"Marsze są dla bohaterów, a nie dla morderców" kontra "Wielka Polska katolicka". Dwie Hajnówki 2019

Mimo zablokowania przez policję w Warszawie autokaru, który miał zawieźć do Hajnówki naszych reporterów oraz Obywateli RP, udało się dziennikarzom OKO.press dotrzeć na miejsce prywatnym samochodem.

Uczcili pamięć ofiar

Najpierw poszli na demonstrację mieszkańców Hajnówki, którzy uczcili ofiary Romualda Rajsa "Burego" i jego bandy, co najmniej 79 osób, głównie kobiet i dzieci. Zebrani zapalili znicze pod pomnikiem ofiar.

Nasz reporter Maciek Piasecki i fotografka OKO.press Agata Kubis rozmawiali z jedną z mieszkanek Hajnówki, której dziadek zginął z rąk bandy Burego:

"Mama wspominała [zbrodnię] codziennie. I ja też wspominam, zwłaszcza teraz, kiedy wywyższają pod niebiosa mordercę. Ja nie mam nic przeciwko marszom,

Sama bym poszła na marsz poświęcony bohaterom, żołnierzom Armii Krajowej".

OKO.press zapytało, co by powiedziała uczestnikom marszu ku czci "Burego".

"Gdyby w ich rodzinie takie nieszczęścia były, na pewno tego marszu by nie było. A to nie jest marsz naszych mieszkańców, tutejszej ludności, tylko marsz kiboli. »Żeby zamiast liści wisieli komuniści«, to ma być marsz dla bohaterów?! Są inni bohaterowie, którzy zasługują na pamięć".

Gabriela Lazarek, Obywatele RP: "Kto nie był na mszy, może nawet nie czuć, jakie to cierpienie. Kiedy widzi się rodziny tych osób, potomków ofiar, którzy wspominają, kiedy wymieniają imiona, opowiadają sobie okoliczności zbrodni. To wstrząsające. W tym samym momencie odbywa się drugi marsz, gdzie osoba winna tego mordu, zbrodniarz, jest czczony przez ludzi nazywających się patriotami, nazywany bohaterem! Skandal na taką skalę,

Jesteśmy tutaj, żeby wesprzeć tych ludzi, bo oni muszą patrzeć, jak ludzie czczą mordercę ich rodzin".

Adrian Zandberg: "Dla przeważającej większości Polek i Polaków to, co się tutaj wydarzyło, to obrzydliwa zbrodnia, a nie powód do chwały. Mordowanie małych dzieci, mordowanie staruszek, podpalanie ludzi żywcem w domach... Zbrodniarzy nie wolno nazywać bohaterami. Jestem przekonany, że druzgocząca większość obywatelek i obywateli naszego kraju odwraca ze wstrętem głowę od tych strasznych czynów, których oddziały »Burego« dokonały. Jestem pewien, że ci, którzy będą przez Hajnówkę defilowali, którzy chcą tę lokalną społeczność zastraszyć, skłócić, nastawić brata przeciwko bratu, są w Polsce w radykalnej mniejszości".

Zobacz naszą relację live:

[0]=68.ARCXRCcgdO0yxFtMo6th788pswO4foojreyhwpyQnmqJuQgZ4-DhYfSmKJTMiCBZrtYpjsDuuasFviWm0LTMFwyga19pmHxXHGDDjfZ5bU3gh7Eqy620szrJSEC_-UuLu8vK_3a9nMJhmKec_29L5ccMVOkoWNGfk1dCfyWvWWE7KdiprWNUEs2TGXFJ6a29IC-UhXxF_XwRPyA6vtw2hFjaDEXe3x5fZxDr46TwvoiTAKpwOdD3HXtmkOJILQ4OZX3UTanqcZIrvtBkVc5uvkVXfH0few8DV8I26jn3YRLGfIc22T2y-_jP3325Z1RJdllooZrbwaP5TwqIcBZC0bKYoHGaa_e79lw&__tn__=-R

To my, Polacy

Z demonstracji pamięci o ofiarach nasi reporterzy poszli na Marsz Żołnierzy Wyklętych. Narodowcy zaczęli od hymnu. A potem: "Marsz Żołnierzy Wyklętych rusza. I teraz głośno: To-my,-to-my,-Po-la-cy", wołał prowadzący marsz.

