Zalewska jest "zwolenniczką wypowiedzi obywateli", ale na referendum wybrzydza, bo "pytanie jest zbyt ogólne"
910 tys. Polek i Polaków żąda referendum w sprawie reformy edukacji. Sondaże pokazują, że jeśli do niego dojdzie, deforma przepadnie. Minister Anna Zalewska o tym wie, więc szuka dziury w całym: "pytanie referendalne jest zbyt ogólne". OKO.press ma propozycje, jak je skonkretyzować
Kiedy Komitet Referendalny złożył 20 kwietnia 2017 w Sejmie zebrane w ciągu dwóch miesięcy 910 tys. podpisów (znacznie więcej niż wymagane 500 tys.), minister Zalewska najpierw twierdziła, że to "polityczna robota", a potem, że już za późno na podważanie decyzji.
PiS ma jednak kłopot z prostym odrzuceniem wniosku o referendum także dlatego, że będąc w opozycji podkreślał, że należy ono do kanonu demokracji. Kiedy w listopadzie 2013 roku Sejm poprzedniej kadencji odrzucił wniosek o referendum w sprawie wieku szkolnego, Jarosław Kaczyński narzekał, że "konstytucyjnych mechanizmów demokracji, które są niewygodne dla władzy, po prostu się nie stosuje.
Trudno wyobrazić sobie sprawę bardziej nadającą się do powszechnego głosowania, niż kwestie związane z relacją rodzice - dzieci i prawem rodziców, żeby o swoich dzieciach decydować".
W tej sytuacji minister Zalewska szuka dodatkowych argumentów i wprowadza nowy wątek.
Prawnicy zastanawiają się nad pytaniem, dlatego że pytanie jest bardzo ogólne i obywatele musieliby opowiedzieć się, czy na przykład są przeciwko czteroletniemu liceum, przeciwko nowej maturze, przeciwko szkole branżowej
Zalewska chce podważyć proponowane przez Komitet Referendalny pytanie, które brzmi:
Czy jest Pani/Pan przeciw reformie edukacji, którą rząd wprowadza od 1 września 2017 roku?
Zarzut o ogólności pytania jest wątpliwy z dwóch powodów:
- zgodnie z ustawą o referendach, o brzmieniu pytania lub pytań referendalnych decyduje Sejm. Jeżeli Izba uzna, że obywatele źle postawili pytanie, może je poprawić, ale w taki sposób, by zachować sens inicjatywy obywatelskiej;
- ustawa nie określa w żaden sposób, jak należy stawiać pytania "w referendach ogólnokrajowych w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa" (bo o takim referendum tu mowa);
- reforma edukacji PiS stanowi spójną całość, której zasadniczym elementem jest zmiana ustroju szkolnego: likwidacja gimnazjów i związane z tym wydłużenie szkoły podstawowej i liceum. Można by oczywiście dopisać to w pytaniu, ale rzecz wydaje się zrozumiała. Inne elementy reformy są drugorzędne i nie stanowią przedmiotu sporu.
Poza tym, istota referendum obywatelskiego, zwanego też głosowaniem ludowym, polega na tym, że "lud" pyta o to, co uważa za tak istotne dla państwa i społeczeństwa, że wymaga zastosowania mechanizmu demokracji bezpośredniej. Tym razem prawie milion obywateli i obywatelek uznało, że taką sprawą jest reforma edukacji. I z pewnością wiedzą, o co pytają.
Przeczytaj także:
Sondaże: porażka deformy
Minister Zalewska zaznacza, że sprawa referendum jest w rękach Sejmu, a ona sama uszanuje wolę suwerena, bo „jest zwolenniczką wypowiedzi obywateli”. Na temat referendum obywatele jasno się wypowiedzieli w sondażach. Z sondażu IPSOS dla OKO.press (17-20 marca 2017) wynika, że na pytanie o referendum 52 proc. odpowiedziało „tak” (czyli, że są przeciw reformie), a 43 proc. - „nie”.
W innym pytaniu sondażu OKO.press daliśmy badanym do wyboru trzy opcje:
- 27 proc. było za tym, by reforma weszła w życie od 1 września 2017;
- 30 proc. - za odłożeniem jej o rok i przedyskutowaniem;
- 34 proc. - za tym, by wcale jej nie wprowadzać.
Z sondażu Kantar Millward Brown dla TVN i TVN24 (24-25 kwietnia 2017) wynika, że przeciw reformie głosowałoby 60 proc. Polek i Polaków. To może świadczyć o narastaniu sprzeciwu wobec reformy, w miarę, jak ludzie uświadamiają sobie wszystkie komplikacje i trudności, jakie niesie ona ze sobą.
Nic dziwnego, że minister Zalewska szuka nowych argumentów, które pozwoliłyby jej zdezawuować referendum.
Czy jest Pani/Pan przeciw...?
Jeżeli OKO.press miałoby coś zasugerować Sejmowi, to po pierwsze, by nie odrzucał referendum (w pełni popieramy argumenty Jarosława Kaczyńskiego z 2013 roku), a po drugie, by wprowadził drobną zmianę pytania. Chodzi o to, by zamiast stanu negatywnego (być przeciw reformie), pytanie opisywało pozytywny. Na przykład tak:
"Czy jesteś za tym, czy przeciw temu, by rząd wprowadził reformę edukacji od 1 września 2017 roku?". Uczestnicy referendum odpowiadaliby "za reformą" lub "przeciw reformie", unikając trudnej sytuacji, że bycie przeciw wymaga odpowiedzi "tak", a bycie za - odpowiedzi "nie".
Jeśli jednak minister Zalewskiej zależy na uszczegółowieniu pytań, OKO.press, proponuje do wyboru:
- Czy jest Pani/Pan za czy przeciw reformie edukacji, która zakłada likwidację gimnazjów?
- Czy jest Pan/Pani za czy przeciw reformie edukacji, która skraca edukację ogólną z dziewięciu do ośmiu lat?
Prosimy panią minister o docenienie, że nie proponujemy na przykład takiego pytania:
- Czy jest Pan/Pani za czy przeciw reformie edukacji, która wprowadzi niewyobrażalny chaos, rozbije tysiące zespołów nauczycielskich, utrudni wyrównywanie szans edukacyjnych, zamiast nauczania umiejętności stawia na szczegółową wiedzę z kilkunastu przedmiotów i będzie wychowywać w duchu katolickim i nacjonalistycznym?
Komentarze