Wyższa płaca minimalna nie szkodzi młodym

Teoria stojąca za tym twierdzeniem Leszka Balcerowicza jest prosta: produktywność młodych i niedoświadczonych pracowników jest często tak niska, że nie zasługują nawet na płacę minimalną. W związku z tym pracodawcom nie opłaca się ich zatrudniać w ogóle (chyba że na czarno, czyli taniej).

Od początku lat 90. w USA i Europie Zachodniej prowadzi się jednak badania nad efektami podwyżek płacy minimalnej, które dowodzą, że ich wpływ na rynek pracy w praktyce jest bardziej skomplikowany.

W 1994 r. ekonomiści David Card i Alan B. Krueger w klasycznym już (i przytaczanym w podręcznikach tekście) sprawdzili, jaki wpływ na zatrudnienie w fast-foodach miała podwyżka płacy minimalnej z 4,25 dol. do 5,05 dol. za godzinę w stanie New Jersey w porównaniu z sąsiednim stanem Pennsylvania (w którym podwyżki nie było). Okazało się, że podwyżka nie miała to wpływu na zatrudnienie. W fast-foodach, dodajmy, pracują często młodzi ludzie, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy.

Artykuł Carda i Kruegera zapoczątkował falę badań o wpływie płacy minimalnej na zatrudnienie. W 2014 r. ekonomiści Dale Belman i Paul J. Wolfson przestudiowali wyniki ponad 70 prac na ten temat (dotyczących zarówno USA, jak i innych krajów; streszczenie wyników ich badań można znaleźć tu). Ich konkluzje są następujące:

• umiarkowany wzrost płacy minimalnej przynosi zamierzone efekty - zwiększa zarobki najgorzej uposażonych i zmniejsza nierówności dochodowe;
• negatywny wpływ na zatrudnienie był zbyt mały, aby go można było wykryć;
• istnieją świadectwa pozytywnego wpływu podwyżki minimalnej płacy na zarobki także tych osób, które zarabiały odrobinę więcej niż płaca minimalna (zwłaszcza kobiet; jest to tzw. spillover effect).

Także w Polsce podwyżka płacy minimalnej łączyła się w ostatnich latach ze wzrostem zatrudnienia.

Ważne zastrzeżenie: przywołane badania mówią o “umiarkowanej” podwyżce płacy minimalnej. Leszek Balcerowicz zaś twierdzi, że jej “silny” wzrost będzie miał negatywny wpływ na rynek pracy.

Nie wiemy jednak (i Balcerowicz tego nie próbuje określić), w którym momencie płaca minimalna stanie się zbyt wysoka dla wielu sektorów polskiej gospodarki i spowoduje rozrost szarej strefy. Wcześniejsze podwyżki nie przyniosły takich efektów.

____