Epidemia i bezdomność. 30 tys. osób bez ochrony

Grupą szczególnie narażoną w czasach pandemii są osoby w kryzysie bezdomności. Szacuje się, że bezdomność dotyka 2 proc. globalnej populacji, czyli ok. 150 milinów ludzi na całym świecie. Tylko w Stanach Zjednoczonych jest to ponad pół miliona osób.

Jak wskazują eksperci, są oni wielokrotnie bardziej podatni na zakażenie koronawirusem:

Z ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych przeprowadzonego przez służby porządkowe w styczniu 2019 roku wynika, że w Polsce jest to 30,3 tys. osób, z czego 80 proc. przebywa w różnych placówkach pomocowych (noclegownie, schroniska, domy opieki), a 20 proc. żyje na ulicy.

W większości to osoby w wieku 41-60 lat, ale

Adriana Porowska z Kamiliańskiej Misji Pomocy Społecznej mówi OKO.press, że pierwsze dni zarządzania kryzysem są ogromnie stresujące. Szybko okazało się, że wraz z zaleceniami o izolacji, osoby żyjące na ulicy zostały pozbawione żywności.

„Akcje charytatywnego rozdawania posiłków mają zasadę gromadzenia ludzi. Nie tylko dlatego, że tak jest łatwiej. Chodzi też o zacieśnianie więzi społecznych i walkę z poczuciem osamotnienia. Wolontariusze, którzy wydają żywność, mają gros innych kontaktów społecznych. Część z nas właśnie wróciła z ferii. Być może jesteśmy nosicielami. Nie mamy żadnych środków dezynfekujących czy maseczek, a nawet gdybyśmy mieli stroje ochronne to nikt nas nie przeszkolił, jak mamy je zdejmować, żeby nie doszło do wtórnego zakażenia” — mówi Adriana.

Innym problemem jest dostęp do informacji. „Osoby w kryzysie bezdomności nie siedzą w internecie, nie oglądają programów telewizyjnych. Dziś bez wolontariuszy w terenie, którzy na co dzień są zaufanym łącznikami ze światem, mają dostęp do szczątkowych informacji. Nie wiedzą, jak się zabezpieczać, gdzie szukać pomocy.

— dodaje.

Ochrona, ale tylko dla bezdomnych w ośrodkach

Po dramatycznych apelach organizacji pozarządowych o wsparcie wojewodowie podjęli decyzję o czasowym zamknięciu wszystkich placówek opiekuńczych dla osób w kryzysie bezdomności. Nikt nie może wychodzić, i w drugą stronę - nie trafi tam nikt nowy z zewnątrz.

„Moja koleżanka prowadzi punkt, w którym na 80 podopiecznych, 76 osób jest w grupie ryzyka: powyżej 60. roku życia, większość z nich z poważnymi chorobami. Nie ma dnia, żeby któryś z nich nie miał podwyższonej temperatury. Nie chcę nawet myśleć, co by się stało, gdyby w takie miejsce wszedł ktoś z zewnątrz” — mówi Adriana.

Z drugiej strony zamknięcie placówek oznacza, że

Wojewodowie zapowiedzieli stworzenie specjalnych punktów kwarantanny, ale trafiać tam będą tylko osoby po kontakcie z chorym lub przyjeżdżające z zagranicy. Co z tym, którzy nie wiadomo z kim mieli kontakt przez ostatnie dwa tygodnie? O których wiemy, że przemieszczają się komunikacją, często są na dworcach?

„Mamy dwie drogi. Albo stworzymy oddzielne ośrodki, w których wszystkie osoby w kryzysie bezdomności przez dwa tygodnie będą mogły być w kwarantannie. Albo otworzymy część istniejących placówek i wyposażymy je w testy. W innym przypadku, zostawimy tysiące osób samych sobie” — tłumaczy Adriana.

„Nie wszyscy mogą siedzieć w ośrodkach, część pracuje”

W Pensjonacie „Św. Łazarz” w warszawskim Ursusie, który prowadzi Adriana, mieszka 80 mężczyzn. Prezeska podzieliła budynek na dwie części. Jedną klatką schodową przemieszczają się ci, którzy są w grupie ryzyka lub zwyczajnie boją się epidemii.

„Jest w niej więcej rygoru. Wychodzą tylko na ogród, nie wpuszczamy żadnych osób z zewnątrz, wszystkie sprawy administracyjne załatwiamy przez telefon. Kilka razy dziennie przecieramy klamki, poręcze. W budynku śmierdzi jak w pubie, bo wszystkie środki do dezynfekcji to samoróbki, stworzone na bazie wysokoprocentowych alkoholi” — opowiada Adriana.

W drugiej części są ci, którzy na co dzień pracują: na budowach, w piekarniach, liniach autobusowych, restauracjach, opiekują się osobami z niepełnosprawnościami lub sprzątają.

„Epidemia nie wyłącza praw obywatelskich. Na jakiej podstawie miałabym zakazać im pracy i opuszczania ośrodka? To są osoby, które nie mogą przejść w tryb pracy zdalnej. Są zatrudnieni na umowy cywilno-prawne. Część z nich pracuje w systemie dniówkowym” — tłumaczy Adriana.

Wielu z nich czeka też na przyznanie lokali socjalnych. Dwutygodniowa przerwa w pracy, czyli brak płynności finansowej, oznaczałaby, że spadną na dół listy oczekujących, a miesiące wyczekiwania i starań pójdą na marne.

„To też pokazuje inny mankament. Poczta zamknięta, sąd zamknięty, a terminy administracyjne biegną. Jak dziś odnowić kończące się zaświadczenie o niepełnosprawności, gdy lekarze zamykają gabinety?” — dodaje.

„Oni nie są zagrożeniem, oni są najbardziej zagrożeni”

W pierwszych dniach w ośrodku brakowało nie tylko środków do dezynfekcji czy sprawnych termometrów, ale także jedzenia. Ustawa o niemarnowaniu żywności pozwala sklepom przekazywać towar, który się nie sprzedaje i zalega.

„Martwiłam się, że świat o nas zapomni i nie będziemy mieć nawet chleba. Wszystko zostało wykupione” — opowiada Adriana i przyznaje, że kilka pożarów udało się ugasić dzięki niesamowitej solidarności społecznej.

„Siostra Chmielewska szyje dla nas maseczki, wolontariuszki z inicjatywy »Zupa na wolności« weszły w kontakt z firmą produkującą kombinezony, które jeśli tylko powstaną mają trafić też do nas, wolontariusze ze sztabu Szymona Hołowni dali nam eliksir odkażający. A gdy napisałam, że brakuje chleba, szybko dostaliśmy go tyle, że dziś możemy dzielić się z innymi".

O co się martwi? „Boję się, że po epidemii będziemy odbudowywać gospodarkę kosztem osób w kryzysie bezdomności oraz tych wszystkich, którzy są dziś zatrudnieni na umowy cywilno-prawne. Nie chciałabym też, żebyśmy w swoich lękach zaczęli traktować inne osoby, jako tych, którzy roznoszą choroby.

W Warszawie Mobilny Punkt Poradnictwa codziennie rozdaje żywność potrzebującym. Organizatorzy akcji, Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej, apelują o przynoszenie zalegających zapasów żywności oraz informowanie osób, które mogą potrzebować pomocy, gdzie można ją znaleźć:

• 8.00-9.30 - przystanek Dworzec Wschodni 09 (od ul. Kijowskiej)
• 10.00- 11.30 - przystanek Pl. Zawiszy 10
• 12.00- 13.30 - przystanek Nowolipki 01
• 14.00- 15.30 - przystanek Park Traugutta 02