Leki w 30 stopniach, pacjenci jęczą z gorąca, z chirurga leje się pot – polski szpital latem

"Budynek jest z innej epoki, ma z 30 lat, kto to wtedy myślał o globalnym ociepleniu?" – pyta w rozmowie z OKO.press pani H., instrumentariuszka na oddziale operacyjnym jednego ze szpitali w województwie łódzkim. Woli nie ujawniać którego, nie chce mieć problemów. "Ale takich szpitali jak mój jest masa, koleżanki mówią: u nas tak samo, praca jak w hucie".

Czerwiec 2019 był najgorętszym czerwcem w historii pomiarów: w Polsce, w Europie i na świecie. W stacji Radzyń w Lubuskiem 26 czerwca o godzinie 15:20 zanotowano 38,2 stopnie, co jest nowym rekordem temperatury w Polsce w czerwcu.

Jak z upałami radzi sobie polska ochrona zdrowia? W skrócie: nie radzi sobie, a największy problem jest w starszych budynkach szpitalnych.

Chirurg jak z jeziora

H. jako instrumentariuszka pracuje od 40 lat. "Kiedyś nie było ani takich upałów, ani takiej ilości zadań. Teraz pracowników połowa, a roboty tyle, co kiedyś albo i więcej". Co musi robić?

Na przykład czuwać, żeby pot z czoła chirurga nie lał się pacjentowi do operowanego brzucha. „Trzeba zręczności, żeby nadążyć z wycieraniem i nie przeszkadzać w operacji. Jedni pocą się mniej, ale są i tacy lekarze, co się z nich leje jak na kreskówkach” - mówi H. jakby żartowała.

Ale to nie są żarty. W sali jest czasem ponad 30 stopni, nad pacjentem i operującymi potężne lampy. Chirurg co jakiś czas robi przerwę. Rozbiera się do bielizny, zmienia fartuch, czapkę, maskę, rękawiczki. „A za chwilę tak to samo, jakby z jeziora wyszedł".

Pani H. regularnie podaje operującemu wodę. Pod maskę ochronną zamiast rurki wtyka cewnik, zwykle używany do odprowadzania moczu.

„My same też ledwo zipiemy, chodzimy w tych upałach ubrane jak na narty. Grube fartuchy operacyjne, a czasem te radiologiczne - ołowiowe, ciężkie. Człowiek się czuje jak w saunie. Czasem ktoś zasłabnie".

„Żeby ratować sytuację przynieśli nam niedawno dwa klimatyzatory - takie zwykłe, chociaż to niedozwolone, bo w salach operacyjnych powinny być takie ze specjalnymi filtrami medycznymi. Ale co zrobić?"

Ta prowizorka jest dodatkowo niebezpieczna. Rura od wentylatora przez otwarte drzwi wychodzi na korytarz i tam zionie gorącym powietrzem. A na korytarzu stoi szafka z narzędziami, klejami i lekami.

Leki za ciepłe ⚕

Termometr w szafce pokazuje 32 stopnie. Maksymalna temperatura przechowywania leków: 25. Szefowa mówi: nie wiem, może dołóż jeszcze jedną butelkę?

Chodzi o butelki na kroplówkę, którymi pani H. próbuje ratować sytuację. Wyjmuje cztery butelki z zamrażarki i podmienia w szafce te, które zdążyły się już rozmrozić. Trzymają z pół godziny, lodówka nie nadąża z zamrażaniem.

„Ile to daje? Nie wiem” - przyznaje H. „Ostatnio dwa kleje do protez wyrzuciliśmy, żaden nie chciał wiązać” - mówi.

„Powiedzieli nam, żeby chociaż wrzucać klej na 5 minut przed operacją do zamrażarki. Ale nie wiemy, jak tak przechowywany klej będzie później trzymał. A leki? Skąd mam wiedzieć, ja nie jestem od tego, żeby to sprawdzać. Trzeba podać, to idę i biorę".

„Anestezjolodzy opowiadali, że w innym szpitalu odmówiono znieczulenia, bo od tego upału leki, środki znieczulające się warzyły. U nas też chcieli odmówić operowania pacjentów w takich warunkach, ale wie pani co? Tyle się o tym mówiło, a z dnia na dzień wszyscy ucichli i pracują. Zapłacili im więcej?”.

Pacjent. Rany się nie goją

W upale cały proces leczenia i gojenia ran przebiega gorzej, nie mówiąc o samej operacji.

„U nas to wygląda tak: pacjent leży uśpiony na materacu obszytym ceratą i przykryty flizelinowym prześcieradłem - tak musi być, bo przecież krew się leje, musi się taka powierzchnia łatwo czyścić. Pacjent przez tych kilka godzin operacji leży w dodatku pod niewchłaniającym wody obłożeniem operacyjnym, zupełnie jak w folii, a wszystko pod światłem lamp" - mówi H.

„Kiedyś przy wybudzaniu pacjent nam się strasznie rzucał. Anestezjolodzy się dziwią: leki przeciwbólowe nie działają? Jak już mógł mówić, to nam wytłumaczył: to nie z bólu, nie mogłem znieść tego gorąca".

Szpitale radzą sobie, jak mogą

Z powodu upałów coraz więcej pacjentów mają Szpitalne Oddziały Ratunkowe. „Karetki wyjeżdżają z centrali pogotowia do takich pacjentów dziesiątki razy dziennie. Mamy z powodu upałów od kilku do kilkunastu pacjentów dziennie więcej” - mówił dr Henryk Wacławek, kierownik działu internistycznego SOR w Szpitalu Czerniakowskim w Warszawie.

Kłopot w tym, że na SOR duchota jest czasem gorsza niż na dworze: klimatyzacji nie ma, bo za droga, pożera dużo energii, a w starych budynkach trudno ją zainstalować, wiatraki są niezgodne z przepisami, a przeciąg niewskazany.

Szpitale radzą sobie, jak mogą. W niektórych jest trochę lepiej - klimatyzacja jest np. w salach operacyjnych, ale na salach chorych już nie. „Na sali chorych jest nawet 36 stopni. Nie da się wytrzymać” - skarżyła się pacjentka jednego ze szpitali w Lublinie.

„Mamy stare obiekty szpitalne, część pochodzi z końca XIX wieku. Nie mamy klimatyzacji centralnej, więc radzimy sobie, jak możemy. Jesteśmy po termomodernizacji wszystkich budynków i dzięki temu jest choć trochę lepiej. Staramy się wstawiać klimatyzatory, ale pomieszczeń mamy bardzo dużo, a możliwości finansowe są żadne" – mówiła szefowa szpitala w Kłodzku.

Na sali chorych kłodzkiego szpitala klimatyzator w końcu się pojawił. Kupiła go rodzina jednego z pacjentów.

A będzie jeszcze cieplej

Na kilka dni najbliższych dni prognozy nie zapowiadają upałów, chorzy, pielęgniarki i lekarze trochę odetchną zimniejszym powietrzem. Ale gorąc wróci, bo mamy kryzys klimatyczny - fale upałów będą coraz dłuższe.

Czy polski system opieki zdrowotnej jest na to wszystko przygotowany?

„Podstawowym problemem jest to, że nie ma w Polsce jednolitego planu działania, takiej road-mapy, która pozwoliłaby nam odpowiedzieć sobie na pytania, które z obecnych i czekających nas wyzwań są najważniejsze”.

Jeśli taki plan powstanie, to do wydatków na utrzymanie systemu opieki zdrowotnej muszą dojść koszty instalowania klimatyzacji w starszych oddziałach szpitalnych. W innym wypadku będą nadawać się one do użytku tylko sezonowo - czyli w ogóle.