Nowoczesna sama ze związkami partnerskimi. PO: "To nie jest nasz projekt, nie widzieliśmy go"

To pierwszy projekt ustawy o związkach partnerskich w tej kadencji Sejmu i ósmy w historii polskiego parlamentaryzmu po 1989 roku. Projekt przygotowany przez klub Nowoczesna we współpracy z organizacjami społecznymi bardzo różni się od poprzednich pomysłów. Na plus. Jego autorzy wprost zaznaczają, że ustawa o związkach partnerskich jest tylko preludium do wprowadzenia pełnej równości małżeńskiej w Polsce.

Proponowana regulacja wprowadza instytucję prawa rodzinnego odrębną od małżeństwa, celem realizacji najpilniejszych potrzeb rodzin obecnie funkcjonujących w ramach nieformalnych związków i konkubinatów” – czytamy w uzasadnieniu.

To też pierwszy w historii projekt, który rozpoznaje potrzeby par jednopłciowych wychowujących dzieci. Art. 16 ustawy dopuszcza możliwość przysposobienia – inaczej adopcji – biologicznych dzieci partnera lub partnerki. Ten zapis pozwoli wyjść z z próżni prawnej przynajmniej części z 50 tys. dzieci wychowujących się w tzw. tęczowych rodzinach (dane pochodzą z szacunków Kampanii Przeciw Homofobii z 2011 roku).

Ponadto ustawa symbolicznie rehabilituje związki osób tej samej płci. Zamiast podpisania umowy o zawarciu związku u notariusza, proponuje pełną ceremonię – jak w przypadku ślubu – przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego (art. 5 i 6 ustawy).

Osoby zawierające związek partnerski miałyby prawo do:

• dziedziczenia po partnerze – partner lub partnerka są zaliczani do pierwszego kręgu spadkowego tak samo jak małżonkowie (art. 15);
• wspólności majątkowej (art. 12);
• ustanowienia wspólnego nazwiska (art. 5 ust. 8);
• korzystania z mieszkania partnera (art.14).

Związek partnerski pozwala też na otrzymanie w szpitalu informacji o stanie zdrowia partnera i partnerki, zapewnia prawo do pochówku czy wypłacenia emerytury po zmarłym partnerze.

Ustawa – a dokładnie art. 10 – określa też, że osoby pozostające w związku partnerskim są osobami najbliższymi, a to oznacza, że zyskują szereg uprawnień przysługujących tej definicji. Mają prawo m.in. do:

• odmowy składania zeznań podczas procesu partnera;
• pełnienia roli osoby zastępczej w czynnościach procesowych.

Bezlitosna arytmetyka

Polska jako jedno z sześciu państw Unii Europejskiej wciąż nie reguluje prawnie związków osób tej samej płci. W kadencji, w której PiS ma większość, projekt nie ma szans na uchwalenie, a nawet na dłuższą refleksję w komisjach. Jednak możemy spodziewać się gorącej dyskusji w parlamencie. Szczególnie, że prezes PiS Jarosław Kaczyński podczas spotkania z wyborcami Trzcianki na inauguracji kampanii samorządowej zagrał homofobiczną kartą. Mówił: "Wojna z genderem jest w tej chwili zupełnie bez sensu. Zapewniam, że póki my rządzimy, żadnych małżeństw homoseksualnych nie będzie i będziemy sobie spokojnie czekać, aż kraje Unii Europejskiej otrzeźwieją".

Największym znakiem zapytania jest postawa Platformy Obywatelskiej, która od początku tej kadencji nie potrafi ustalić stanowiska klubu w sprawie związków partnerskich. Najczęściej ze strony polityków PO słychać deklaracje "zajmiemy się ustawą jak wrócimy do władzy". Lider PO, Grzegorz Schetyna zaliczył serię niefortunnych wypowiedzi na temat związków partnerskich, za co zebrał głosy krytyki ze strony organizacji LGBTQ. W październiku 2017 roku Schetyna mówił:

Ale w przyszłym parlamencie, jeśli będzie możliwość do zbudowania większość, to ten temat wróci".

Jak będzie w trakcie Sejmowego czytania? 24 kwietnia 2018 podczas spotkania z mediami Katarzyna Lubnauer mówiła: "Ważne jest, żeby zaznaczyć, że koalicja, którą zawiązaliśmy z Platformą Obywatelską dotyczy wyborów samorządowych. Nie przyjęliśmy wspólnego stanowiska w sprawie związków partnerskich, tylko wspólne stanowisko np. w sprawie ograniczenia funkcji wojewody. Pytania o związki partnerskie należy kierować do Platformy Obywatelskiej".

Monika Rosa (.N), która przygotowywała projekt ustawy o związkach partnerskich stwierdziła, że ze względu na deklaracje polityków PO nie widzi powodu, żeby Platforma nie poparła ich projektu. "Wycofanie ze złożonych swoim wyborcom obietnic będzie dla Platformy trudne, dlatego z przyjemnością wręczymy wszystkim liderom partyjnym przewodnik po równości małżeńskiej dla początkujących przygotowany przez stowarzyszenie Miłość nie wyklucza" - mówiła Rosa.

Krzysztof Rek (.N) zwrócił też uwagę, że projekt przygotowany przez Nowoczesną jest konserwatywny i tym bardziej powinien zostać zaakceptowany przez PO. Mówił: "Na jakich wartościach opiera się ten projekt? Miłości, więzi, rodzinie. To są te same wartości, które podnosił David Cameron z ramienia Torysów, gdy wprowadzał równość małżeńską w Wielkiej Brytanii.

Co na to Platforma? Monika Wielichowska, pełnomocniczka ds. równego traktowania w Gabinecie Cieni mówi OKO.press: "To nie jest nasz projekt, nie widzieliśmy go. Musimy zobaczyć, jakie zmiany proponuje Nowoczesna. Przypominam, że w poprzedniej kadencji PO miała swój projekt, który niestety przepadł. Ja osobiście głosowałam za nim".

Polacy chcą związków

Monika Rosa zapowiadając projekt mówiła, że wychodzi on na przeciw oczekiwaniom społecznym. To prawda. Jak pokazało czerwcowe badanie IPSOS dla OKO.press obserwujemy w Polsce rekordowy wzrost akceptacji dla związków partnerskich i równości małżeńskiej. Za tym pierwszym rozwiązaniem opowiedziała się ponad połowa Polek i Polaków (52 proc.).

Katarzyna Lubnauer przypomniała, że projekt jest realizacją programu wyborczego .N. To też prawda. A dodatkowo odpowiada na oczekiwania elektoratu. To samo badanie IPSOS dla OKO.press z czerwca 2017 roku pokazało, że wśród wyborców Nowoczesnej aż 78 proc. popiera ich wprowadzenie.