"Przypomnijmy najważniejsze wartości, za które umierali nasi bohaterowie: »Bóg honor i ojczyzna«. W Hajnówce mamy największy problem, to jest teren największej komuny, więc krzyknijmy »Precz z komuną«". Uczestnicy podchwytywali okrzyki. Uczcili nimi także Armię Krajową, Związek Jaszczurczy i Narodowe Siły Zbrojne (czytaj w OKO.press o tych formacjach).

I jeszcze: "Idzie nowe pokolenie, niesie Polsce odrodzenie" oraz "Inko, Inko, patrzysz z nieba, zachowałaś się jak trzeba" [Idzie o Danutę Siedzikównę ps. „Inka”, rozstrzelaną w 1946 roku za uczestnictwo w antykomunistycznej partyzantce 18-letnią sanitariuszkę].

OKO.press zapytało jednego z uczestników, dlaczego przyjechał do Hajnówki:

"Żeby upamiętnić naszych bohaterów, którzy polegli za naszą ukochaną ojczyznę. W jej obronie."

Przekonywał też naszego reportera, że "Bury" nie może być winien zbrodni ludobójstwa, bo miał w swoim oddziale Rusinów i prawosławnych.

W tłumie można było zauważyć transparenty z nazwami miast: Łódź, Słupsk, Bydgoszcz, był też transparent z charakterystycznymi końmi Jagiellonii Białystok.

Nasz reporter rozmawiał później z tym mężczyzną, mieszkańcem okolic Hajnówki. "Idą spod kościoła, a niosą nienawiść. To jest smutne i żałosne. I chwalą ludzi, którzy mordowali".

"»Bury« nie nasz bohater", skomentowała jedna z mieszkanek Hajnówki, obserwująca manifestację. Starsza kobieta stojąca obok potwierdziła: "Historii się nie odwróci, niestety. Wszystko by tu było dobrze, gdyby nie padło nazwisko »Bury«".

Wielka Polska katolicka?

W pewnym momencie padło hasło „Wielka Polska katolicka” – zabrzmiało niepokojąco w mieście, którego 70 proc. mieszkańców to prawosławni. „Wielka Polska chrześcijańska” – poprawili się szybko maszerujący, po napomnieniu przez jedną z prowadzących marsz. "Musimy pamiętać, że w marszu idą również prawosławni". Ale po chwili już było słuchać: "Nie islamska, nie laicka, wielka Polska katolicka".

Tradycyjnie wołano „Śmierć wrogom ojczyzny!“, „Raz sierpem, raz młotem czerwoną hołotę”. Były też okrzyki ku czci Romualda Rajsa „Burego”, a także transparenty nazywające go – razem z Józefem Kurasiem „Ogniem”, oskarżanym o mordy na Słowakach i Żydach na Podhalu – „najbardziej wyklętym żołnierzem”.

Obok jednej z prowadzących marsz, Barbary Poleszuk,

Później jechał na platformie z głośnikiem, z którego puszczono pieśń "Boże, coś Polskę". Na koniec marszu słuchać było "Rotę" i "Żeby Polska była Polską".

Obywatele RP, szczelnie odgrodzeni przez policję podwójnym kordonem, rzucili na trasę nacjonalistów kilkadziesiąt białych róż, które ci zdeptali. Przewodzący marszowi namawiali uczestników, by nie rozmawiali z mediami i nie dali się „prowokować“.

W domu kultury odbył się wykład Leszka Żebrowskiego, prawicowego ekonomisty, tropiciela komunistów wśród polityków i dziennikarzy III RP.

Zobacz naszą relację live z wydarzenia.