Jacek Dehnel dla OKO.press: „Listy wyborcze nie powinny być tylko dla aktywu partyjnego”

W czwartek 10 sierpnia 2023 napisaliśmy, że z listy Lewicy będzie kandydował do Sejmu Jacek Dehnel. Pisarz potwierdził to w piątek – wystartuje z ostatniego miejsca w Warszawie. „Zróbmy jesień temu średniowieczu!” – napisał Dehnel w mediach społecznościowych.

„Jakie mam poglądy polityczne i społeczne wiadomo, bo nie robię z tego tajemnicy, przeciwnie, przez ostatnie lata pisałem o tym wiele. Od dawna namawiałem do głosowania na lewicę, bo uważam, że społeczeństwo działa lepiej, jeśli sobie wzajemnie pomagamy i dbamy o najsłabszych” – pisze Dehnel. Dodaje, że będą mogli na niego głosować również osoby mieszkające za granicą: „Ci, którzy wyjechali dawno, ci, którzy – jak ja z mężem – wyemigrowali z powodu rządów PiSu – a także ci, którzy są akurat na październikowym urlopie, bo czemu nie”.

Skąd propozycja od Lewicy dla Dehnela: "W Warszawie będziemy konkurować z Donaldem Tuskiem. Nie da się z nim wygrać tylko działaczami partyjnymi. Elektorat SLD i Razem to zamknięta grupa osób, kandydaci partyjni nie przyniosą dodatkowych głosów. Jest potrzeba poszerzenia elektoratu o ludzi nieoczywistych, po to są kandydaci, którzy nie należą do partii” – słyszymy od polityków tego ugrupowania.

W rozmowie z OKO.press Jacek Dehnel wyjaśnia, dlaczego i po co chce kandydować:

„Kandyduję, żeby wesprzeć Lewicę, żeby zebrać dla niej trochę głosów – oczywiście w teorii jest możliwe, że się dostanę, ale to mało prawdopodobne. A jeśli tak, to opozycja musiałaby zyskać przewagę, więc byłby to parlament przełomowy”.

Dehnel: Równość małżeńska i ubezpieczenia dla artystów

Czym chciałby się zająć w Sejmie – pytamy Jacka Dehnela.

„Jest co robić: trzeba przywrócić w państwie ład prawny i z powrotem je zdemokratyzować, tymi projektami zajmuje się już dużo ludzi z opozycji. Mnie interesują rzeczy, na których się znam: równość małżeńska (a co najmniej związki partnerskie) oraz ubezpieczenia dla artystów. W Polsce panuje myślenie, że poseł musi się znać na wszystkim. To nieprawda – nikt na wszystkim się nie zna. Po to są konsultacje społeczne, raporty ekspertów, żeby z nich korzystać i stanowić jak najlepsze prawo.

Przez kilka lat zajmowałem się projektem ustawy o ubezpieczeniach społecznych dla artystów w grupie powołanej przez ministra kultury. Był to bodaj jedyny dobry projekt tego ministra, choć niezrealizowany, a sprawa jest paląca.

Związki partnerskie oraz ochrona przed dyskryminacją i mową nienawiści to z kolei rzecz pierwszej potrzeby dla jakichś dwóch milionów naszych nieheteronormatywnych współobywateli. W tej sprawie jesteśmy w ogonie państw Europy, nie tylko unijnych” – mówi OKO.press Dehnel.

„Bardziej wspólnotowe, mniej partyjne myślenie o polityce”

„Pisarz do parlamentu? Mamy zabetonowaną, konserwatywną, mało wyrazistą klasę polityczną. Na listy powinni trafiać właśnie aktywiści, aktywistki, twórcy, choćby i pisarze, a nie tylko aktyw partyjny za wysługę lat. Partie zaniedbują to, że głosy elektoratu mogą zdobywać ludzie rozpoznawalni z innych powodów, niż bycie w partii.

A przecież w początkach demokracji po 1989 roku było inaczej: w parlamencie zasiadali aktorzy, pisarze, reżyserzy.

