0:000:00

0:00

To sprawa bez precedensu w historii III RP. Nagrania z policyjnych radiostacji i policyjne meldunki, złożone oficjalnie w sądzie w związku z procesem, który wytoczył policji poseł Ryszard Petru, potwierdzają, że latem 2017 roku, podczas protestów przeciwko zmianom w ustawach o sądach, inwigilowano liderów pozaparlamentarnej opozycji.

W czasie policyjnej operacji o kryptonimie "Sejm" zorganizowano na nich swego rodzaju obławę.

Policyjni tajniacy przez kilka dni, niemal bez przerwy, śledzili liderów Obywateli RP: Wojciecha Kinasiewicza, Pawła Kasprzaka, Tadeusza Jakrzewskiego. Obserwowali każdy ich krok, a gdy to było możliwe - podsłuchiwali ich rozmowy. Meldowali przełożonym o każdym ich ruchu, o spotkaniach i uchwyconych wypowiedziach.

Chodzili także za Maciejem Bajkowskim ze stowarzyszenia Obywatele Solidarnie w Akcji i Mateuszem Kijowskim z Komitetu Obrony Demokracji oraz za ówczesnym liderem Nowoczesnej - Ryszardem Petru.

Śledzili ich nie tylko w miejscach, gdzie odbywały się manifestacje, ale także po kilka kilometrów od nich.

Od przeszło roku władze policji i nadzorującego ją MSWiA zapewniają publicznie, że funkcjonariusze tylko dbali o bezpieczeństwo zgromadzeń.

Przeczytaj także:

21 lipca 2017

21 lipca 2017 roku. Szósty dzień odbywających się w całej Polsce protestów przeciwko niszczeniu sądownictwa przez PiS. I piąty dzień policyjnej operacji kryptonim „Sejm”, której celem ma być zabezpieczenie zgromadzeń w Warszawie.

O 8.00 rano pracę zaczyna pierwsza zmiana policjantów, którzy w ramach podoperacji „Śródmieście” zabezpieczają parlament, Pałac Prezydencki i Sąd Najwyższy. To łącznie ponad 200 policjantów z Komendy Rejonowej Warszawa I, z Oddziałów Prewencji Policji i z Nieetatowego Oddziału Prewencji Komendy Stołecznej Policji. Rozstawieni są głównie w okolicy Sejmu i Senatu, który ma tego dnia obradować nad ustawą o Sądzie Najwyższym.

Jest też 20 ubranych po cywilnemu i rozstawionych pojedynczo w okolicy parlamentu funkcjonariuszy z Wydziału Wywiadowczo- Patrolowego KSP. Ich jednostka powstała by zwalczać „najbardziej uciążliwe społecznie przestępstwa pospolite” (kradzieże aut, rozboje, napady i pobicia) i zatrzymywać sprawców na gorącym uczynku.

Pod parlamentem od początku operacji „Sejm” wywiadowcy z WWP obserwują i śledzą liderów ruchu Obywatele RP, stowarzyszenia Obywatele Solidarnie w Akcji i Komitetu Obrony Demokracji. O pojawieniu się osób „w zainteresowaniu” i o każdym ich ruchu informują na bieżąco aspiranta sztabowego G. Cz., pseudonim Gruby. To on odpowiada 21 lipca za łączność tajniaków z WWP ze sztabem, przekazuje wyżej zebrane przez nich informacje i przyjmuje rozkazy dla nich.

Kontaktuje się z asp. szt. Robertem Szusterem (kryptonim 802), zastępcą naczelnika Wydziału Sztab Policji KRP Warszawa I, później z kom. Mariuszem Stoczkowskim (kryptonim 806), z tego samego wydziału i znów z 802. Wieczorem u wywiadowców łączność ze sztabem przejmie E.C. pseudonim Cygan, a w sztabie - policjant o kryptonimie 803.

Wywiadowcy z WWP to jednak nie jedyni tajniacy, którzy w tych dniach w „zabezpieczają” zgromadzenia.

