Lex Czarnek, casus Mejza. Ze szkół przegonić działaczy społecznych, zaprosić (swoich) polityków

Kilka dni temu gościem jednej z zielonogórskich szkół podstawowych był poseł Partii Republikańskiej i były wiceminister sportu Łukasz Mejza. Spotkanie odbyć się miało w ramach cyklu "Poznajemy zawody". Mejza opowiadał o pracy posła i rozdawał dzieciom gadżety Ministerstwa Sportu, choć od końca grudnia 2021, w wyniku skandalu wokół jego działalności biznesowej, stracił pracę w resorcie.

Zdjęcie z wydarzenia, które rodzice uczniów przekazywali sobie w prywatnych grupkach, opublikowała w poniedziałek na Facebooku zielonogórska posłanka Lewicy Anita Kucharska-Dziedzic.

Według doniesień zielonogórskiej "Gazety Wyborczej" rodzice nie byli świadomi, że do takiego spotkania dojdzie. I są oburzeni.

Z kolei dyrektor szkoły przekazał gazecie, że spotkanie pierwotnie miało się odbyć w październiku, czyli na kilka tygodni przed demaskującymi artykułami Wirtualnej Polski. We wtorek 18 stycznia dziennikarze WP ujawnili także, że nauczycielka, która zaprosiła Mejzę na spotkanie, jest jego wspólniczką w biznesie maseczkowym.

Wydarzenie to szeroko komentowane jest w kontekście uchwalonej przez Sejm 13 stycznia nowelizacji prawa oświatowego nazywanej Lex Czarnek, która ma m.in. utrudnić prowadzenie w szkołach zajęć przez organizacje pozarządowe.

Minister edukacji Przemysław Czarnek wskazuje, że jednym z głównych celów nowe prawa właśnie "odpolitycznienie szkół", które upolityczniają samorządowcy związani z opozycją. Opisaliśmy, jak "demaskował" prezydentów z KO Rafała Trzaskowskiego i Aleksandrę Dulkiewicz.

Lubuskie kuratorium oświaty oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki nie zajęły jeszcze publicznie stanowiska w sprawie spotkania w zielonogórskiej szkole.

Przepisy a praktyka szkół

Przypadek Łukasza Mejzy jest szczególny, chodzi bowiem o osobę skompromitowaną w skali ogólnopolskiej, którą własny obóz polityczny musiał pozbawić funkcji publicznej.

W wizytach polityków w szkołach, czy wycieczkach szkół do polityków nie musi być jednak niczego złego. Przybycie posła czy senatora może być atrakcją, urozmaiceniem zajęć szkolnych, a także rodzajem nobilitacji. Zwłaszcza gdy placówkę przy okazji uroczystości takich jak inauguracja, zakończenie roku, ważna rocznica odwiedzają urzędnicy wysokiej rangi – premierzy, prezydenci, ministrowie.

W internecie znaleźć można dużo relacji z takich odwiedzin realizowanych zarówno przez Mateusza Morawieckiego, jak i Donalda Tuska.

Dotyczy to oczywiście jedynie sytuacji, w których politycy nie przekraczają granic zdrowego rozsądku oraz przepisów prawa. Art. 86 ustawy prawo oświatowe mówi o tym, że organizacje, które chcą działać na terenie szkoły, muszą uzyskać zgodę dyrektora oraz uprzednio wyrażoną pozytywną opinię rady szkoły i rady rodziców.

Praktyka szkół jest taka, że do pojedynczych wizyt i wydarzeń nie uruchamia się procedury formalnego wyrażania zgody.

Czy pod Lex Czarnek coś się zmieni? Na Twitterze jeden ze współpracowników ministra Czarnka sugeruje w rozmowie z dziennikarką TVN Justyną Suchecką, że posłowie nie są organizacjami pozarządowymi, a więc przepis ich w ogóle nie obejmuje.

Niezależnie od tego, czy zgodnie z prawem przy okazji wizyt polityków należy wszczynać formalną procedurę zgłoszenia, trzeba pamiętać, że art. 86 całkowicie wyłącza możliwość działalności partii oraz organizacji politycznych.

Co więcej, art. 108 § 2 kodeksu wyborczego stanowi o tym, że zabroniona jest agitacja wyborcza w szkole wobec uczniów. Za taką formę agitacji uznaje się nawet powieszenie materiałów wyborczych na ogrodzeniu placówki. Haczyk polega na tym, przepis ten działa tylko w czasie oficjalnej kampanii wyborczej.

Premier opowiada w szkołach o 500 plus i Polskim Ładzie

Politykom PiS — i to tym na najwyższym szczeblu — zdarza się jednak przekraczać granice wyznaczane przez prawo oświatowe. 21 marca 2018 roku premier Mateusz Morawiecki odwiedził szkołę w Skołoszowie na Podkarpaciu. Towarzyszyła mu ówczesna ministra pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska. Spotkanie było elementem obchodów drugiej rocznicy wprowadzenia programu 500 plus.

"Ponad dwa lata temu 500 plus było kluczową częścią programu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości. Później stał się programem naszego rządu i poprzez to zmieniliśmy bardzo dużo. Mogę obiecać, że na wiele kolejnych lat będzie to kluczowy element naszego programu społecznego" - mówił premier na tle ogromnych banerów "Rodzina 500 plus", a słuchały go zgromadzone na sali gimnastycznej dzieci i ich rodzice.

Dla uczniów i uczennic szkoły przewidziano zresztą dodatkowe atrakcje takie jak malowanie twarzy. Premier rozdawał autografy i pozował do zdjęć z dziećmi.

Jedna z tych fotografii trafiła wkrótce potem na ulotki promujące program "Dobry start", czyli 300 zł wyprawki przyznawane rodzicom jesienią 2018 roku tuż przed wyborami samorządowymi.

Ministerstwo pracy wysłało w czerwcu 2018 roku paczki z ulotkami do wszystkich szkół w Polsce. Rozdawano je rodzicom, a także dzieciom.

Podobnych przykładów, w których nikt z działaczy PiS walczących z upolitycznieniem szkół nie dopatrzył się niczego zdrożnego, nie trzeba wcale szukać w tak zamierzchłej przeszłości. W czerwcu 2021, gdy MEiN oraz kuratorium rozpoczęło nagonkę na szkołę w Dobczycach za zabranie uczniów na spotkanie Tour de Konstytucja, ponownie przyjrzeliśmy się kalendarzowi premiera.

W poniedziałek 7 czerwca Mateusz Morawiecki odwiedził szkołę podstawową w Budziszewicach, niewielkiej gminie w województwie łódzkim. Witany był przez delegację dzieci kwiatami. Chodził po szkole, oglądał nowoczesne instalacje, odwiedzał dzieci podczas lekcji i rozmawiał z nimi.

Łódzkie kuratorium przekazało nam, że "to nie był wykład, ale wizyta premiera polegająca na otwarciu zmodernizowanej szkoły". Dodano też, że w takich sytuacjach "nie potrzeba formalnej zgody rodziców". Ale szkołę oficjalnie otwarto ponad dwa lata wcześniej; w tamtej uroczystości uczestniczyli zresztą również posłowie PiS.

Wizyta Morawieckiego była częścią jego trasy promującej nowy program gospodarczy PiS. Szkoła w Budziszewicach nie była jedyną placówką, którą odwiedził w tych celach. Na nagraniu z tego samego dnia ze spotkania w Centrum Kształcenia Zawodowego w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 3 im. Jana Pawła II w Tomaszowie Mazowieckim można popatrzeć, jak wykładu premiera o zaletach Polskiego Ładu słuchają uczniowie szkoły.