Ostatni dzień kampanii samorządowej

Wyrok odwraca decyzję sądu w Kolorado, ale też władz w Illinois i New Hampshire, o wykluczeniu Trumpa z prawyborów. Wyklucza też praktycznie możliwość eliminacji Trumpa z wyborów, mimo tego, że próbował podważyć wyniku wyborów prezydenckich, które wygrał Joe Biden.

Przypomnijmy. Sąd Najwyższy stanu Kolorado orzekł w grudniu 2023 roku, że Donald Trump nie będzie mógł pojawić się na kartach do głosowania w stanowych prawyborach. Miało to związek z jego udziałem w szturmie na Kapitol w styczniu 2021 roku.

Sędziowie powołali się na 14. poprawkę do konstytucji USA, która mówi o tym, że urzędu nie może sprawować osoba, która złożyła przysięgę na konstytucji USA, „a następnie wzięła udział w powstaniu lub buncie przeciwko niej albo udzielał jej wrogom pomocy lub poparcia”.

Zespół wyborczy Trumpa zapowiedział odwołanie do Sądu Najwyższego USA.

A ten unieważnił wyrok sądu w Kolorado i decydował, że

Dziewiątka sędziów uznała, że 14. poprawka do konstytucji Stanów Zjednoczonych pozwala władzom stanowym dyskwalifikować kandydatów ubiegających się o urzędy stanowe, ale nie federalne. Sędziowie przekonywali, że w przeciwnym wypadku mogłoby to doprowadzić do chaotycznego stanu „patchworkowego”.

Sąd Najwyższy nie rozstrzygnął tego, czy Trump brał udział w szturmie na Kapitol czy nie. Stwierdził, że decyzja o tym – i o ewentualnej dyskwalifikacji kandydata – należy do Kongresu Stanów Zjednoczonych.

Sprawa jest precedensowa. I ma znaczenie dla interpretacji 14. poprawki w całym kraju. Podobne pozwy w sprawie dyskwalifikacji złożono w wielu stanach.

Prezydent Warszawy i kandydat na kolejną kadencję Rafał Trzaskowski potwierdził, że jeżeli wygra wybory, to Adriana Porowska zostanie jedną z wiceprezydentek Warszawy (teraz Warszawa ma czworo wiceprezydentów). Wcześniej Szymon Hołownia podczas konwencji Trzeciej Drogi zaproponował Porowską na stanowisko wiceprezydentki stolicy.

Porowska jest ekspertką i działaczką na rzecz praw osób w kryzysie bezdomności, prezeską Kamiliańskiej Misji Pomocy Społecznej. Należy do Polski 2050 Szymona Hołowni. Trzaskowski na razie nie poinformował, jakim obszarem zajmie się Porowska. „Ale potwierdzam, że rzeczywiście pani Ada Porowska będzie wiceprezydentką, jeżeli wygramy wybory. I dopiero wtedy będziemy mogli mówić, jaki będzie podział obowiązków” – mówił Trzaskowski.

Podkreślił, że wiceprezydentów może być tylko czterech. „O tym, jak wyobrażamy sobie współpracę, będziemy mówić w tym tygodniu, a o szczegółach, dopiero jak wygramy wybory” – mówił Trzaskowski.

Przypomnijmy, że wybory samorządowe zostaną przeprowadzone w niedzielę 7 kwietnia 2024 roku. A druga tura wyborów bezpośrednich wójtów, burmistrzów, prezydentów miast – 21 kwietnia 2024 roku.

Sejmowa komisja śledcza ds. wyborów kopertowych przesłuchała w poniedziałek Paweł Kukiza i Jarosław Sachajko, a także byłego prezes Poczty Polskiej Tomasza Zdzikota. W trakcie posiedzenia doszło do ostrej wymiany zdań między wiceprzewodniczącym Waldemarem Budą (PiS) i wiceprzewodniczącym Jackiem Karnowskim (KO).

Komisja wezwała na przesłuchanie Kukiza, bo – jak wyjaśnił mu poseł Polski 2050 Bartosz Romowicz w maju 2020 roku – kiedy organizowane były wybory korespondencyjne – Kukiz opublikował wpis na Facebooku.