21 lipca, od rana, w okolicy parlamentu krąży jeszcze lub czeka w gotowości 18 policjantów uczestniczących w podoperacji „Rekonesans”. To funkcjonariusze z pionu kryminalnego KSP - policyjna elita, specjaliści w swoich dziedzinach. Na co dzień ścigają morderców, handlarzy narkotyków, aferzystów, hakerów.

W operacji „Sejm” odpowiadają za „zabezpieczenie operacyjne”, co w praktyce oznacza śledzenie działaczy pozaparlamentarnej opozycji, a nawet - jak ujawniliśmy na OKO.press - członków młodzieżówek, którzy spotkali się ze Zbigniewem Hołdysem, by porozmawiać o zagrożeniach dla demokracji.

Dyspozycje, kogo śledzić "kryminalni", dostają ze sztabu operacji i tam też przekazują zebrane informacje.

Z dokumentów dotyczących operacji kryptonim „Sejm” wynika, że w podoperacji „Rekonesans” uczestniczyli funkcjonariusze z wydziałów:

  • do walki z Terrorem Kryminalnym i Zabójstw,
  • do walki z Przestępczością Gospodarczą,
  • do walki z Przestępczością Narkotykową,
  • do walki z Cyberprzestępczością,
  • Odzyskiwania Mienia,
  • do walki z Przestępczością Samochodową,
  • do walki z Korupcją,
  • Wywiadu Kryminalnego,
  • i z Wydziału Kryminalnego.

Przez cały dzień - 21 lipca - w operacji „Sejm” będzie uczestniczyło łącznie 30 funkcjonariuszy z WWP i 54 tajniaków z pionów kryminalnych. W sumie, w zabezpieczaniu zgromadzeń tego dnia weźmie udział 2337 policjantów.

22 minuty z 7 dni

Pracujących pod Sejmem tajniaków z WWP KSP szczególnie interesują 21 lipca trzy osoby: Wojciech Kinasiewicz i Tadeusz Jakrzewski z Obywateli RP i Maciej Bajkowski z OSY. Śledzą ich niemal bez przerwy. Meldują „górze” o każdym ich ruchu i spotkaniu.

Przez około dwie godziny (co najmniej od 13:47 do 15:37) czatują na nich wszystkich pod kawiarnią Czytelnik przy ul. Wiejskiej 12A i obserwują wewnątrz lokalu. Zgodnie z sugestią 802, czyli asp. szt. Roberta Szustera, Gruby wysyła nawet tajniaka, by „spróbował posłuchać, co oni tam mówią”.

Później wywiadowcy chodzą za nimi jeszcze przez wiele godzin. Bajkowskiego odprowadzają na dworzec PKP Powiśle i czekają aż odjedzie pociągiem, a potem znów go śledzą, gdy wraca do namiotu pod Sejmem. Z Kinasiewiczem rozstają się dopiero o 4:21 (już 22 lipca). Gdy wraca do domu, „ciągną” za nim nieoznakowanym samochodem spod parlamentu do Ronda de Gaulle’a, by upewnić się dokąd jedzie.

[embed]https://www.youtube.com/watch?v=_PWJmGYynr4[/embed]

Najbardziej rozpoznawalny z Obywateli RP - Paweł Kasprzak, którego wywiadowcy obserwują od początku operacji „Sejm”, tego dnia pojawia się wśród manifestujących dopiero wieczorem. Z braku „wolnego” tajniaka z WWP, przez jakiś czas „prowadzą go” inni funkcjonariusze. Potem przejmują go już ludzie Grubego i śledzą do około 1.00 w nocy. Podobnie jak za Kinasiewiczem, pojadą za nim kawałek, gdy będzie wracał samochodem do domu, by upewnić się, że „nie wywinie im jakiegoś numeru”.

