Ostatni dzień kampanii samorządowej

Raport Najwyższej Izby Kontroli wystawia jednoznacznie negatywną ocenę poprzedniej władzy. Według kontrolerów fuzja PKN Orlen i Grupy Lotos odbiła się na bezpieczeństwie paliwowym kraju, a aktywa gdańskiej rafinerii zostały sprzedane znacznie poniżej ceny rynkowej. NIK wskazuje też wprost, że odpowiedzialność za ewentualne zaniechania w imieniu Skarbu Państwa ponosi były minister aktywów państwowych.

Jacek Sasin do zarzutów odniósł się na portalu X. Raport NIK uznał za nierzetelny i przekłamany. „Dane w nim użyte są wybiórcze, fragmentaryczne i zostały wybrane pod z góry opatrzoną polityczną tezę”. Według Sasina jest to prezent od szefa NIK Mariana Banasia dla premiera Donalda Tuska. „Nie waham się napisać, że takie działania są haniebne i w obliczu sytuacji międzynarodowej wystawiają na szwank bezpieczeństwo Polski” – stwierdził Sasin.

5 lutego 2024 ruszyła czwarta edycja rankingu szkół przyjaznych LGBT+ organizowanego przez Fundację GrowSPACE. Po raz pierwszy oddolne działania młodych na rzecz równościowej edukacji wspierają instytucje państwowe. Wydarzenie patronatem objęły Ministerstwo Równości, Ministerstwo Edukacji i Rzecznik Praw Dziecka. A hasłem przewodnim rankingu jest „Szkoła zaufania”.

Podczas konferencji prasowej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ministra Katarzyna Kotula tłumaczyła, że skończyły się czasy przyzwolenia na dyskryminację. I przeprosiła „w imieniu państwa polskiego” za byłego ministra edukacji Przemysława Czarnka oraz małopolską kurator oświaty Barbarę Nowak.

„Widzimy was, słyszymy wasze postulaty i będziemy was wspierać inicjatywie na rzecz szkoły otwartej, równościowej. Szkoły, która ceni różnorodność i która buduje relacje na zaufaniu. O tym jest właśnie czwarta edycja rankingu” – mówiła ministra równości.

Homofobia łamie życiorysy

Według organizatorów, ranking jest szansą dla młodych, by wybrać szkołę bezpieczną. „Homofobia, transfobia nie raz łamały życiorysy” – komentuje Mateusz Trzaska, uczeń podkarpackiego liceum, działający w Fundacji GrowSPACE. „Niestety z ubiegłorocznego rankingu wiemy, że 60 proc. młodzieży przynajmniej raz było świadkami zachowań dyskryminujących” – dodał Dominik Kuc. Ministra równości wskazywała, że statystyki mówią same za siebie. „Jedna czwarta młodzieży LGBT ma objawy depresji, prawie trzy czwarte ma myśli samobójcze” – stwierdziła Kotula.

W internetowych ankietach młodzież odpowiada na pytania o podejście społeczności szkolnej do osób LGBT+, przejawy dyskryminacji, działania przeciwko przemocy i poziom codziennego wsparcia.

Głosowanie potrwa do 12 kwietnia 2024.

„Choć w kontrolowanym okresie zapewniono ciągłość dostaw ropy naftowej i paliw, to jednak nie udało się osiągnąć wyznaczonych przez rząd celów, które miały poprawić bezpieczeństwo paliwowe naszego kraju. Kluczowa dla tego bezpieczeństwa fuzja PKN Orlen i Grupy Lotos, przy uwzględnieniu środków zaradczych uzgodnionych pomiędzy Orlenem i Komisją Europejską, spowodowała powstanie istotnych ryzyk dla tego bezpieczeństwa” – czytamy na stronie NIK, w pierwszych zdaniach omówieniu najnowszego raportu o fuzji Lotosu i Orlenu.

Przypomnijmy – w 2022 roku Orlen i Lotos dokonały fuzji i stanowią jeden podmiot. Jedna trzecia udziałów w gdańskiej rafinerii (wcześniej kontrolowanej przez Lotos) trafiła do jednego z największych światowych graczy na rynku ropy — Saudi Aramco. Z polskich dróg zniknęły też stacje paliwowe Lotosu. Przejął je węgierski MOL. Wszystko po to, by państwowy gigant paliwowy mógł być jeszcze większy, ale by jednocześnie nie łamać prawa antymonopolowego.

NIK krytykuje

„Co prawda została zapewniona ciągłość dostaw, ale cel zwiększenia bezpieczeństwa nie został osiągnięty poprzez połączenie Orlenu i Lotosu. Minister Aktywów Państwowych oraz Minister Klimatu i Środowiska zachowali bierność i nie wprowadzili środków zaradczych” – mówił podczas prezentacji raportu Maciej Maciejewski z NIK. – „Nie osiągnięto wyznaczonego przez rząd celu pełnej kontroli państwa nad infrastrukturą przesyłową i magazynową węglowodorów”.

Za sprzedaż aktywów objętych środkami zaradczymi Komisji Europejskiej PKN Orlen otrzymał 4,6 mld zł. Według NIK to ponad 5 mld złotych poniżej kwot rynkowych. Same aktywa w Rafinerii Gdańskiej według NIK miały być warte 4,6 mld złotych.

„Skarb państwa nie będzie miał możliwości realizować polityki energetycznej rządu poprzez Rafinerię Gdańską” – mówił na konferencji inny urzędnik NIK, Michał Wilkowicz.

Trzy wnioski

Po kontroli NIK kieruje trzy wnioski:

• do premiera „o wyznaczenie organu administracji rządowej odpowiedzialnego za realizację Polityki Rządu RP dla infrastruktury logistycznej w sektorze naftowym”,
• do ministra aktywów państwowych „o zapewnienie w ramach ładu korporacyjnego w Grupie Orlen ochrony interesu gospodarczego Skarbu Państwa”,
• do ministry klimatu i środowiska o analizę skutków działań Orlenu podjętych w związku z realizacją środków zaradczych w procesie połączenia z Lotosem dla rynku naftowego i gazowego w Polsce.