Kosiniak-Kamysz chce referendum o związkach partnerskich. Politycy uciekają od odpowiedzialności

Kampania prezydencka nabiera rozpędu i to jeszcze przed ogłoszeniem przez opozycję kandydatów do rywalizacji z ubiegającym się o reelekcję Andrzejem Dudą.

7 listopada 2019 lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz, potencjalny kandydat Koalicji Polskiej w wiosennych wyborach, w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" przedstawia się jako polityk koncyliacyjny, rozsądny głos środka. W rzeczywistości wypada nader konserwatywnie.

Pytany, czy poparłby ustawę zakazującą aborcji ze względu na nieuleczalne wady płodu, robi unik i trochę narzekając mówi, że dziś wszyscy będą pytać o aborcję i związki partnerskie.

"Można by było zaproponować referendum w sprawie związków partnerskich i wreszcie to rozstrzygnąć. Kwestie związane z dostępem do informacji medycznej czy związane z dziedziczeniem pewnie powinny znaleźć jakieś rozwiązanie. Do tej pory nikt nie zaproponował takiej ustawy, która by uzyskała akceptację Sejmu, a co dopiero trafiłaby do prezydenta" - mówi Kosiniak.

Zapewne nie wypada mu jako jednemu z potencjalnych kandydatów na prezydenta po stronie opozycji powiedzieć „nie”, nie wypada też - ze względu na własne ugrupowanie - powiedzieć jednoznacznie „tak”.

Gdyby lider PSL spojrzał w sondaże IPSOS dla OKO.press, wiedziałby, że politycy wszystkich frakcji opozycyjnych od dawna mają mandat od wyborców do wprowadzenia ustawy o związkach partnerskich.

Rekordowy wynik padł w przedwyborczym badaniu dla OKO.press (sierpień 2019) - poparcie dla związków partnerskich par osób tej samej płci sięgnęło 60 proc. Jednocześnie równość małżeńską zaakceptowałoby już ponad 40 proc. społeczeństwa.

Wśród wyborców opozycji zwolennicy związków partnerskich to przeważająca większość - od 65 proc. w elektoracie Władysława Kosiniaka-Kamysza, aż do 94 proc. wśród wyborców Lewicy. Nawet co trzeci zwolennik PiS zgodziłby się na podobną ustawę.

Sondaż IPSOS dla OKO.press 26-29 sierpnia 2019, metodą CATI (telefonicznie), na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1006 osób.

Równość małżeńska to promocja rodziny

Sondaże, które w OKO.press publikujemy od 2017 roku, jednoznacznie wskazują, że w Polsce rośnie akceptacja dla związków partnerskich - w ciągu dwóch lat aż o 8 pkt. proc.

Badania Eurobarometru potwierdzają, że trend wzrostowy dotyczy też równości małżeńskiej - w ciągu kadencji PiS poparcie dla małżeństw osób tej samej płci wzrosło aż o 17 pkt. proc., co w regionie jest zjawiskiem bez precedensu. W większości państw byłego bloku wschodniego poziom akceptacji spada i to dramatycznie (więcej pisaliśmy o tym tutaj).

To pokazuje przepaść pomiędzy liberalizującym się społeczeństwem, a zachowawczością polityków. Najlepszym przykładem jest lider PO Grzegorz Schetyna, który nieprzerwanie powtarza, że Polki i Polacy nie są gotowi na tak radykalne kroki.

Tyle że wprowadzenie związków partnerskich czy równości małżeńskiej jest postulatem konserwatywnym. 29 września w debacie na antenie TVP Info zwróciła na to uwagę posłanka Lewicy Magdalena Biejat.

- mówiła.

Podobna narracją, której używali m.in. brytyjscy Torysi wprowadzając w 2012 roku równość małżeńską na Wyspach, jest w polskim dyskursie niemal nieobecna.

Jedynym politykiem, który próbował odnosić się do takiego rozumienia konserwatyzmu, był prezydent Gdańska Paweł Adamowicz. Zamiast narracji o pluralizmie jako wartości samej w sobie, opowiadał o historycznym dziedzictwie "Solidarności" i chrześcijaństwie jako religii miłości, która łączy dzięki uniwersalnemu szacunkowi dla drugiego człowieka.