Cieszę się, że w ostatnich latach trafiło do polityki trochę działaczy: Franek Sterczewski, Janina Ochojska, Magdalena Filiks. Takich osób powinno być więcej, dają inne przełożenie na myślenie o polityce, bardziej wspólnotowe, mniej partyjne. Mają też swoją karierę, więc nie trzymają się kurczowo stanowisk i mandatów, oraz szczególne umiejętności.

W przypadku pisarzy to umiejętność przekonującego formułowania myśli i idei.

Często się słyszy, że partia nie umiała przekazać tego, co chciała, przekuć działań na sukces wizerunkowy, a to wymaga konkretnych umiejętności. Siła partii powinna wynikać też z ich różnorodności: że jest tam i ekonomistka, i prawniczka, i działacz społeczny, i pisarz”

– tłumaczy Jacek Dehnel w rozmowie z OKO.press.

Mamy w OKO.press nowy program polityczny! Co tydzień w czwartki Dominika Sitnicka i Agata Szczęśniak opisują i komentują rzeczywistość polityczną. Czasami na poważnie, kiedy indziej z lekkim przymrużeniem oka. Sprawdźcie najnowszy odcinek:

Nienawistne toksyny nas zatruwają

Dehnel: „Jesteśmy jednym z krajów, które coraz bardziej i coraz szybciej osuwają się z demokracji w autorytaryzm. Stajemy się też trochę republiką bananową, gdzie politycy tworzą sieci prywatnych interesów. To nie jest coś, z czego jako obywatel jestem zadowolony. Wiemy, że im dłużej takie procesy trwają, tym głębiej odmieniają społeczeństwo na gorsze. Idące ze strony władzy przyzwolenie na przemoc werbalną i fizyczną sprawia, że te nienawistne emocje zostają w ludziach. Nawet kiedy taka władza przegrywa wybory, homofobia, nacjonalizm, ksenofobia zostają w naszej wspólnej przestrzeni jak toksyny w glebie. I nas zatruwają.

Oczywiście mnóstwo osób w Polsce jest po dobrej stronie i z tym walczy: samotnie, w organizacjach pozarządowych, działają na granicy, piszą, demonstrują.

Tymczasem dyskurs dominujący, idący z mediów, mównic, ambon, tworzy normy i ma konkretne przełożenie na życie ludzi.

Mamy świetny przykład ze Stanów: kiedy wprowadzano tam równość małżeńską, liczba samobójstw młodzieży spadła o 7 proc., a wśród młodzieży LGBT o 14 proc. Wprawdzie tych ludzi małżeństwo jeszcze bezpośrednio nie dotyczyło, ale zmiana dyskursu publicznego i prawa dała tak silny impuls emocjonalny.

Może być i odwrotnie:

W pierwszy dzień po referendum brexitowym w Anglii zaczęły się ataki na Polaków czy Hindusów, po zwycięstwie Trumpa – ataki na Afroamerykanów. Z poczucia, że »teraz już można«. Nie, nigdy nie można” – mówi Jacek Dehnel.

Kim jest Jacek Dehnel

Dehnel jest pisarzem i tłumaczem, autorem nagradzanych powieści i książek poetyckich. Jego „Matka Makryna” z 2014 trafiła do finału nagrody Nike. Wraz z mężem Piotrem Tarczyńskim mieszka w Berlinie. Rocznik 1980.

Dehnel dokonał też apostazji i znany jest z bardzo krytycznego podejścia do Kościoła katolickiego. „W stosunku do Jana Pawła II Polska zachowuje się jak toksyczna patriarchalna rodzina po śmierci przemocowego dziadka” – pisał Dehnel w OKO.press. „Choć dookoła wojtyłowisko na sto kremówek, pomnik na pomniku, a aleja ulicę placem pogania, to dla bardzo wielu osób Jan Paweł II to ruina, z której nie ma co zbierać, kupka gruzu, budzącego trochę grozę, a trochę odrazę”.