Napisał w nim: „Szanowni państwo, posłuchajcie proszę opartej na faktach z ostatnich dni krótkiej opowieści o żenującej, zmasowanej i panicznej PiS-owskiej akcji korupcyjno-politycznej: Jarosław Kaczyński uparł się, żeby za wszelką cenę, nawet niezgodnie z prawem, bezpieczeństwem publicznym i zdrowym rozsądkiem, zrobić wybory prezydenckie w maju. I wysyła swoje popychadła, by korumpowały, kupowały albo zastraszały posłów”.

Komisja pytała Kukiza o nagabywanie posłów, o propozycje, jakie im składano. kto im te propozycje składał. Kukiz stwierdził jednak, że nie wie dlaczego Kaczyński zorganizował wybory kopertowe, wpis, o który pyta go komisja jest sprzed czterech lat, a on sam „nie chce uczestniczyć w polowaniu na czarownice”. Mimot tego, że wcześniej szczegółowo opisywał przykłady korupcji politycznej.

Na pytanie o to, czy wybory były niezgodne z z prawem i „ze zdrowym rozsądkiem”; Kukiz stwierdził, że „na dzień dzisiejszy to ta komisja jest niezgodna ze zdrowym rozsądkiem”.

Poseł KO, Dariusz Joński, wyłączył mu wtedy mikrofon. I poprosił, by odpowiadał na pytania. Waldemar Buda wskazał wtedy na Jońskiego i Karnowskiego palcem. Zarzucił, że na komisjach od razu wyłączany jest mikrofon, jak tylko „coś się źle powie”.

„Niech pan nie macha tu łapami” – odpowiedział Joński. Buda powiedział mu wtedy, że może wyjść i, że „nie ma łap”. „To ja będę decydował kiedy wyjdę. Przepraszam, rączkami” – rzucił Karnowski.

Sejm zajmie się uchwałą o Trybunale Konstytucyjnym już na najbliższym posiedzeniu – zapowiedział marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Dodał, że nie problemu z przygotowaniem sejmowej uchwały wzywającej KE do wprowadzenia pełnego embarga na produkty rolno-spożywcze z Rosji i Białorusi.

„Najprawdopodobniej zrobimy to [rozpatrzymy uchwałę stwierdzającą nieprawidłowości w obecnym funkcjonowaniu Trybunału Konstytucyjnego oraz wzywającą do jego odnowienia – przyp. red.] pierwszego dnia (...) Dzisiaj [w poniedziałek 4 marca – przyp. red.] o 14 zostanie zaprezentowana przez ministra Bodnara” – powiedział Szymon Hołownia na briefingu prasowym w Sejmie.

Tak dla embarga na produkty z Rosji i Białorusi

Marszałek Sejmu podkreślił też, że nie widzi problemu w kwestii podjęcia zaproponowanej przez premiera Donalda Tuska podczas wizyty w Wilnie uchwały wzywającej do wprowadzenia całkowitego embarga na produkty rolno-spożywcze z Rosji i Białorusi.

„Co do embarga na produkty z Rosji i Białorusi, nie widzę tutaj żadnego pola sporu. Chodzi oczywiście o ostateczny wording [sformułowanie tekstu – przyp. red.] tej uchwały, czyli o to, co się ostatecznie w niej znajdzie. Nie widzę żadnego problemu w tym, żeby się pilnie tym zająć na tym Sejmie zgodnie z życzeniem pana premiera” – podkreślił marszałek.

Nie dla równości małżeńskiej

Hołownia był też pytany o to, kiedy Sejm zajmie się procedowaniem zapowiadanej w kampanii wyborczej ustawy o związkach partnerskich. Powiedział, że jego zdaniem, „powinniśmy uchwalić ją w Polsce już dawno temu”.

„Uważam, że ustawę o związkach partnerskich powinniśmy uchwalić w Polsce już bardzo dawno temu i to, że myśmy jej do tej pory nie uchwalili, to jest dowód jakiejś dziwnej słabości naszej demokracji, a nie jej siły” – powiedział Hołownia.

Dodał, że „czym innym jest związek partnerski, rejestrowany w urzędzie”, dzięki czemu takie „cywilne partnerstwo osób” staje się „widoczne dla państwa”, z czego wynikają określone konsekwencje (podatkowe, co do dziedziczenia czy możliwości uzyskiwania informacji o stanie zdrowia, itd.), a czym innym „wprowadzenie małżeństw tej samej płci”.

„Jeżeli mnie pan pyta o to, jak to dzisiaj w polskiej polityce wygląda, to ja zagłosuje całym sercem za projektem ustawy o związkach partnerskich, natomiast (...) nie zagłosuję za ustawą o małżeństwach tej samej płci. Oczywiście mam obawy, czy jedną i drugą podpisałby prezydent Andrzej Duda” – stwierdził Szymon Hołownia.

