Kurski tańczy jak szalony. Czy telewizja publiczna powinna wspierać disco polo?

„Disco polo to my, i o nas jest ta muzyka” – mówi jeden z bohaterów filmu Disco polo z Joanną Kulig i Tomaszem Kotem.

Pomysł Prawa i Sprawiedliwości na sztukę jest taki, że istnieje sztuka dobra, która „wzmacnia wspólnotę” i sztuka zła, która „wspólnotę narodową niszczy i atakuje wartości chrześcijańskie” – tak mówił jeszcze przed wyborami Jarosław Kaczyński. Stąd już tylko krok do rehabilitacji najbardziej wyszydzanego, ale też uwielbianego przez Polaków gatunku.

Ponad dwa miliony widzów telewizyjnej Dwójki mogły w miniony weekend słuchać przebojów Zenka Martyniuka (autora hitu Przez twe oczy zielone), Boys (Jesteś szalona) czy Andre (którego konferansjer zapowiadał słowami: „Bohaterkami jego największych hitów są piękne dziewczyny: Aleksandra, Kasieńka i Karolina!”), Stachursky'ego i Papa Dance. Obok nich pojawili się zagraniczni twórcy dyskotekowych hitów: Kate Ryan, In Grid i Oceana.

Jak podaje TVP, umowa na organizację festiwalu została podpisana na trzy kolejne lata. Czy telewizja publiczna powinna finansować rozrywkę aż tak niewyszukaną jak disco polo? Odpowiedź wcale nie jest oczywista.

Konkurencja dla Opola

Pomysł na festiwal urodził się w 2017 roku, kiedy na włosku zawisł los festiwalu w Opolu. Kolejni artyści rezygnowali z udziału w najstarszej polskiej imprezie muzycznej po tym, jak zakaz występu otrzymała rzekomo Kayah – wśród nich Katarzyna Nosowska, Urszula czy Kapitan Nemo. Telewizja kierowana przez Jacka Kurskiego wyszła wtedy z pomysłem stworzenia konkurencyjnego festiwalu w Kielcach. Opole w końcu się odbyło, choć z mocno okrojoną listą artystów i sporą nadreprezentacją występów Jana Pietrzaka. Plan Kurskiego jednak nie umarł – powrócono do niego rok później.

Jak się bawicie, kochani?

I było. Jako reporter OKO.press byłem tam z kamerą. Relację na żywo można było zobaczyć na naszym profilu na Facebooku.

Discopolowe brzmienia wypełniły kielecki amfiteatr Kadzielnia. Na pierwszy dzień koncertów, zdominowany przez polskich wykonawców, bilety (cena: 25-50 zł) rozeszły się w pełni – mimo że festiwal nie ma nawet strony internetowej, nie mówiąc o promocji w mediach społecznościowych. Trybuny szczelnie wypełnili uśmiechnięci kielczanie wyposażeni w chińskie świecidełka i balony - asortyment od straganiarzy stojących przed wejściem. Pracownicy telewizji wyłapywali osoby i szykowali do „spontanicznej" wypowiedzi przed kamerą o tym, jak świetna to zabawa.

Jednak atmosfera była naprawdę miła. Kiedy przeciskałem się w tłumie, nieznajoma kobieta zaprosiła mnie do tańca, a gdy z kieszeni wypadł mi powerbank, kilka osób schyliło się z pomocą. Nasi rodacy po prostu przyszli się dobrze bawić. Dlaczego właściwie zakładać, że musi być nieprzyjemnie? To wynika z naszych uprzedzeń wobec takiej masowej rozrywki.

PiS ogłupia naród?

No właśnie, rozrywka. Nie wszystko musi być wielką sztuką. Jedni chodzą do kina tylko na filmy Ingmara Bergmana i Jorgosa Lanthimosa, inni wybierają Avengers albo Gwiezdne wojny, a jeszcze inni potrafią czerpać wartościowe przeżycia z obydwu tych porządków. Kiedy czytam inwektywy pod adresem uczestników tego festiwalu – komentarze w rodzaju „wiocha” czy „ciemne masy” – a jednocześnie patrzę na autentycznie wesołych ludzi, robi mi się przykro.

Problem nie leży w tym, że ludzie lubią disco polo i chcą się przy nim bawić. Nie ma też co udawać, że taka muzyka nie stanowi elementu polskiej historii: to symbol transformacji ustrojowej i gospodarczej, tak samo jak handel z łóżek polowych i fakt, że do parlamentu weszła Polska Partia Przyjaciół Piwa. Dziś do „muzyki chodnikowej”, jak ją wtedy określano ze względu na formę dystrybucji, nawiązują uznani przez krytyków polscy artyści, choćby ci skupieni w eksperymencie Polonia Disco.

wesprzeć artystów, którzy poświęcają życie tworzeniu sztuki może mniej przystępnej i trudniejszej do sprzedania, ale skłaniającej do refleksji. Obrażając uczestników imprez disco polo, patrząc na nich protekcjonalnie i z góry, tylko udowadniamy, że zasługujemy na miano „łże-elity”, „najgorszego sortu” czy „wykształciuchów”, jak zwykła nas określać partia rządząca.

Niewątpliwa wina leży po stronie władzy, która zamiast artystycznie edukować Polaków, decyduje się zaspokajać najniższe potrzeby, jednocześnie wspierając akurat ten segment rynku muzycznego, który doskonale radzi sobie i bez publicznej gotówki. W disco polo są pieniądze, o jakich zazwyczaj tylko pomarzyć mogą artyści występujący na OFF Festivalu, Unsoundzie czy Warszawskiej Jesieni. A to tych drugich warto by pokazać telewidzom, nawet jeżeli słupki oglądalności trochę by spadły.

To nie tylko problem PiS-u. W czasach PO na telewizyjnym Sylwestrze też występował zespół Boys, a Aleksandra Kwaśniewskiego w wyborach prezydenckich promował szlagier Ole! Olek. Przez ostatnie dekady, niezależnie od opcji rządzącej, kultura była skutecznie rugowana z anteny TVP. Powtarzało się uzasadnienie, że treści kulturalne przeniesione zostały do tematycznego kanału TVP Kultura.

Co ciekawe, podobny argument nie padał w przypadku teleturniejów, seriali czy kabaretów, które można by przenieść do TVP Rozrywka. Ale być może władzy nie zależy na kontakcie obywateli z kulturą. Jeszcze, nie daj Boże, zaczęliby myśleć.

5 minut kultury dziennie

Postanowiłem policzyć, jaką część swojej ramówki przeznaczają dwa główne kanały TVP poszczególnym treściom. Wziąłem pod uwagę jeden dzień powszedni (11 września 2018) i podzieliłem programy następująco:

• kultura
• treści dokumentalne i historyczne
• rozrywka (tu znalazły się seriale i teleturnieje)
• informacja i reportaż
• sport
• religia
• film fabularny

Okazało się, że jedynym materiałem kulturalnym tego dnia było… kilka minut w Teleekspresie. W tym czasie rozrywce obydwa kanały poświęciły rozrywce łącznie ponad 23 godziny. Na dodatek treści historyczne i dokumentalne prezentowane były głównie późnych w godzinach nocnych.

Polska ma rzeczy, które warto promować

O poranku po festiwalu przechadzam się ulicami Kielc. Ufundowany z prywatnych pieniędzy monument ku czci ofiar pogromu nie wzbudza niczyjego zainteresowania („Wielu myśli, że to publiczna toaleta w centrum miasta” – pisze o nim lokalna gazeta „Echo dnia”). W Muzeum Dialogu Kultur, Instytucie Designu, nawet w poświęconym zsyłkom na Sybir oraz zbrodniom nazizmu i stalinizmu Ośrodku Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej spotykam po dwie-trzy osoby. Ale takich miejsc nie zobaczymy w ogólnopolskiej publicznej TVP. A szkoda, bo

i promowania polskich miast bez ryzyka, że ktoś nazwie je potem „ciemnogrodem”.

Poprosiliśmy TVP i kielecki ratusz o podanie nam kosztów imprezy. Czekamy na odpowiedź.