Wcześniej - bo około południa 21 lipca - wywiadowcy z WWP zaczynają śledzić kogoś z nieco innej bajki: polityka, posła i ówczesnego lidera partii Nowoczesna Ryszarda Petru. Idą za nim od sejmowego biura przepustek, przy ul. Wiejskiej, do siedziby Nowoczesnej, przy ul. Nowy Świat 27; z przystankiem pod restauracją Why Thai, gdzie Petru je obiad.

W sumie obserwują go prawie dwie godziny, przekazując przez radiostację informacje o tym, gdzie jest i co robi.

Kilka dni później „Gazeta Wyborcza” dostaje od anonimowej osoby 22-minutowe nagranie rozmów z policyjnej radiostacji, na którym słychać m.in. wywiadowców śledzących Kinasiewicza i Petru. Po publikacji nagrań, obaj śledzeni składają zawiadomienie do prokuratury - o przekroczeniu uprawnień przez funkcjonariuszy policji. Ale Prokuratura Okręgowa w Warszawie odmawia wszczęcia śledztwa.

Petru równocześnie wytacza proces policji, domagając się, by sąd zakazał nielegalnego inwigilowania go. Jego prawnicy żądają, by Komenda Stołeczna Policji przedstawiła pełne nagrania z policyjnych radiostacji i meldunki policjantów uczestniczących w operacji „Sejm”. Jak ustaliło OKO.press, policja spełniła to żądanie tylko częściowo.

Podczas operacji "Sejm" policjanci używali wielu kanałów radiowych - policja przekazała sądowi nagrania z dwóch.

Policja przekazała do Sądu Okręgowego w Warszawie tylko nagrania rozmów z 21 lipca i tylko z dwóch, spośród kilku kanałów używanych wówczas przez funkcjonariuszy. Korzystali z nich m.in. mundurowi ze sztabu, kontaktując się z łącznikiem grupy policjantów z Wydziału Wywiadowczo - Patrolowego KSP. Dzięki temu wiemy, jakie polecenia wydawano wywiadowcom.

Nie przekazano natomiast do sądu:

  • rozmów pomiędzy samymi tajniakami z WWP (znamy tylko te fragmenty, które ktoś anonimowo przekazał „Gazecie Wyborczej”)
  • i rozmów pomiędzy sztabem, a policjantami z „Rekonesansu” (ślad tego, czym się zajmowali jest tylko w meldunkach zawartych w „Raporcie historii działania” i „Dzienniku działań dowódcy podoperacji kryptonim „Rekonesans”).

[embed]https://www.youtube.com/watch?v=e_yrvW61_nI[/embed]

Obława

Przesłuchaliśmy ponad 1300 nagrań z policyjnych radiostacji i przestudiowaliśmy kilkaset stron meldunków, które złożono jako dowód w sprawie sądowej Petru vs. policja. Zestawiliśmy chronologicznie te dotyczące śledzenia uczestników protestów.

To co powstało, to dokumentacja swego rodzaju obławy na liderów Obywateli RP, OSY i KOD.

Konkretne osoby śledzono nie dlatego, że stwarzały one w danym momencie zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego albo dlatego, że istniało jakieś zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Śledzono je, bo zostały z góry, przed rozpoczęciem zgromadzeń, wskazane tajniakom przez przełożonych.

W rozmowach przez radiostację policjanci nazywają działaczy Obywateli RP i OSY „figurantami” (co w języku służb oznacza osoby rozpracowywane operacyjnie) albo „osobami w naszym zainteresowaniu”.

Rankiem 21 lipca, gdy uczestnicy manifestacji dopiero gromadzą się pod Sejmem, 802 czyli asp. szt. Robert Szuster pyta Grubego: „A powiedz mi czy może ty zauważyłeś osoby w naszym zainteresowaniu? Czyli pan Kinasiewicz, Kasprzak, Jakrzewski?” Gruby odpowiada: „Na tę chwilę tylko Bajkowski”.

„Dobra, jak zobaczysz ich - że będą w rejonie Sejmu oczywiście - łata i na bieżąco informacje, w którym miejscu są” - rozkazuje 802. A Gruby potwierdza: „Tak jak zawsze. Dobra. Przyjął”.