Strawną dla konserwatystów opowieść o równości małżeńskiej od lat próbują też tworzyć aktywiści stowarzyszenia "Miłość nie Wyklucza". Na pierwszym miejscu stawiają "rodzinę", czyli wartość, która dla prawicy jest fundamentem polskości.

Referendum: zły pomysł czy skuteczne narzędzie?

Zapewne nawet najbardziej brutalna debata wokół referendum, nie wpłynęłaby znacząco na liberalizujące się postawy Polek i Polaków. Pytanie, czy warto w ten sposób stanowić prawo?

Referendum dotyczące związków partnerskich to nic innego jak plebiscyt, w którym obywatele decydowaliby, czy warto stawiać na prawa człowieka i równość, czy nie. Sensem takiego ustawodawstwa jest bowiem zagwarantowanie równego prawa do życia rodzinnego, niezależnie od orientacji seksualnej.

Hubert Sobecki ze Stowarzyszenia "Miłość nie Wyklucza" pomysł uważa za pomyłkę.

"Sposób postawienia sprawy tworzy wrażenie, że równie dobrze możemy wprowadzić prawny zakaz homoseksualizmu. Kwestie praw człowieka są bezdyskusyjne, co nie znaczy, że nie powinniśmy prowadzić debaty na temat tego, w jaki sposób zagwarantować osobom LGBT prawo do bezpiecznego i godnego życia rodzinnego, czyli wreszcie zacząć merytoryczną debatę o równości małżeńskiej" - mówi Sobecki.

Używanie przez polityków "vox populi" jako sposobu prowadzenia debaty publicznej jest przeciwskuteczne, bo zamiast uświadamiać, pogłębiać wiedzę, rzetelnie informować, zwyczajnie antagonizuje. Innymi słowy, zamiast debaty dostajemy igrzyska. A już dziś w Polsce temat praw osób homoseksualnych i transpłciowych wywołuje niezdrowe emocje.

Według Huberta Sobeckiego odpowiedzialność za taką sytuację ponoszą media. "Z jednej strony mamy upolitycznione media rządowe, które są tubą skrajnie homofobicznego i nacjonalistycznego przekazu, a z drugiej strony media liberalne, które od lat prezentują mdłą obojętność. Pod płaszczykiem zachowania pluralizmu debaty publicznej, legitymizują osoby, które sieją nienawiść" - mówi Sobecki.

I dodaje, że na takim eksperymencie politycznym, który uruchomi lawinę nienawistnych komentarzy, znów ucierpią osoby LGBT.

Z drugiej strony w Irlandii referendum okazało się skutecznym narzędziem do wprowadzenia równości małżeńskiej. 23 maja 2015 roku stosowną poprawkę w konstytucji, umożliwiającą małżeństwa par tej samej płci poparło ponad 62 proc. głosujących przy 60 proc. frekwencji.

Związki partnerskie, czyli tak naprawdę co?

Problemem jest to, że referendum sprowadza skomplikowaną sprawę do kwestii czarno-białych - "tak" lub "nie" zamiast "po co", "dla kogo" i "w jaki sposób"?

Bo i projektów ustaw o związkach partnerskich w polskim Sejmie było wiele - dokładnie osiem. Może być to projekt zachowawczy, taki jak ten autorstwa Pawła Dunina z PO, który w zasadzie sprowadzał kwestię - tak jak Władysław Kosiniak-Kamysz - do spraw podstawowych: prawa do dziedziczenia, udzielania informacji medycznych czy pochówku.

Można też do sprawy podejść tak jak w ubiegłej kadencji klub .Nowoczesna, który złożył pierwszy projekt ustawy o związkach partnerskich, odpowiadający na potrzeby par jednopłciowych wychowujących dzieci. Art. 16 projektu ustawy dopuszcza bowiem możliwość przysposobienia – inaczej adopcji – biologicznych dzieci partnera lub partnerki. Zapis pozwoliłby wyjść z próżni prawnej przynajmniej części z 50 tys. dzieci wychowujących się w tzw. tęczowych rodzinach (dane pochodzą z szacunków Kampanii Przeciw Homofobii z 2011 roku).

Ustawa symbolicznie rehabilituje też związki osób tej samej płci. Zamiast podpisania umowy o zawarciu związku u notariusza, proponuje pełną ceremonię – jak w przypadku ślubu – przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego.

A w uzasadnieniu ustawy autorzy napisali wprost, że