„Po nich choćby potop”

Hołownia był też pytany o kwestie zakupu i używania oprogramowanie Hermes przez Prokuraturę Krajową, o czym w poniedziałek 4 marca poinformowała Gazeta Wyborcza.

„Sprawa jest szalenie poważna” – powiedział. „Okazuje się, że nie dość, że każdy miał tam swoją prywatną »podsłuchiwarkę« do ludzi, to jeszcze na dodatek nie mieli żadnego poczucia obciachu, jeśli chodzi o nadużywanie władzy. Oni naprawdę uwierzyli, że po nich choćby potop, że cel uświęca środki” – stwierdził Szymon Hołownia.

Dodał, że poprzednia władza to byli ludzie „niebezpieczni dla państwa polskiego”.

„To jest obłęd i paranoja (...). Ci ludzie [rządy Zjednoczonej Prawicy – przyp. red.] byli niebezpieczni dla państwa polskiego, bo w prosty sposób atakowali jego fundamenty. A podstawowym fundamentem istnienia państwa jest zaufanie obywateli do państwa” – powiedział marszałek Sejmu.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar przedstawił plany zmian w Trybunale Konstytucyjnym.

Pakiet reform obejmuje cztery akty prawne: uchwałę Sejmu, która stwierdza nieprawidłowości w obecnym funkcjonowaniu TK oraz wzywa do jego odnowienia, projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, projekt ustawy wprowadzającej przepisy o TK oraz projekt ustawy nowelizującej konstytucję.

Pełen opis i uzasadnienie zmian znajduje się tutaj.

„Te rozwiązania, jeżeli zostaną przyjęte, mają szansę na to, by doprowadzić do uzdrowienia sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym” – zapowiedział minister sprawiedliwości podczas konferencji w Sejmie.

Dodał, że „rozwiązania mają różny charakter normatywny” i wymagają prac w komisji ustawodawczej Senatu.

„Potrzeba kreacji na nowo sądu konstytucyjnego w Polsce”

Obecni na konferencji prasowej parlamentarzyści oraz byli sędziowie TK podkreślali, jak kluczowe jest znaczenie Trybunału Konstytucyjnego w państwie demokratycznym.

„Sąd konstytucyjny jest niezbędnym organem w demokratycznym systemie (...) Ma kontrolować legalność wydawanych przepisów (...), ale także, a może przede wszystkim, odpowiadać na pytania sądów i realizować wnioski, skargi konstytucyjne, które po spełnieniu określonych warunków ma prawo do Trybunału skierować każdy obywatel w sprawie, która jego dotyczy” – mówił Maciej Berek, przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Berek stwierdził, że „potrzeba kreacji na nowo sądu konstytucyjnego w Polsce”.

„W ostatnich latach Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał 2,5 razy mniej skarg konstytucyjnych niż w okresie przed tak zwaną reformą. Sądy kierowały do Trybunału czterokrotnie mniej pytań prawnych. To są tylko nieliczne, ale bardzo mocne oznaki tego, że Trybunał przestał wypełniać swoją funkcję” – zaznaczył.

Berek dodał, że obecna działalność Trybunału Konstytucyjnego jest obarczona bardzo wieloma istotnymi wadami prawnymi: m.in. problemem wadliwości składu oraz wadliwości procedowania. To dlatego trzeba na niego odpowiedzieć „dużą, kompleksową koncepcją” – jak określił proponowany pakiet reform.

„Potrzeba kreacji na nowo sądu konstytucyjnego w Polsce, który ma funkcjonować zgodnie z przepisami, które go dotyczą. Nie jesteśmy w stanie uzyskać tego efektu w składzie tym, który w tej chwili funkcjonuje w budynku przy Alei Szucha” – powiedział.

Ustawy trafią do Sejmu

Pierwsza debata na temat proponowanych zmian ma się odbyć w środę 6 marca. Sejm będzie procedował uchwałę, która stwierdza nieprawidłowości w obecnym funkcjonowaniu TK oraz wzywa do jego odnowienia.

Propozycje zmian w Trybunale Konstytucyjnym opierają się m.in. na projekcie ustawy o TK przygotowanym przez Fundację Batorego. O jego szczegółach pisaliśmy tutaj: