wybory prezydenckie, które zdefiniowały sytuację polityczną i dynamikę kampanii do parlamentu.

Kandydat PiS Andrzej Duda pokonał wtedy związanego z PO urzędującego prezydenta Bronisława Komorowskiego, czym dał turbodoładowanie kampanii Prawa i Sprawiedliwości. Świetny wynik (20,8 proc.) w pierwszej turze uzyskał Paweł Kukiz, dzięki czemu jego ruch Kukiz'15 przez wiele tygodni w sondażach partyjnych plasował się bardzo wysoko, zagrażając nawet w niektórych badaniach dwóm największym partiom.

Wystawiona przez SLD Magdalena Ogórek zdobyła 2,4 proc. głosów, a Janusz Palikot z Twojego Ruchu jeszcze mniej - 1,4 proc. I to wpłynęło na pozycję obydwu ugrupowań w sondażach partyjnych. Średnia sondaży (bierzemy pod uwagę badania CBOS, IBRiS, Millward Brown, Estymatora i TNS Polska) wyniosła w maju 2015 roku dla obydwu formacji liczonych razem marne 5,4 proc. W czerwcu było jeszcze gorzej - 5,2 proc., a w lipcu już katastrofalnie - 4,8 proc.

I właśnie w lipcu 2015 roku SLD, Twój Ruch oraz Zieloni połączyli siły i poinformowali, że wystawią wspólną listę w październikowych wyborach parlamentarnych, powołując do życia komitet koalicyjny Zjednoczona Lewica. Założyli tym samym, że przekroczą w wyborach 8 proc. poparcia.

Decyzja, by wystartować razem, była racjonalna, natomiast wybór formuły startu w postaci koalicji był już czystym absurdem i politycznym hazardem: sondaże nie dawały wtedy takiemu projektowi żadnych szans na przeskoczenie progu 8 proc. Politycy Zjednoczonej Lewicy mieli jeszcze miesiąc przed zarejestrowaniem komitetu, żeby zmienić formułę startu, ale najwyraźniej zachęceni nieco lepszymi sondażami (średnia sierpniowa wyniosła 7 proc.), poszli na całość i oficjalnie zarejestrowali komitet koalicyjny.

Średnia badań z września dawała Zjednoczonej Lewicy 6,8 proc. i tylko złudne nadzieje na przeskoczenie progu wyborczego, a październikowe wybory to potwierdziły: uzyskane 7,55 proc. poparcia zostawiło lewicę poza Sejmem.

Popularna teza głosi, że Zjednoczoną Lewicę pod próg zepchnęła startująca wtedy oddzielnie partia Razem, ale to teza tylko w części prawdziwa. Na Razem głosowało wówczas:

• 4,8 proc. wyborców PO z 2011 roku,
• 12,9 proc. wyborców Ruchu Palikota,
• 2,6 proc. wyborców PSL,
• 5,5 proc. wyborców SLD,
• 5,7 proc. z tych, którzy nie głosowali w 2011 roku
• i 9 proc. tych, którzy nie głosowali w wyborach prezydenckich.

Innymi słowy, Razem dzięki dobremu występowi Adriana Zandberga w debacie telewizyjnej zebrało gównie elektorat niekoniecznie lewicowy, ale taki, który dziś nazywamy antysystemowym — poszukujący atrakcyjnej, nowej oferty po różnych stronach sceny politycznej.

Być może bez oddzielnego startu Razem część tych głosów powędrowałaby do Zjednoczonej Lewicy i pozwoliłaby prześlizgnąć się szczęśliwie przez próg, ale przyczyną klęski koalicji lewicowej były przede wszystkim dwie fatalne decyzje: po pierwsze, wystawienie Magdaleny Ogórek i Janusza Palikota w wyborach prezydenckich, a po drugie, zlekceważenie sondaży, które w praktyce nie dawały Zjednoczonej Lewicy niemal żadnych szans na przekroczenie progu 8 proc. w wyborach.

No dobrze, ale jak to się ma do wspólnego startu Polski 2050 i PSL? Odpowiedź jest prosta: nijak.

Czy Hołownia i Kosiniak podzielą los Millera?

Najpierw porównajmy sondaże. Przypomnijmy średnie wyniki dla SLD i Twojego Ruchu przed wyborami 2015:

• Maj – 5,4 proc.
• Czerwiec – 5,2 proc.
• Lipiec – 4,8 proc.
• Sierpień - 7 proc.
• Wrzesień – 6,8 proc.

Natomiast średnia dla Polski 2050 i PSL (wliczamy tu wszystkie sondaże, dane za stroną ewybory.eu) w badaniach partyjnych od początku roku wygląda następująco:

• Styczeń 2023: 15 proc.
• Luty: 14 proc.
• Marzec: 13 proc.
• Kwiecień: 13 proc.

W pomiarach, w których pytano o koalicję obydwu partii, wyniki były następujące:

• Styczeń: 14 proc.
• Luty: 16 proc.
• Marzec: 13 proc.
• Kwiecień: 14 proc.

Jak widać gołym okiem, porównanie sondaży dla obydwu omawianych projektów politycznych pokazuje dwie odmienne opowieści:

Po wtóre, partie lewicowe zawierając koalicję w lipcu 2015 roku, czyli de facto tuż przed rejestracją komitetu wyborczego, nie dały sobie żadnego pola manewru. Polska 2050 i PSL mają jeszcze ponad trzy miesiące, by przetestować swoją strategię i sprawdzić, jak wyborcy w nieco dłuższym okresie zareagują na sojusz formacji Szymona Hołowni i Władysława Kosiniak-Kamysza.

Podsumujmy. Teza, że porozumienie Polski 2050 i PSL jest analogiczne do koalicji Zjednoczonej Lewicy z 2015 roku, jest raczej fałszywa. Obecna sytuacja polityczna jest inna, nie ma również żadnych danych sondażowych wskazujących w maju 2023 roku, że partiom Szymona Hołowni i Władysława Kosiniaka-Kamysza grozi spadek pod próg wyborczy.