Bo policyjni wywiadowcy nie tylko biernie obserwują działaczy Obywateli RP i OSY, gdy ci pojawiają się w okolicach parlamentu, ale śledzą ich, podążając za nimi krok w krok („łata” w policyjnym żargonie oznacza to samo, co „ogon”, czyli po prostu śledzenie kogoś).

Gdy po godzinie 11.00 policjanci zauważają Kinasiewicza parkującego samochód w uliczce nieopodal Sejmu, Szuster prosi Grubego o „przekazywanie informacji, w którym kierunku [Kinasiewicz] zmierza i co robi”. A policyjny wywiadowca dostaje rozkaz: „łata na niego i cały czas, non stop.”

Potem, gdy Kinasiewicz kręci się przy namiotach Obywateli RP pod Sejmem, Szuster nakazuje Grubemu: „Cały czas proszę o objęcie nadzorem”. A Gruby potwierdza: „Ma cały czas nadzór nad sobą”.

Gdy Kinasiewicz rusza spod Sejmu w kierunku ul. Pięknej, tajniacy dostają polecenie: „Cały czas za nim”. A gdy później pojawia się blisko swojego auta, zastanawiają się, czy jeśli do niego wsiądzie, mają „ciągnąć go dalej”.

Podobnie policjanci rozmawiają o innych liderach ruchów protestujących pod Sejmem. Gdy Tadeusz Jakrzewski wychodzi z kawiarni Czytelnik, Gruby zwraca się do jednego ze swoich wywiadowców: „Dawaj ogon za nim, jak możesz, pilnie”.

O Bajkowskim, po wyjściu z Czytelnika, wywiadowcy meldują: „Łatkę ma, tutaj chłopaki polecieli za nim. Zobaczymy gdzie nam się udaje”.

[embed]https://www.youtube.com/watch?v=USLryO4fE_o[/embed]

Zgodnie z założeniami operacji „Sejm”, jej celem miało być zapewnienie bezpieczeństwa uczestników protestów odbywających się pod parlamentem, Pałacem Prezydenckim i Sądem Najwyższym.

Ale tajniakom kazano śledzić organizatorów i uczestników tych protestów, nawet po kilka kilometrów od miejsc zgromadzeń.

Za Bajkowskim policjanci idą spod Sejmu, ul. Wiejską, przez Rondo de Gaulle, Al. Jerozolimskimi, aż do Dworca PKP Powiśle. W międzyczasie upewniają się u przełożonych, czy „jakby trzeba gdzieś” to mają „jechać za nim”. I dostają potwierdzenie. Dopiero gdy okazuje się, że Bajkowski wsiada do pociągu, dostają polecenie „odpuszczajcie”.

Krótko przed godziną 1.00 w nocy, gdy Kasprzak żegna się ze zgromadzonymi pod Senatem, Cygan melduje funkcjonariuszowi ze sztabu, że obserwowany „prawdopodobnie będzie odjeżdżał” i pyta: „Czy ciągniemy dalej za nim?” W odpowiedzi słyszy: „Kawałek może podjedźmy, tak żeby nam jakiegoś numeru nie wywinął”.

Za Kinasiewiczem tajniak z WWP jedzie po 4.00 rano do Ronda de Gaulle’a. I dopiero tam słyszy od przełożonych, że może „odpuścić”.

Z meldunków wynika, że w innych dniach policjanci jeździli za Kasprzakiem i Jakrzewskim aż do marketu Brico przy ul. Połczyńskiej. Za Kinasiewiczem raz doszli aż pod Belweder, a innym razem pod ambasadę Czech przy ul. Koszykowej 18.

Tajniacy jednak nie tylko obserwują liderów Obywateli RP i OSY, chodzą za nimi i jeżdżą, ale również – kiedy to tylko możliwe - podsłuchują ich rozmowy.

Po 9.00 rano, gdy asp. szt. Szuster dostaje od mundurowych pod Sejmem informację, że Obywatele chyba składają swoje namioty pod Sejmem, zwraca się do Grubego: „Ty również nasłuchuj. Posłuchaj - może coś powiedzą, coś przekażą. Jakąś informację, gdzie oni mają zamiar z tymi namiotami się udawać. Czy już se dali spokój, odpuszczają”. Gruby zapewnia: „Tak, ja mam tutaj załogę, cały czas. Oni siedzą przy tych namiotach, także cały czas tam na bieżąco przekazują informacje. Jak coś będzie - zaraz ci zgłoszę”.

Gdy przed godziną 14. Gruby melduje kom. Mariuszowi Stoczkowskiemu (806), że „Kinasiewicz i spółka” weszli do księgarni Czytelnik, 806 pyta: „A nie spróbujesz yyy posłuchać, co oni tam mówią?” Gruby zupełnie niemieszany tym, że ma podsłuchiwać ludzi, którzy nie są objęci żadnym śledztwem odpowiada „No już Lewego wysyłam”.

Wszystko dla bezpieczeństwa

Policja od ponad roku powtarza konsekwentnie, że działania funkcjonariuszy w czasie operacji „Sejm” były zgodne z prawem i nie miały charakteru inwigilacji.

W odpowiedzi na pozew Ryszarda Petru, reprezentująca policję Prokuratoria Generalna RP napisała, że działania policji "miały jedynie na celu zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego wszystkich osób biorących udział w demonstracjach, w tym funkcjonariuszy publicznych (osób publicznych). Działania te podjęte były także z uwagi na okoliczność, iż w trakcie demonstracji wygłaszano różne poglądy, które mogły spotkać się z różnymi reakcjami obywateli (zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi), co mogło przerodzić się w agresję". I że w związku z tym - by zapobiec naruszeniom porządku, policja "zwracała uwagę" na znane osoby, by zapewnić im bezpieczeństwo.

Śledzenie Petru było, według Prokuratorii "wpisane w działania o charakterze prewencyjno-ochronnym, mające na celu zabezpieczenie porządku publicznego w czasie zgromadzenia, w tym bezpieczeństwa (...) Ryszarda Petru".

Prokuratoria nie wyjaśniła dlaczego nikt nie zapytał "ochranianych" osób, czy chcą być śledzone ani nie poinformował ich o śledzeniu. I dlaczego do "ochrony" wykorzystano policyjnych tajniaków.

Śledzenie Obywateli RP policja nazywa "nadzorem prewencyjnym". I tłumaczy, że stosowano go wobec osób, które mogły zakłócić porządek publiczny lub nawoływały do takiego zachowania. Jak wyjaśnia, Obywatele RP już wcześniej "dokonywali wtargnięcia za linię płotów zaporowych" ogradzających Sejm i zapowiadali, że będą chcieli zrobić to ponownie. "Nadzór" nad nimi był więc uprawniony.

Policja nie tłumaczy jednak, dlaczego w takim razie Obywateli śledzono nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie Sejmu (by zapobiec przeskakiwaniu przez płoty), ale także daleko od niego.

Jeszcze dziś na OKO.press ciąg dalszy artykułu: pełne stenogramy rozmów policjantów, którzy śledzili liderów pozaparlamentarnej opozycji.

Jutro: analiza karnistki prof. Moniki Płatek i Piotra Niemczyka, eksperta ds. służb, którzy wykazują, że działania policji wobec działaczy Obywateli RP, OSY, KOD i Ryszarda Petru były nielegalne.

Udostępnij:

Bianka Mikołajewska

Od wiosny 2016 do wiosny 2022 roku wicenaczelna i szefowa zespołu śledczego OKO.press. Wcześniej dziennikarka „Polityki” (2000-13) i krótko „GW”. W konkursie Grand Press 2016 wybrana Dziennikarzem Roku. W 2019 otrzymała Nagrodę Specjalną Radia Zet - Dziennikarz Dekady. Laureatka kilkunastu innych nagród dziennikarskich. Z łódzkich Bałut.

Komentarze